به گزارش خبرنگار گروه استانها خبرگزاری دانشجو؛ سالهاست حل چالشهای مرتبط با مباحث زیست محیطی خلیج گرگان به یکی از اولویتهای کاری مدیران و مسئولان استان گلستان تبدیل شده است. از بین رفتن تعداد زیادی از گونههای آبزی و پرندگان مهاجر، تغییر کیفیت آب و شکلگیری کانونهای ریزگرد نمکی از جمله تهدیداتی هستند که بخشی از آنها با اجرای عملیات لایروبی کانال آبرسان خلیج گرگان و توقف پسروی آب، از بین رفته یا کاهش یافته اند.
یکی از موضوعاتی که به عنوان مداخلات ضروری برای حفظ و احیای خلیج گرگان از آن نام برده میشود موضوع احداث کمربند سبز یا بادشکنهای طبیعی در پیرامون و سواحل خلیج گرگان است؛ فرآیندی که بخشی از آن در قالب کاشت درختچههای شور پسند مانند گز در مناطق ساحلی شهرستان بندر ترکمن در غرب استان گلستان آغاز شده است؛ تا در صورت وخیمتر شدن اوضاع خلیج گرگان این بادشکنهای طبیعی سپری در برابر ریزگردها باشند.
در حالی که مسئولان و متولیان منابع طبیعی در شهرستان بندر ترکمن در حال توسعه فضای سبز و درختکاری در کنارههای ساحلی این شهرستان هستند یکی از سرمایهگذاران حوزه گردشگری در این شهرستان صدها اصله نهال و درختچه گز چندین ساله را با ادوات راهسازی ریشکن نمود و هزاران متر مربع از گزستانهای طبیعی واقع در غرب شهرستان بندر ترکمن در این واقعه از بین رفته است.
ماجرا؛ از آغاز تا امروز
اوایل دهه ۹۰ حدود ۱۴۷ هکتار از اراضی ملی ساحلی برای اجرای یک طرح چند منظوره اقامتی، پذیرایی، توریستی و ورزشی در قالب اجاره به سرمایهگذاران غیردولتی واگذار شد. پس از حدود یک سال از امضای این واگذاری موقت، مجوزهای قانونی در حوزه محیط زیست صادر شد و قرار شد تا در این عرصه چند بنای مسکونی اقامتی برای گردشگران و مراکز پذیرایی و ورزشی و توریستی بنا شود. احداث باند فرودگاه برای نشست و برخاست هواپیماهای سبک و آموزشی و ارائه خدمات هوانوردی از جمله دیگر موارد گنجانده شده در طرح اولیه سرمایهگذاران این پروژه در عرصه ۱۴۷ هکتاری بود.
بر اساس مستندات موجود بیش از ۱۰ سال از واگذاری این عرصه به سرمایهگذار میگذرد؛ اما پیشرفت مشهودی در عرصه واگذار شده رویت نمیشود. چندین کیلومتر جاده شنی، چند کانکس و اتاقک و البته حصارکشی بخش شرقی اراضی واگذار شده از جمله مهمترین تحولات و اقدامات عمرانی در این بخش از اراضی ملی و ساحلی است و هنوز هیچ خبری از فعالیتهای مرتبط با حوزه اقامتی، توریستی، پذیرایی، ورزشی و هوانوردی دیده نمیشود. هر چند گفته میشود پس از چند سال سرمایهگذار پروژه کارکردهای جدیدی برای این زمینها ترسیم و پیشنهاد کرده است.
برخی منابع آگاه بر این باورند که به سبب اقدامات اندک صورت گرفته، احتمال بررسی مجدد و تمدید یا لغو اجاره زمینهای مذکور با سرمایهگذار محتمل است.
گزهای سرنگونشده
چند روز قبل سرمایهگذار این پروژه اقدام به ریشهکنی بیش از یکصد اصل نهال و درختی گز در مساحتی حدود چند هزار متر مربع نمود. گویا قرار است؛ عملیات عمرانی در این محدوده آغاز شود.
اما ادعای مدیران منابع طبیعی استان گلستان و فرماندار بندر ترکمن حکایت از آن دارد که هیچ مجوزی برای سرمایهگذار صادر نشده است. در حالی که فرمانداری بندر ترکمن در چند صد متری اجرای این پروژه در حال حفاری چاله برای کاشت حدود ۶۰۰ اصله درخت و درختچه است سرمایهگذار مذکور بیش از صدها اصل درخت و نهال گز را قطع کرده است.
نورمحمد جعفری فرماندار شهرستان بندر ترکمن در گفتگو با خبرنگار دانشجو اظهار کرد: سرمایهگذار مستقر در مناطق ساحلی بندر ترکمن بدون مجوز لازم، اقدام به قطع درختان کرده است و منابع طبیعی و فرمانداری در این خصوص بیاطلاع بودند.
وی ادامه داد: بر اساس اظهارات مدیران منابع طبیعی در این خصوص پرونده تشکیل و خاطیان به مراجع قضایی معرفی شدند.
جعفری گفت: بر اساس برنامه و تکالیف ابلاغی مقرر است تا در سال جاری ۷۰ هزار اصل درخت در شهرستان بندر ترکمن کاشته شود که بخشی از این درختکاریها در مناطق ساحلی شهرستان انجام خواهد شد.
مجوزی صادر نشده؛ پیگیری از مراجع قضایی
رضا ناصری، معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی استان گلستان در گفتگو با خبرنگار دانشجو اظهار کرد: پروژه گردشگری در سواحل بندر ترکمن مربوط به دهه ۹۰ هجری شمسی است که قرار بود در اراضی اجاره داده شده، فعالیتهای مرتبط با گردشگری و ورزش هوانوردی و هواپیماهای سبک انجام شود
وی ادامه داد: پرونده این پروژه در کمیسیون ماده ۳۳ امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان در دست بررسی است و اعضای کمیسیون در حال بررسی قرارداد بین منابع طبیعی و سرمایهگذار هستند تا ببینند چند درصد در مسیر تحقق اهداف پیشرفت فیزیکی حاصل شده است.
وی ادامه داد: پروندههای مطروحه در کمیسیون ماده ۳۳، منتج به نتایج مختلفی میشوند که برخی منتج به صدور اخطار، خلع ید یا تعیین حقوق دولتی از جمله ثمرات طرح یک پرونده در کمیسیون ماده ۳۳ است.
ناصری گفت: ماهیت این اراضی همچنان ملی است و چنانچه پوششی در پوشش گیاهی در آن وجود داشته باشد در زمره مواهب ملی قرار میگیرد.
معاون حفاظت و امور اراضی اداره کل منابع طبیعی گلستان ادامه داد: در چنین پروژهها و سرمایهگذاریهایی سند منتقل نمیشود و اراضی همچنان ملی بوده و به قالب اراضی مستثنیات تغییر پیدا نمیکنند.
ناصری گفت: در چنین مواردی اعیانی ملی مانند درخت، درختچه و یا پوششهای گیاهی نباید قطع یا جابجا شوند و هرگونه اقدام در این حوزه باید با اطلاع و موافقت منابع طبیعی شهرستان و استان انجام شود تا پس از بررسی در قالب پروژه عمومی عمرانی، خسارتهای وارده احصا و وصول تا در نهایت مجوز صادر شود
ناصری گفت: واگذاری در قالب اجاره به سرمایهگذاران مجوزی نیست تا اینکه این سرمایهگذاران تغییراتی در پوشش گیاهی انجام دهند و حتماً باید هماهنگ کنند.
وی ادامه داد: در اتفاقات اخیر رخ داده هیچ مجوزی صادر نشده و مطمئناً پرونده به مراجع قضایی ارجاع خواهد شد.
محمد حسین اسدی ، نیز در این خصوص به خبرنگار دانشجو گفت: قطع صدها اصله درخت در مناطق ساحلی که به طور ویژه در معرض ریزگرد قرار دارند به هیچ وجه پذیرفتنی نیست؛ نباید برای اجرای یک پروژه گردشگری یا ورزشی صدها اصله درخت و درختچه نابود شود.
وی ادامه داد: درختچه گز در نوار ساحلی خلیج گرگان از درختان سر به فلک کشیده در مناطق جنگلی و مناطق هیرکانی ارزشمندتر است، زیرا درختان گز دهها سال طول میکشد تا قطری به اندازه ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر پیدا کنند.
اسدی گفت: این اتفاقات در حالی رخ داده است که با پیگیری علاقمندان به طبیعت بالاخره ادارات متولی مجاب شدهاند که در سواحل درختکاری کنند، اما متاسفانه این اقدام اخیر تمام زحمات متولیان را بر باد خواهد داد.
به گزارش دانشجو، اجرای هرگونه پروژه عمرانی و یا طرحهای اقتصادی و سرمایهگذاری باید به نوعی باشد تا کمترین آسیب به طبیعت و محیط زیست وارد شود. با توجه به وضعیت حساس اکوسیستم خلیج گرگان و مناطق ساحلی پیرامونی ضرورت دارد تا دستگاههای متولی نظارت بیشتری در خصوص اجرای پروژههای عمرانی در این مناطق داشته باشند تا شاهد تحقق توسعه پایدار در این مناطق باشیم. خبرگزاری دانشجو تلاش میکند تا در روزهای آینده بتواند زوایای پنهان بیشتری از این رخداد را برای مخاطبان روشن سازد.