به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، ترویج و سازماندهی خشونت، تولید و انتشار خبر جعلی، نفرتپراکنی، ناامید سازی و تحریک احساسات عمومی، بخشی از اقدامات تروریستی است که «نارسانهها» به آن متهماند، در ادامه این نگاشت به بررسی ماهیت نارسانهها و چیستی اقدامات آنها خواهیم پرداخت، تا به سؤال خود که «آیا نارسانهای وجود دارد و این نارسانهها چه میکند؟» بپردازیم.
اساساً رسانهها وسایلی هستند که پیامها را منتقل مینماید، بدون آنکه در دخل یا تصرفی داشته باشند. رسانهها برای خود رسالتهایی را برمیشمارند، از جمله این رسالتها میتوان به (1) انتقال سریع مطالب، (2) بیطرفانه بودن، (3) انتقال مطالب واقعی و غیرجعلی، (4) حفظ منافع عمومی و (5) پایبندی به اصول حرفهای، اشاره نمود. در صورتی که رسانه پیام را با چهار هدف (1) حفظ منفعت یک گروه خاص، (2) تحریک احساسات عمومی برای بهرهبرداری در میدان عمل، (3) دستکاری دادهها و (4) هماهنگی با شبکهای از تولیدکنندگان پیام، تولید و منتشر نماید، به غیر از خود و نارسانه مبدل میشود.
هفتهنامه آمریکایی نیوزویک، به نقل از یک اکانت جعلی عربی، عنوان میکند که رهبر معظم انقلاب، آیتالله خامنهای دچار بیماری شدیدی شدهاند و قدرت را واگذار نمودند. این هفتهنامه خبر خود را از یک منبع نامعلوم میگیرد، این خبر را با این جزئیات که حال رهبری ایران، وخیم شدهاست، منتشر میکند، به سرعت خبرگزاریها و اکانتهای توییتری مختلفی این خبر را بازنشر میدهند.
سابقه نشان میدهد که نارسانهها همیشه بودهاند، اکنون فقط به لطف سازماندهی جریان اصلی رسانهها، این نارسانه هویدا شدهاند. البته در طول سالهای اخیر، نارسانهها نیز تغییر ماهیت دادهاند.
نارسانههای جدید، بیش از آنکه خود را محصور در نمایشگرهای تلویزیون و موبایل نمایند، خود را به میدان رساندهاند و تغییراتی نیز در میدان را رقم زدهاند. نارسانهها تلاش دارند تا با انتقال پیامهای جعلی، میدان کنشگری واقعی را نیز مدیریت نمایند و تنها به انتشار پیام متنی و تصویری بسنده نمینمایند. این نارسانهها تاریخ طولانی نیز در ذهن مردم ایران دارد، شاید ماجرای گلستان هفتم و حوادث دی 96 را به خاطر داشته باشیم. در این حوادث برای نخستین بار بود، که یک کانال تلگرامی تحت عنوان «آمد نیوز»، با انتشار مطالبی از جمله راهکارهای ساخت و تهیه تسلیحات جنگی و کشنده، مقابله با نیروهای ضد شورش، انتشار فراخوانهای سازمان مجاهدین خلق و دیگر گروههای همراه و نهایتاً مدیریت لحظهای میدان با ارسال اخبار جعلی، یک اغتشاش را سازماندهی میکرد. البته آمد نیوز هرگز تنها نبوده بود، در آن زمان هم کانالهای تلگرامی دیگری از جمله ایران وایر و وحید آنلاین در کنار اکانتهای توییتری به همراهی با آمد نیوز پرداختند و در تلاش بودند تا خشونت را به صورت حداکثری افزایش دهند و پیامهای غیرواقعی را از میدان منتشر نمایند.
نارسانههایی، چون آمدنیوز، برای بقای خود نیازمند رابطهایی داخلی بودند، برخی از این رابطها به واسطه فریب عمومی و تحریک احساسات عمومی از میان افراد تهییج شده به دست میآمد و برخی دیگر عوامل آموزش دیدهای بودند که مسئولیت تهیه گزارش و اقدامات خشن در داخل کشور را داشتند. اکنون غیر از سه هدف (1) دستکاری دادهها (مانند خبر فوت رهبری)، (2) تأمین منافع گروههای خاص (مانند تأمین منفعت فرقۀ دراویش گنابادی) و (3) تحریک احساسات عمومی (انتشار مطالب گزیده و بعضاً دستکاری شده از رفتار پلیس ضد شورش)، نارسانههای جدید، (4) هماهنگی شبکهای تولید کنندگان پیام (در مثال خاص: آمدنیوز، وحید آنلاین و ایران وایر) را نیز به همراه داشتند.
همانطور که بیان شد، نارسانههای جدید، به صورت شبکهای هماهنگ و در ذیل خطوط واحدی فعالیت مینمایند. در واقع زمانی که هماهنگی وجود داشته باشد، میتوان نتیجه گرفت که (1) صاحبان این نارسانهها یا یکی هستند و یا مشترک المنافعاند، (2) اقدام خارجی سازماندهی شده در انجام است و (3) میدان و نمایشگر تلفیقی از خواسته و پیام مراد شده، آن نارسانههاست.
مرکز اعتدال در عربستان سعودی با همکاری سرویسهای اطلاعاتی آمریکا و رژیم صهیونیستی و با هدف برنامهریزی و اجرای عملیاتهای روانی-شناختی علیه مهمترین تهدید منطقهای این رژیمها یعنی جمهوری اسلامی ایران، تأسیس شد. در کنار این مرکز، منافقین آلبانی نشین، نیز در قالب اتاقهای فرماندهی مشترکی، کنترل و اداره میشوند.
امروز شرایط بسیار پیچیدهتر شدهاست. نارسانهها که اعتماد به خود را از دست رفته میانگاشتند و درصدد بودند تا تأثیر جدیتری در میدان تحولات درون ایران داشته باشند، تلاش نمودند تا آدم رسانههایی که از مدتها قبل سوژه خود قرار داده بودند را در اختیار بگیرند. برخی از این آدم رسانهها به واسطه دلالیهای سازمان سیا در امارات و برخی دیگر به دلیل بهانههای (آتوهای) گذشته، خود را به اجاره سازمانهای امنیتی بیگانه درآوردند. از آنجایی که مرکز راهبری نارسانهها، سازمانهای امنیتی بیگانهاند، تمام تلاش خود را نمودند، تا ضمن (1) تحریک احساسات عمومی از طریق تخریب اموال مردم به وسیله پلیسنماهای اجیر شده خود، (2) ایجاد خشونت با کشته سازی معترضین توسط نفرات آمورش دیده و برشمردن آمار خودکشیها بر شمار کشتهها، (3) زیادنمایی اغتشاشاگران، (4) حمایت از رفتارهای خشن و غیرقانونی اغتشاشاگران و (5) مظلوم نمایی از اغتشاشگران سابقهدار برای تهییج افکارعمومی، این گزاره را جای بیاندازند که «برشمردن دخالت بیگانگان و سرویسهای امنیتی خارجی، توطئه توهم است»، تا به این ترتیب دامن اربابان خود را تطهیر نمایند.
هدف نهایی همه اقداماتی که نارسانهها انجام میدهند، شکنجه عمومی و مردم، برای افزایش میزان خشم آنها و ایجاد و تشدید گسلهای قومی، مذهبی و سیاسی است. این نارسانهها در صدداند وضعیتی را ایجاد نمایند که ضمن مشروعیت زدایی از حکومت، رسانههای رسمی کشور را مرجعزدایی نمایند و نهایتاً وضعیت مردم علیه مردم را شکل دهند، اقدامی که پیش از این در سوریه نیز انجام دادند.
سعید نادری اصل
(پژوهشگر حوزه امنیت و افکار عمومی)