معلولیت رسانه ملی نسبت به معلولان

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» - حیان علوی؛ جمعیت جامعه معلولان در ایران به حدود دو و نیم تا سه ملیون نفر می رسد؛ این در حالی است که سوم دسامبر مطابق با 12 آذر ماه به عنوان روز جهانی معلولان نامیده شده است.

جامعه معلولان و خانواده های آنها به دلیل شرایط خاص و استثنایی که در آن قرار گرفته اند، نیازمند حمایت های جدی اقتصادی، اجتماعی، آموزشی و عاطفی هستند.

یکی از نهادهایی که در بالا بردن سطح کیفی زندگی معلولان تاثیر قابل توجهی دارد، صدا و سیماست؛ تلویزیون با تولید برنامه هایی ویژه این قشر و خانواده های آنها می تواند قدمی مؤثر در آموزش مهارت های زندگی و تامین نیازهای فراغتی آنها بردارد.

خانواده های معلولان از جمله قشرهای تحت فشار هستند که از جنبه های متفاوت، به حمایت و آموزش احتیاج دارند؛ به عنوان نمونه نحوه برخورد با یک معلول در خانواده و تهدیدات و فرصت هایی که برای دیگر اعضای خانواده ممکن است پیش بیاید موضوع بااهمیت و مورد نیاز جامعه برای برنامه سازی است.

صدا و سیما تریبونی غیرفعال برای خواسته‌های معلولان

روز جهانی معلولان را می توان فرصتی برشمرد تا رسانه ملی به تربیونی مردمی تبدیل شود و به بهانه این مناسبت از دردها و معضلات معلولان و خانواده های آنها صحبت کند و مشکلات این قشر از جامعه را به نحو جدی نه تنها مطرح کند، بلکه خواسته ها و نیازهای آنها را از مسئولان مطالبه نماید.

مشکلات جدی معلولان از قبیل اشتغال و درآمدزایی، رفت و آمد و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، دسترسی به اطلاعات از جمله روزنامه ها و فضای مجازی مواردی است که صدا و سیما با تکیه بر آن می تواند زمینه مناسبی برای پیگیری و طلب این گونه خواسته ها برای این قشر سه میلیونی فراهم کند.

همچنین صدا و سیما با دادن آگاهی و نگاهی واقعی به مخاطبان خود می تواند آنها را در یاری کردن معلولان آموزش دهد و قشر عظیمی از جامعه و کمک های مردمی را به سمت آنها جلب کند؛ مطمئناً مراد از کمک های مردمی تنها حمایت مالی و اقتصادی نیست؛ به عنوان نمونه آموزش نحوه رفتار با همسایه یا اقوامی که فرد معلولی در خانواده آنها وجود دارد نیز از بسترهای مهم آماده سازی جامعه در برخورد بهتر و مناسب تر با قشر معلولان و خانواده های صبور آنهاست.

صدا و سیما و قانون حمایت از معلولان

با توجه به این که یکی از مواد قانون جامع حمایت از معلولان مربوط به صدا و سیماست و در آن تصریح شده که سازمان صدا و سیما باید دو ساعت از برنامه‌های خود را به معلولان اختصاص دهد، اما متاسفانه شاهد عملکرد ضعیف و ناکارآمد صدا و سیما در روز جهانی معلولین بودیم.

جریان و سیاست کلی که صدا و سیما در برنامه سازی برای معلولان و خانواده های آنها طرح ریزی می کند بر محوریت موارد خاصی از معلولان است که توانایی های خاص و استثنایی در زمینه های هنری و تحصیلی کسب کرده اند؛ بیان توانمندی های معلولان با وجود محدودیت هایی که دارند، نکته مثبت و امیدوارکننده ای است، اما سوال این جاست که نشان دادن تعدادی از معلولان و توانمندی های آنها در عرصه های خاص هنری، برای گرامیداشت روز معلولان کفایت می کند؟

نگاه صدا و سیما به مسائل معلولان صرف پر کردن آنتن بود

آیا از معلولیت تنها به عنوان یک فرصت یاد کردن، نگاهی یک طرفه و کلیشه ای نیست؟ واقعیت های تلخ و گزنده ای در زندگی خصوصی، اجتماعی، کاری و تحصیلی معلولان وجود دارد که نیاز به پرداخت و تبیین آن در صدا و سیما و حداقل در روز جهانی معلولان احساس می شود.
 

صدا و سیما تنها با تمرکز بر معدود افراد معلول که توانسته اند به موفقیت های چشمگیری دست پیدا کنند، برنامه های شیرین و جذابی را به بهانه روز معلولان بر روی آنتن می فرستد، غافل از این که روز جهانی معلولان می تواند فرصتی مناسب برای جذب حمایت ها و نگاه های مردم و مسئولان به مشکلات این قشر ضعیف جامعه باشد.

برنامه سازی برای روز جهانی معلولان در صدا و سیما و رویکرد غالب و کلی به آن را می توان بسیار ناکارآمد و اجحافی بزرگ در حق معلولان و خانواده های آنها دانست.

صحبت از توانمندی های این عزیزان بسیار دلنشین و روح انگیز است، اما همه ما به خوبی می دانیم که مشکلات و معضلات این قشر جامعه در وهله نخست احتیاج به دیده شدن و درک شدن دارد؛ صرف پخش تولیداتی با رویکرد توانمندی های معلولان نه تنها لطفی در حق آنها نیست، بلکه انکار واقعیت تلخ و گزنده ای است که احتیاج به بازگویی دارد.

به امید روزی که سیاست های کلان صدا و سیما در جهت گیری با معضلات معلولان هدفمندانه و دردمدار باشد.