نقدی بر نگاه سورئال پزشکیان به دولت جدید آمریکا؛ میراث ترامپ برای صلح جهانی چه بود؟

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، شایان دنیادیده: چند روز پیش بود که رئیس جمهور مسعود پزشکیان با خبرنگار شبکه NBC آمریکا به گفتگو پرداخت؛ گفتگویی که بخش قابل توجهی از آن به سیاست خارجی ایران در عرصه بین‌المللی بعد از روی کار آمدن دولت چهاردهم و تحولات منطقه غرب آسیا اختصاص پیدا کرده بود. فارغ از نقدهایی که نسبت به مواضع رئیس جمهور در این گفتگو در قبال ارتباط با دولت جدید ایالات متحده از سوی منتقدان مطرح شد، اظهارات عجیب و غریب پزشکیان درباره دونالد ترامپ و به ارمغان آوردن صلح جهانی از سوی او، تعجب بسیاری از منتقدان و کارشناسان را برانگیخت.

خبرنگار شبکه NBC همان ابتدای گفتگو سعی داشت به اصطلاح خودمانی، گل را بزند و پاس گل را با طرح این سوال که پیامتان برای رئیس دولت جدید آمریکا چیست، به مسعود پزشکیان داد. پزشکیان نیز در پاسخ به او با اشاره به تحریم‌های آمریکا و البته مقاومت مردم نسبت به مشکلات ناشی از این تحریم‌ها، ابراز امیدواری کرد که ترامپ بتواند موجب گسترش صلح و امنیت و جلوگیری از جنگ و خونریزی در منطقه شود.

این اظهارات به خوبی نشان می‌دهد که متاسفانه رئیس جمهور نسبت به رئیس دولت جدید ایالات متحده نگاهی سورئال و ورای واقعیت‌های موجود دارد؛ زیرا کارنامه و سوابق دونالد ترامپ در دولت اول خود به خوبی نشان می‌دهد آن چیزی که در منطقه به ارمغان آورد، در حداقلی‌ترین حالت صلح جهانی و جلوگیری از تنش و درگیری نبود.

خروج از توافقات بین‌المللی

خروج از توافق هسته‌ای با ایران که به امضاء شش قدرت جهانی رسیده بود، شاید یکی از مهم‌ترین اقدامات او در اردیبهشت ماه سال 97 بود. اقدامی که منجر به اعمال تحریم‌های شدید اقتصادی علیه ایران شد و علاوه بر افزایش تنش‌ها میان آمریکا و ایران، منطقه غرب آسیا را در وضعیت بی‌ثبات‌تری قرار داد.

ترامپ در سال 2017 از توافق تغییرات اقلیمی پاریس خارج شد و تأکید کرد که این توافق به نفع اقتصاد آمریکا نیست. این تصمیم انتقادات گسترده‌ای از سوی جامعه جهانی در پی داشت. همچنین آمریکا در دوران ترامپ از این شورای حقوق بشر سازمان ملل نیز خارج شد و دلیل آن را حمایت شورا از کشورهای ناقض حقوق بشر عنوان کرد.

خروج از توافق چندجانبه تجاری ترانس-پاسیفیک (TPP) نیز یکی از اولین اقدامات ترامپ بود که تأثیرات منفی بر روابط تجاری آمریکا در آسیا داشت.

افزایش تنش در منطقه

ترامپ علاوه بر خروج از برجام، کمپین «فشار حداکثری» را علیه ایران آغاز کرد و با اعمال شدیدترین تحریم‌ها را بر کشور، اقتصاد ایران را به شدت تحت تأثیر قرار داد. همین امر افزایش تنش بین ایران و آمریکا را درپی داشت؛ ترور شهید سلیمانی به دستور مستقیم دونالد ترامپ در دی ماه 1398 و حملات موشکی سپاه به پایگاه نظامی عین الاسد آمریکا در بغداد نیز جزء حوادثی است که در زمان ریاست جمهوری او اتفاق افتاد. می‌توان گفت که بعد از ماجرای جنگ نفتکش‌ها در خلیج فارس و حوادث طبس، تبادل آتش مستقیم بین ایران و آمریکا در زمان ریاست جمهوری ترامپ اتفاق افتاد.

نباید فراموش کرد که جنگ تجاری با چین در دوران ترامپ با وضع تعرفه‌های سنگین بر کالاهای وارداتی از این کشور، موجب افزایش تنش‌های اقتصادی میان دو کشور شد. همچنین با وجود دیدارهای ترامپ با رهبر کره شمالی، او بارها از تهدیدات نظامی علیه این کشور استفاده کرد که نگرانی‌هایی درباره احتمال وقوع درگیری ایجاد کرد.

صدور دستور حمله نظامی به سوریه نیز به همراهی فرانسه و بریتانیا نیز در سال 2018 در زمان ریاست جمهوری ترامپ اتفاق افتاد؛ سی‌ان‌ان به نقل از مقام‌های پنتاگون گزارش داد در حمله به سوریه هم از کشتی‌ها و هم از هواپیماهای آمریکایی استفاده شده است. خبرنگار بی‌بی‌سی نیز گفت "مرکز تحقیقات علمی" سوریه، واقع در شرق دمشق یکی از مراکزی است که هدف حمله آمریکا، بریتانیا و فرانسه قرار گرفت.

لازم به یادآوری است که سیاست‌های ترامپ در منطقه، از جمله حمایت بی‌قید و شرط از عربستان سعودی در جنگ یمن و فروش تسلیحات به این کشور، موجب طولانی شدن این جنگ و بدتر شدن بحران انسانی شد.

میراث ترامپ برای صلح جهانی

بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند اکثر سیاست‌های دونالد ترامپ به ویژه در زمینه خروج از توافقات بین‌المللی، تشدید جنگ‌های تجاری و حمایت از سیاست‌های بحث‌برانگیز در غرب آسیا، به افزایش بی‌ثباتی در جهان منجر شد. از این رو، اقدامات او در مجموع نه تنها به صلح جهانی کمک چندانی نکرد بلکه در برخی موارد بر تنش‌ها افزود. 

چند روز پیش نیز «لیندسی گراهام» سناتور مطرح جمهوری‌خواه نیز خطاب به ترامپ گفته است« احتمال موفقیت دیپلماسی برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران یک در تریلیون است. اما ۹۰ درصد احتمال موفقیت از طریق اقدام نظامی اسرائیل با حمایت ایالات متحده وجود دارد. بنابراین موضوعی که قصد دارم با رئیس‌جمهور ترامپ مطرح کنم، استفاده از این فرصت برای نابود کردن برنامه هسته‌ای ایران است، زیرا آنها به شدت در معرض آسیب هستند ... امیدوارم تلاشی از سوی اسرائیل برای نابود کردن برنامه هسته‌ای ایران با حمایت ایالات متحده انجام شود. اگر این کار را نکنیم، یک اشتباه تاریخی خواهد بوئ».

با این اوصاف اینکه برخی دولتمردان امید دارند که مستاجر جدید کاخ سفید می‌تواند صلح را برای منطقه و جهان به ارمغان بیاورد، جای تامل و سوال دارد.