به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، یکی از گسترده‌ترین شغل‌های غیررسمی در دنیا، دستفروشی است. از دلایل ایجاد دستفروشی می‌توان به فقر، گسترش شهرنشینی، مهاجرت و عدم تأمین شغل مناسب برای گروه‌های فاقد مهارت و سرمایه، اشاره کرد.
در اغلب فرهنگ‌های دنیا دستفروش فروشنده‌ای است که می‌تواند به راحتی از جایی به جای دیگر برود و محصولاتی از جمله پوشاک، کیف، کفش، انواع خوراکی ایرانی و خارجی، و محصولات کشاورزی و دامی و. را به فروش برساند.
موضوع دستفروشی اختصاص به امروز و تهران ندارد بلکه از گذشته در تمام نقاط دنیا رواج داشته و همین امر باعث شده تا چالش‌های مربوط به خودش را داشته باشد. کلانشهر تهران نیز از این قاعده مستثنی نشده و مانند دیگر شهر‌ها در سراسر دنیا با این پدیده دست و پنجه نرم می‌کند. مدیریت شهری هم با رواج پیدا کردن این شغل غیررسمی در پایتخت به فکر ساماندهی این گروه افتاده است.
رسمی شدن دستفروشی از شایعه تا واقعیت
ساماندهی دستفروشان در تهران بحث‌ها و پیامد‌های مختلفی را به دنبال دارد که یکی از آن‌ها رسمی شدن جایگاه این گروه از افراد است. در همین رابطه سعید بیگی مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران که معتقد است رسمی شدن شغل دستفروشی از سوی دولت کلید خورده و دنبال می‌شود اعلام کرد: این موضوع سیاست و تصمیم دولت است و ارتباطی به شهرداری تهران ندارد. دولت طبق مطالعات انجام شده که البته مورد تایید ما نیز قرار دارد و همسو با مطالعات صورت گرفته از سوی مدیریت شهری است، دست فروشی کسب و کاری غیر رسمی محسوب می‌شود؛ اما بالاخره یک نوع کسب و کار به شمار می‌رود.
منظور از رسمی شدن چیست؟
با توجه به غیررسمی قلمداد کردن دستفروشی، دولت بر آن نظارتی نداشته و این در حالیست که مطالعات انجام شده از سوی دولت نشان می‌دهد اکثر کشور‌ها و دولت‌هایی که تجربیات و عملکرد موفقی در حوزه دستفروشی داشتند، این شغل را به عنوان یک شغل رسمی قلمداد کرده اند. اما مسئله اصلی این است که رسمی شدن دستفروشان در پایتخت به چه معناست؟
آن‌طور که بیگی تاکید دارد، تصور درستی از رسمی شدن درباره این مفهوم تشکیل نشده است، یعنی رسمی شدن به این معنا است که اولا دستفروشان شناسایی و شناسنامه دار شوند و متناسب با نوع فعالیت‌شان در ذیل یکی از اتحادیه‌های کشور قرار بگیرند به عبارتی دیگر اگر لباس می‌فروشند زیر نظر اتحادیه پوشاک قرار بگیرند یا اگر غذا و خوراکی عرضه می‌کنند زیر نظر اتحادیه مربوطه فعالیت کنند و مجوز و استاندارد‌های بهداشتی را دریافت کنند چرا که با جان و سلامت مردم سر و کار دارند.
نگاه غیرعلمی ممنوع
البته که با پذیرفتن رسمیت دستفروشان چیزی تغییر نکرده و آن‌ها از کوچه و خیابان جمع نخواهند شد، اما تا حدود زیادی ساماندهی شده و تحت نظارت قرار خواهند گرفت. بار‌ها و بار‌ها شهرداری اقدام به جمع‌آوری آن‌ها کرده وناموفق بوده، پس باید نسبت به این موضوع نگاه علمی داشت و نظریه‌های کاربردی اجرا شود تا از هدر رفت انرژی، وقت و بودجه جلوگیری شود.
آیا شورای شهر با این طرح موافقت خواهد کرد؟
البته در مورد رسمی شدن مسئله دستفروشی هم باید روشن شود که چه تعریفی از رسمی شدن آن‌ها در نظر گرفته شده است. مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران با اشاره به علت مخالفت و نگرانی‌های برخی از اعضای شورای شهر تهران در این مورد بیان می‌کند: در این خصوص شورای شهر تهران یک مقدار نگران تعریف ما از دست فروشی است، البته رسمی شدن به این معنا نیست که هرکسی در هرکجا که دلش خواست می‌تواند بساط کرده و دستفروشی کند. رسمی شدن دستفروشی یعنی مشخص شود که این‌ها می‌خواهند چه فعالیتی در کجا انجام دهند و آیا برای شهر و شهروندان مزاحمتی دارند یا ندارند؟
بیمه شدن دستفروشان در راستای اجرای این طرح
البته اجرای طرح مذکور باید عایدی برای دستفروشان داشته باشد تا این افراد برای شرکت در آن رغبت نشان دهند. به گفته بیگی رسمی شدن شغل دستفروشی به سود مردم و دستفروشان است، تا جایی که می‌گوید: یکی از آثارو نتایج رسمی شدن شغل دستفروشی بیمه شدن دستفروشان است یا اینکه جنسی که فروخته می‌شود مشخص باشد که توسط چه کسی و چگونه عرضه شده است. منظور و مقصود دولت از رسمی شدن شغل دستفروشی به این قبیل موارد بر می‌گردد.
ساماندهی دستفروشان در ۲۰ نقطه از پایتخت
از قرار معلوم رسیدگی به این موضوع و مشخص کردن نتیجه آن زمان زیادی لازم دارد و تا آن موقع نمی‌توان معطل ماند، پس مدیریت چالش‌های مرتبط با حوزه دستفروشان توسط مدیریت شهری ادامه‌دار خواهد بود. مدیرعامل شرکت ساماندهی صنایع و مشاغل شهر تهران با اشاره به موضوع ساماندهی دستفروشان درباره برنامه‌ریزی شهرداری در این حوزه عنوان کرد: ۲۰ نقطه در شهر را که حضور و فعالیت دستفروشان بیشترین مزاحمت را برای شهروندان ایجاد کرده بود شناسایی و ساماندهی شد. این نقاط امروز مناسب سازی شده و دیگر شرایط قبل را ندارد. البته دستفروشان واقعی این نقاط شناسایی شدند و برای آن‌ها بازارچه‌هایی ایجاد شده است.
مدیریت ششم شهری تلاش می‌کند تا با ابزار‌ها و ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد دستفروشان پایتخت را ساماندهی کرده و باعث زیباتر شدن چهره شهر شود. از طرفی با ساماندهی این قشر دست مافیای این حوزه از سر آن‌ها کوتاه شده و دیگر نمی‌توانند به این افراد ظلم کنند.
همچنین با اجرای این طرح علاوه بر اینکه خیال شهروندان تا حدودی از محصولاتی که دستروشان عرضه می‌کنند آسوده می‌شود، دستفروشان می‌توانند از مزایای بیمه که حق همه انسان‌هاست بهره‌مند شوند و این شاید مهم‌ترین پیامد اجرای طرح رسمی شدن دستفروشی باشد.