حضرت امام با توجه به نظام آفرینش و مهم بودن نقش زن و مرد در کنار یکدیگر، هیچ تفاوتی میان زن و مرد قائل نیستند و هیچکدام را بهتر از دیگری نمیدانند...«ما میخواهیم زن به مقام والای انسانیت برسد. زن باید در سرنوشت خودش دخالت داشته باشد».
باشگاه خبرنگاران«خبرگزاری دانشجو»مجتبی صفاری بادی؛ در طول تاریخ دیدگاههای مختلف در ارتباط با تفاوتهای مرد و زن وجود داشته است که در بعضی از آنها، زن به عنوان موجودی ضعیف و ابزاری برای برطرف کردن نیازهای همسران خود شناخته شده است. وجود اینگونه دیدگاهها و عقاید باعث تضییع حقوق زن چه در خانواده و چه در جامعه شده است.
عدم آگاهی زنان نسبت به شان حقیقی زن و ویژگیهایی چون احساساتی بودن، داشتن روحیه لطیف و ... در زنان باعث ماندگاری اینگونه عقاید در بین مردم یک جامعه و تبدیل آنها به عرف شده بود ولی با ظهور اسلام و در پی آن انقلاب اسلامی و ارج نهادن به زن پر رنگ نشان دادن نقش آنها در خانواده به عنوان مادر و عامل اصلی تربیت جامعه، این عقاید باطل از بین رفت. اگر به دیدگاه و عقاید امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی درباره زنان نظری بیاندازیم، متوجه این مهم خواهیم شد.
خانواده و نقش مادری
اگر از نگاه امام خمینى(ره) به زنان و مسایل آنان بنگریم، اهمیت نهاد خانواده، نقش تکمیل کننده زن و مرد، نقش مهم مادری در خانواده و... جایگاهی ویژه و بااهمیت پیدا میکند. عدم توجه به نقش زن در خانواده و غافل شدن از جزئیات مهم و قابل توجه این مقوله باعت عدم شناخت ما نسبت به این مسائل و بروز مشکلات فراوانی در خانواده و جامعه میشود.
وقتی از نگاه امام خمینی(ره) به خانواده نگاه کنیم، نقش مادری به عنوان نقشی پراهمیت و حیاتی در خانواده به عنوان تربیت کننده فرزندان و بوجودآورنده فضای انس و محبت از دیگر نقشها تمایز مییابد. ایشان تاکید فراوانی بر نقش مادری دارد ولی متاسفانه امروزه شاهد کم رنگ شدن این نقش در خانوادهها هستیم و این مسئله باعث بروز مشکلاتی از قبیل مشکلات تربیتی فرزندان، کمبود فضاهای صمیمی در بین اعضای خانواده، تغییر نقشها در خانه و خیلی دیگر از مشکلات شده که به وضوح میتوان آنها را درک کرد.
اگر به سخنان بزرگان و معصومان توجه کنیم، به نقش مهم مادر در خانواده پی میبریم؛ تا جایی که بزرگان دین اسلام، زن را در خانواده به عنوان یک جهادگر میدانند. اینجاست که یکی از معصومان میفرمایند: «ارزش رساندن یک جرعه آب به همسر به جز پاداش اخروى، از یک سال روزهدارى و شب زندهدارى برتر است».
حضرت امام در میان شغل زنان در جامعه به شغل مادری توجه فراوانی میکند و این شغل را شریفترین شغل برای یک زن میداند. ایشان در این مورد میفرمایند: «این مادر که بچه در دامن او بزرگ مىشود، بزرگترین مسئولیت را دارد و شریفترین شغل را دارد، شغل بچهدارى».
یا امام راحل در جای دیگر میفرمایند: «شریفترین شغل در عالم بزرگ کردن یک بچه است و تحویل دادن یک انسان است به جامعه. این همان بود که خداى تبارک و تعالى در طول تاریخ براى انبیا فرستاد».
بنابر سخنان معصومان ارزش دوران بارداری و شیردهی به فرزندان برای زنان برابری میکند با مرزبانی در راه خدا. اگر وجود مشکلات و دشواریهای فراوان در این دوران باعث مرگ زن شود، آن زن حکم شهید را دارد.
از نظر امام خمینی (ره) نقش مادر در خانواده نقشی است بسیار مهم که جایگزینی ندارد و این نقش میتواند باعث تعالی و پیشرفت جامعه گردد. در طول زمان این نقش باید استحکام بیشتری پیدا کند و توجه بیشتری به این نقش در خانواده و جامعه شود.
حضرت امام به فرزند خود مرحوم حجت الاسلام والمسلمین حاج سید احمد خمینى مینویسند:
«حقوق بسیار مادرها را نمىتوان شمرد و نمیتوان به حق ادا کرد. یک شب مادر نسبت به فرزندش از سالها عمر پدر متعهد ارزندهتر است. تجسم عطوفت و رحمت در دیدگان نورانى مادر، بارقه رحمت و عطوفت رب العالمین است. خداى تبارک و تعالى قلب و جان مادران را با نور رحمت ربوبیت خود آمیخته؛ آنگونه که وصف آن را کس نتوان کرد و به شناخت کسى جز مادران درنیاید و این رحمت لایزال است که مادران را تحملى چون عرش در مقابل رنجها و زحمتها از حال استقرار نطفه در رحم و طول حمل و وقت زاییدن و از نوزادى تا به آخر، مرحمت فرموده، رنجهایى که پدران یک شب آن را تحمل نکنند و از آن عاجز هستند».
امام خمینی(ره) اولین مدرسه فرزندان خانواده را دامن مادری میداند. فرزندان توجه زیادی به مادران خود دارند و تمام خواستهها و نیازهایشان را در مادر خلاصه میکنند. تاثیر فراوان فرزندان از مادران خود باعث الگو شدن مادران برای فرزندان میشود. اگر این الگو خوب باشد فرزندان خوبی تربیت میشوند ولی اگر این الگو دچار انحراف شد فرزندان هم دچار انحراف خواهند شد.
زنان و مردان به عنوان مکمل یکدیگر
یکی دیگر از نکاتی که در اندیشه امام مطرح میشود «نقش تکمیلی زن و مرد» است. حضرت امام با توجه به نظام آفرینش و مهم بودن نقش زن و مرد در کنار یکدیگر، هیچ تفاوتی میان زن و مرد قائل نیستند و هیچکدام را بهتر از دیگری نمیدانند. بنابراین، زن و مرد، هم در روابط اجتماعى، و هم در مناسبات خانوادگى، دو وجود مکمل هستند و وجود یکی از آنان، عرصه را بر دیگری تنگ نخواهد کرد.
موضوع نقش تکمیلی زن و مرد یکی از بدیهیات و ملموسترین موضوعات است. در دین اسلام هیچوقت زن و مرد به عنوان اصل و فرع شناخته نشدهاند. یا هر دو فرعند یا هر دو اصل.
جلوهاى از این نقش متقابل تکمیلى را در این فراز از بیانات حضرت امام به وضوح میبینیم:
«خدمت مردها، بسیارش مرهون خدمت زنهاست. در مردها یک حسى است که اگر ببینند زنها بیرون آمده از خانهها براى یک مقصدى، اگر قوهشان یکى باشد، دهتا میشود و در مملکت ما اینطور شد که بانوان همدوش بلکه جلوتر از مردها از خانهها بیرون آمدند و در این راه اسلامى زحمت کشیدند و رنج دیدند، جوان دادند، شوهر دادند، برادر دادند، معذلک رنج کشیدند، عمل کردند، پشتیبانى از اسلام کردند و مردها هم بسیارى به تبع زنها این کار را کردند».
اینچنین است که حضرت امام در حالى که انقلاب روزهاى نخست پیروزى را میگذراند، همه را مرهون بانوان میشمارند:
«ما همگى مرهون شجاعتهاى شما زنان شیردل هستیم».
ازرش و اهمیت زنان در جامعه
ارزش و اهمیت وجود یک شخص آن چیزی است که شخص در طول زمان، آنها را به دست میآورد و اینها چیزی نیستند که به طور انتسابی به دست بیآیند بلکه با سعی و تلاش بدست میآیند.
حضرت امام خمینى در تاکید بر فداکارى اعجابآمیز زنان بزرگ ایران در طول جنگ، یادآور مىشوند:
«اینجانب در طول این جنگ، صحنههایى از مادران و خواهران و همسران عزیز از دست داده دیدهام که گمان ندارم در غیر این انقلاب نظیرى داشته باشد».
همچنین امام خمینی(ره) به نقش زنان در جمهوری اسلامی توجه خاصی دارد و در مورد برابر بودن ارزش و اهمیت زن و مرد میفرمایند:
«ما همهگونه آزادى را به زن خواهیم داد، البته جلوى فساد را میگیریم و در این مورد، دیگر بین زن و مرد فرقى نیست».
حضرت امام به حضور گسترده زنان در عرصههای مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و ... اشاره میکند و یکی از مهمترین دستاوردهای انقلاب اسلامی را آزاد شدن زنان از بند خرافاتهایی میداند که مانع حضور زنان در این عرصهها شده بود.
حضرت امام رسالت خود و انقلاب اسلامی را دستیابی زنان به مقام والای انسانی میدانند، به گونهای که بتواند در سرنوشت خود دخالت کند:
«ما میخواهیم زن به مقام والای انسانیت برسد. زن باید در سرنوشت خودش دخالت داشته باشد».
حضرت امام دخالت در سرنوشت خود را نه تنها حق بانوان بلکه تکلیف شرعی و به عنوان عمل به وظیفه دینی و اجابت دعوت الهی میشمارند.
در پایان باید گفت که بنیانگذار انقلاب اسلامی، انقلاب را بدون زنان محال دانسته و در هر زمان و هر مکانی بر نقش مهم آنان تاکید کرده است. ایشان علاوه بر نقش زنان در پیدایش این انقلاب شکوهمند بر نقش آنان در خانواده به عنوان اولین پایگاه تربیت افراد جامعه تاکید داشته و مهمترین نقش آنان را نقش مادری دانسته است.