گروه اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ شور حسینی این ایام حقیقتا که دیدنی و زیباست و به راستی که زیباتر هم می شود اگر که ممزوج با شعور حسینی شود، چه آن که راه سعادت و رسیدن به قله معنویت حسینی از جاده شور و شعور می گذرد.
در آستانه ماه محرم و با توجه به این که در یکی از مهم ترین ایام تبلیغی سال قرار داریم، با آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری، مدیر حوزه های علمیه کشور و امام جمعه قم گفتگویی درباره مهم ترین بایسته های تبلیغی انجام داده ایم.
عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس هیأت علمی بعثه مقام معظم رهبری همچنین در این گفتگو در رابطه با لزوم مبارزه با خرافات و بدعت های عزاداری و نیز ضرورت بصیرت بخشی به عزاداران محافل حسینی نکات بسیار مهمی را بیان کرده که مشروح این مصاحبه را در ادامه میخوانید؛
«خبرگزاری دانشجو»- بی شک یکی از مهم ترین آسیب هایی که مجالس دینی را تهدید می کند، بحث گسترش خرافات و شبهات است، به نظر شما رسالت روحانیت و حوزه های علمیه در این باره چیست؟
بوشهری: ببینید ماه محرم حقیقتا یک فرصت طلایی است از دوجهت؛ یعنی هم برای بیان معارف دینی یک فرصت بی نظیر است و هم برای طرح مسایل مهم مربوط به حوادث قیام عاشورای حسینی فرصت بسیار مغتنمی است. دراین میان طبیعتا به جهت عظمت این واقعه و نیز حوادث مرتبط با آن، در بیان مطالب قیام عاشورا باید به طور جدی از طرح مسایلی در باره نهضت عظیم سیدالشهدا(ع) که کوچکترین شبهه ای درآن باشد، پرهیز کرد و در این میان یکی از رسالت های مهم و سترگ حوزه و حوزویان همین است که در شرایط خاص زمانی که در آن قرار داریم در بخش مربوط به بیان معارف عاشورایی و به ویژه قضایای مربوط به مقاتل و بیان مصایب عاشورا یک کار سنجیده و حساب شده را دنبال کنند و در این عرصه چه مبلغان دینی و چه مداحان اهلبیت عصمت و طهارت(ع) در بیان مطالب می بایست از منابع و کتب مؤثق و مورد اعتماد استفاده کنند.
توجه به این نکته هم ضروری است که اصولا در شرایط کنونی دیگر مخاطبین ما تنها مجموعه هیئت ها و افراد و مخاطبان حاضر در جلسات و محافل مذهبی و هیئتی نیستند؛ چرا که امروز پیام و حرف ما یک بعد جهانی پیدا کرده است و لذا برای این که دیگران هم با معارف ما آن گونه که هست و واقعیت دارد آشنا شوند، رسالت سنگینی ازاین حیث متوجه مراکز تبلیغی حوزه هاست. این مراکز می بایست متون و آثاری را منتشر کنند که در آن ها مطالبی گفته شده باشد که با واقعیت های دینی ما سازگار بوده و عاری از شبهات باشد.
با توجه به تاکید فراوان مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت بصیرت افزایی در جامعه،چگونه می شود آگاهی و بصیرت را در میان عزاداران حسینی به خوبی تعمیق بخشید؟ خود حادثه عاشورا یک حادثه الهام بخش است. ما حتی اگر سرمایه ای هم از خود نداشتیم و فقط سخنان و کلمات سید الشهدا(ع) را به طور دقیق بیان میکردیم و مواضع شفاف آن حضرت را در مقابله با جبهه باطل برای مردم بیان می کردیم، طرح مواضع آن بزرگوار در حرکت بزرگ عاشورا خود بزرگترین روشنگری بود و ما نیاز به چیز دیگری نداشتیم.
ما اگر تاریخ را ورق بزنیم متوجه می شویم که حادثه عاشورا نه تنها در ایجاد انقلاب اسلامی در کشور ما بلکه در بسیاری از مکاتب و انقلاب های تاریخی که حتی چندان پایبندی به مباحث اعتقادی نداشته اند، الهام بخش بوده است.
در این میان، ما اگر بتوانیم در بیان حوادث عاشورا به درستی اهداف مهم قیام امام حسین(ع) را برای توده های مردم به خصوص نسل جوان بیان کنیم این خودش بهترین بصیرت بخشی و آگاهی دادن است؛ بصیرتی که ما آن را از طریق بیان دقیق فرمایشات انسان ساز اباعبدالله(ع) به مخاطب خود منتقل کرده ایم و این وظیفه اصلی مداحان بزرگواری است که در کنار وعاظ و خطبای ارجمند فرهنگ عاشورایی را برای مردم تبیین می کنند.
«خبرگزاری دانشجو»- با توجه به مدیریت حضرتعالی بر حوزه های علمیه، بفرمایید که حوزه علمیه به طور خاص در زمینه بصیرت بخشی به مردم و به ویژه مقابله با بدعت های عزاداری چه رویکردی را دنبال می کند؟
بوشهری: اهدافی که در ساختار حوزه حالا چه در بعد آموزشی یا پژوهشی و یا تبلیغی دنبال می شود در نهایت متوجه این مساله است که خروجی همه برنامه ها تربیت عالم دینی است که در جایگاههای مختلف حرف دین را بزند و به بیان مفاهیم دینی و معارف اهل بیت (ع)بپردازد. به عبارت دیگر یک حوزوی می بایست در وهله نخست و قبل از هر چیز، پیام رسان واقعی دین باشد.
ببینید بصیرت چیزی جز حقیقت دین نیست؛ اگر حقیقت دین به جامعه منتقل شود این یعنی همان پیام رسانی آگاهانه و با بصیرت. شک نکنیم که اگر مردم زیبایی حقایق دینی را بدانند و عمق بیانات ائمه اطهار را درک کنند، به تعبیر امام رضا(ع) دیگر سراغ جاهای دیگر نمی روند و خود به خود دنبال حق می روند.
«خبرگزاری دانشجو»- از دیدگاه شما، روحانیون مبلغ چه نقش و رسالتی در جهت تبیین هرچه بهتر پیام قیام عاشورا برای مردم به خصوص نسل جوان دارند؟
بوشهری: آن چه مشخص است این که مبلغ دین برای آن که بتواند به خوبی وظیفه تبلیغی خود را انجام دهد باید یک سری نکات مهم را حتما مورد توجه قرار دهد به عقیده بنده اولین عنصری که حتی قبل از بعد علمی و داشتن اطلاعات لازم و مورد نیاز باید در یک طلبه مبلغ دین وجود داشته باشد، بحث مربوط به بعد روحی ومعنوی خود مبلغ است.
ما حتی در حدیث شریفی هم داریم که به امثال ما می فرماید؛ مردم را نه با زبان و سخنرانی بلکه از طریق رفتار عملی خود به دین و آموزه های دینی دعوت کنیم یعنی همان بحثی که ما با عنوان تبلیغ عملی دین از آن یاد می کنیم.
نکته حایز اهمیت در این میان آن است که مبلغ نباید قبل از آراسته شدن به مکارم اخلاقی بگوید که من می خواهم به علم و دانش فراوان آراسته شوم. البته علم آموزی امر بسیار مهم ولازمی است؛ اما قبل از آن تهذیب نفس ضروری است.
البته داشتن اطلاعات لازم برای یک مبلغ از این جهت حایز اهمیت است که می دانیم جامعه امروز ما در حال تحول است، امروز ما می بینیم که پیشرفت تکنولوژی باعث شده بسیاری از مردم خصوصا جوانان تحصیلکرده در کوتاه ترین زمان ممکن به جدیدترین اطلاعات روز دست پیدا کنند و به همین خاطر هم می بینیم که در زمانه کنونی حجم جدیدی از سؤالات و شبهات روز به ویژه برای نسل جوان پدید آمده است که پاسخ گویی مناسب به آن ها مستلزم این است که روحانیون مبلغ ما مجهز به سلاح علم و اطلاعات روز باشند و نسبت به تازه ترین تحولات ونیازهای جامعه آشنایی کامل داشته باشند.
در چنین شرایطی که ما شاهد تحول نوینی در کشورمان می باشیم، دشمنان هجمه های گوناگونی در ابعاد فکری، عقیدتی و فرهنگی را بر مردم جامعه ما وارد کردهاند و به خصوص درباره جوانان برنامه خاصی دارند و میکوشند که در جبهه جنگ نرم فرهنگی، شبهاتی را برای جوانان ایجاد کرده و بدین وسیله در اعتقادات دینی آن ها خدشه وارد نمایند.
«خبرگزاری دانشجو»- در راستای تبلیغ معارف دینی، به نظر شما به کارگیری نوع زبان و ادبیات، چقدر موثر است به ویژه وقتی که مخاطب یک روحانی مبلغ، جوانان هستند این مساله به چه نحوی باید باشد؟
بوشهری: بله! بی شک زبان و ادبیات نقش بسیار مهمی در تبلیغ دین دارد. طبعا نوع ادبیاتی که در مواجهه با یک جوان باید بکار رود، تفاوت قابل توجهی دارد وقتی ما با یک فرد کهنسال یا میان سال طرف هستیم. در ضمن باید دانست که نوع ادبیات متناسب در مناطق جغرافیایی مختلف متفاوت است، به همین خاطر بنده معتقد به این هستم که مبلغین به صورت تخصصی بحث تبلیغ را دنبال کنند و اگر چنین شد و ما مبلغینی به طور تخصصی برای هر قشر و سنی داشتیم در آن زمان قطعا نتایج بسیار بهتر و مشهودتر خواهد بود.
البته خوشبختانه در طول سال های اخیر، تلاش هایی در این خصوص آغاز شده و به عنوان مثال در زمینه نوع برخورد تبلیغی با کودکان و نوجوانان و یا دانشگاهیان در حوزه اقداماتی صورت گرفته است که هرچند آن طور که باید و شاید نیست اما در هرصورت نفس این تخصصی نگری به مقوله تبلیغ امر مبارکی است که امیدواریم به طور جدی در بدنه حوزه این نوع نگاه پیگیری و عملیاتی شود.