علل بیکاری در ایران چیست؟

به گزارش گروه اشتغال «خبرگزاری دانشجو» این روزها یکی از مهم ترین مشکلات کشور بیکاری است. اما بیکاری چیست؟ علل و عوامل ایجاد آن کدام است؟
 

تعریف بیکاری
بیکار به شخصی گفته می شود که حاضر است کار کند ولی شغلی پیدا نمی کند.بنابراین اگر فردی فارغ التحصیل شده است و می گوید می خواهیم یک سال استراحت کنم و به دنبال کار نمی رود،بیکار تلقی نمی شود.شخص بیکار باید جویای کار نیز باشد تا از نظر اقتصادی بیکار تلقی گردد.در بعضی از کشورها،بیکار به کسی گفته می شود که در مراکز کاریابی ثبت نام کرده باشد و برای او شغلی پیدا نشده باشد.
 

انواع بیکاری

1-بیکاری اصطکاکی:
به بیکارانی گفته می شود که برای آنها شغل وجود دارد ولی هنوز شغل خود را پیدا نکرده اند.هنگامی که افراد به دنبال شغل هستند،مدت زمانی،بیکار هستند که به این نوع بیکاری، بیکاری اصطکاکی گویند.افراد شاغل نیز ممکن است برای یافتن شغل بهتر،شغل خود را رها کنند و مدتی به دنبال کار باشند که در این زمان دچار بیکاری اصطکاکی هستند.
 

2-بیکاری سیکلی(ادواری):
 این بیکاری هنگام رکود بوجود می آید.در دوران رکود،تولید کاهش می یابد.بنابراین اشتغال کاهش می یابد و بیکاری به وجود می آید. به عبارتی، به بیکاری که در دوران رکود بوجود می آید،بیکاری سیکلی یا ادواری گفته می شود.راه مبارزه با این نوع بیکاری،اتخاذ سیاست های مالی و پولی انبساطی است تا تقاضای کل افزایش یابد و به دنبال آن تولید ملی و اشتغال افزایش یابد.
 

3-بیکاری ساختاری:
 این بیکاری به دلیل ساختار اقتصادی به وجود می آید. یک نوع از این بیکاری،بیکاری تکنولوژیکی است.با تغییر تکنولوژی،بعضی شغل ها از بین می رود و شغل های جدید به وجود می آید،اگر افرادی که شغل خود را از دست داده اند،نتوانند آموزش لازم را ببیند و شغل های جدید پیدا نمایند،بیکار می شوند که بیکاری ساختاری نام دارند.

بیکاران پنهان به افرادی گفته می شود که شغل دارند ولی در تولید نقشی ندارند. مثلاٌ اگر در شرکتی 100 نفر کار کنند و با 80 نفر نیز همان تولید را بتوان انجام داد،گفته می شود که 20 نفر از آنها بیکار پنهان می باشند
 

4-بیکاری فصلی:
به بیکارانی گفته می شود که به دلیل فصلی بودن شغل آنها،در بعضی از فصول سال بیکار می شوند.مثلاٌ کارگران پیست های اسکی در تابستان بیکار هستند و یا کارگران ساختمانی در فصول سرد سال بیکار هستند که به بیکاری فصلی معروف می باشد.
 

5-بیکاری آشکار و پنهان:
بیکاران آشکار به بیکارانی گفته می شود که شغلی ندارند. بیکاری های سیکلی،ساختاری،فصلی و اصطکاکی از نوع بیکاری آشکار می باشد. بیکاران پنهان به افرادی گفته می شود که شغل دارند ولی در تولید نقشی ندارند. مثلاٌ اگر در شرکتی 100 نفر کار کنند و با 80 نفر نیز همان تولید را بتوان انجام داد،گفته می شود که 20 نفر از آنها بیکار پنهان می باشند.البته بیکاری پنهان در آمارگیری،محاسبه نمی شوند ولی در بعضی از تحقیقات،برآوردهایی از این نوع بیکاری،ارائه می شود.

یکی از نکات جالب توجه در مورد عملکرد دستگاه‌های اقتصادی ایران در مورد بیکاری آن است که به تعداد این دستگاه‌ها آمار و ارقام در مورد نرخ بیکاری در ایران ارایه می‌شود.

گزارشی می خواندم درباره علل بیکاری در ایران، این گزارش در سال 1384 توسط نشریه میس ارئه شده و بخشی از این گزارش در زیر ذکر می شود، هر چند از یان که مصرف کننده تحلیل های نشریات خارجی باشم بیزارم اما قضاوت درباره صحت این تحلیل را به شما کاربر گرامی واگذار می کنم؛بخشی از عواملی که در این گزارش ذکر شده به شرح زیر است:
 

نرخ رشد جمعیت بیکار

بر اساس این گزارش به طور سالانه 500 تا 600 هزار نیروی کار جدید وارد بازارمی شود، بدون آنکه فرصت شغلی جدیدی در این مدت خلق شود و به این ترتیب هر سال 500 تا 600 هزار نفر به جمعیت بیکاران ایران افزوده می شود.
 

رشد پایین اقتصادی‌
پایین بودن رشد اقتصادی کشور عامل مهم دوم در بالا بودن نرخ بیکاری در ایران عنوان شده است.

برای جذب تمامی متقاضیانی که هر سال وارد بازار کار می‌شوند، لازم است رشد اقتصادی ایران حداقل به هشت درصد برسد.

خبرگزاری فارس نرخ رشد اقتصادی کشور را در سال 1388 تنها 2 در صد اعلام کرده و این یعنی اینکه برای رسیدن به وضع مطلوب هنوز راه زیادی در پیش است.

عدم توجه دولت به طرح‌های کار‌آفرین از دیگر علل بالا بودن نرخ بیکاری در ایران عنوان شده است. بر اساس این گزارش با توجه به دولتی بودن اقتصاد ایران، حجم عمده‌ای از سرمایه‌ها به سمت صنایع سرمایه‌بر مثل نفت و گاز، فولاد، پتروشیمی و صنایع نظامی سوق داده می‌شود و این امر باعث بی‌توجهی دولت به پروژه‌های کارآفرین و در نتیجه بالا رفتن نرخ بیکاری شده است.

البته منکر تلاش دولت برای ارتقای طرح های زود بازده نیستم اما واقعا برایم جای سوال است که این آماری که راجع به این طرح ها ارائه می شود تا کجا محقق شده است؟!

بنگاه های زودبازده در سال اول اجرا یعنی سال 85 ، بیش از 80 هزار و 343 میلیارد ریال اعتبار دریافت کردند که حاصلش ایجاد بیش از 426 هزار شغل جدید بود. این میزان در سال 86، 92 هزار و 939 میلیارد ریال تسهلات پرداخت شده و ایجاد بیش از434 هزار شغل جدید بود. کارنامه سال 87 طرح بنگاه های زودبازده نیز نشان می دهد در این سال تنها 73 هزار شغل جدید با اعتبار صرف شده 26 هزار و950 میلیارد ریال ایجاد شد و در سه ماهه اول سال 88 نیز بیش از 39 هزار شغل جدید ایجاد شد.به عبارتی تا آن موقع بیش از یک میلیون شغل جدید با صرف بیش از 20 هزار میلیارد تومان ایجاد شده بود. اما بعد از آن دیگر آمار رسمی ای وزارت از عملکرد بنگاه های زودبازه منتشر نکرد که شاید مهم ترین علتش این بود که به گفته معاون وزیر کار تاکنون در سال جدید تسهیلاتی به بنگاه های زودبازده داده نشده است.

دولت ایران طی 10 سال گذشته با هدف کنترل سیل جوانان جویای کار به بازار کار سعی کرده است تا فضاهای دانشگاهی را گسترش دهد و حرکت این سیل عظیم به سمت دنیای بیکاران را کند، کند
 

افزایش تعداد دانشجویان‌
بر اساس این گزارش، دولت ایران طی 10 سال گذشته با هدف کنترل سیل جوانان جویای کار به بازار کار سعی کرده است تا فضاهای دانشگاهی را گسترش دهد و حرکت این سیل عظیم به سمت دنیای بیکاران را کند، کند.
نتیجه این ضعف سیستم آموزشی به همراه نبود فرصت‌های مناسب شغلی آن شده است که در حال حاضر بسیاری از جوانان تحصیلکرده به مشاغلی غیرمرتبط با آموزش خود از جمله رانندگی تاکسی یا خرید و فروش روی آورده‌اند.
 

اشباع دستگاه‌های دولتی‌
پر شدن ظرفیت جذب نیرو در دستگاه‌های دولتی عامل دیگر در افزایش بیکاری معرفی شده است. به دنبال پیروزی انقلاب اسلامی و به ویژه پس از پایان جنگ افزایش تعداد حقوق‌بگیران دولتی در دستور کار دولتمردان ایران قرار گرفت.

اکنون از یک‌سو ظرفیت جذب نیرو در دستگاه‌های دولتی به نهایت خود رسیده و از سوی دیگر بار مالی سنگینی در اثر جذب نیروهای بیش از اندازه بر دولت ایران تحمیل شده است

قطعا اگر بررسی بیشتری صورت گیرد تحلیل های بهتری ارئه می شود.این نوشتار تنها تلاش بود در ادامه خبری که از نرخ بیکاری درگشور منتشر شد و بسیار نگران کننده بود.
 

مشاهده همه آگهی های استخدامی امروز