برنامه ثریا به مناسبت آغاز سومین سال راه اندازی شورای عالی مجازی عملکرد این شورا را تحلیل کرد.
به گزارش خبرنگار علمی«خبرگزاری دانشجو»، برنامه ثریا شب گذشته ابعاد مختلف فضای مجازی را بررسی کرد.
محمد حسن انتظاری، دبیر شورای عالی فضای مجازی و علیرضا شاه میرزایی، عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی مهمانان این برنامه بودند.
محسن مقصودی، مجری برنامه، اولین پرسش خود را چنین مطرح کرد: آیا در این دو سال شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی توانسته هماهنگی و سیاست گذاری لازم را انجام دهد؟
محتوا بر امور دیگر مقدم است
انتظاری در پاسخ اظهار داشت: در ابتدا بیشتر تلاش بر تشکیل نهادها بود؛ نهاد عالی شورای فضایی شکل بگیرد، مرکز ملی و کمیسیون ها و... سازمان دهی شود؛ فضای مجازی یک کشور از دو بخش تشکیل می شود که یکی بخش زیر ساخت است و تا حدودی در سال های اخیر در کشور توسعه پیدا کرده، دیگری نیز بخش محتوا و خدمات است که دارای دو حوزه اینترنت، محتوا و خدمات داخلی است.
در 2-3 ماه اخیر تلاش کردیم به بخش مجازی کشور از ابعاد داخلی اساسی بپردازیم؛ چرا که طبق گفته رهبر انقلاب محتوا بر امور دیگر مقدم است؛ سیاست گذاری و برنامه ریزی خود را بر روی این امر قرار دادیم و بخش شبکه ملی فضای مجازی به عنوان زیر ساخت را به تصویب شورای عالی رساندیم.
مقصودی در ادامه خواست درباره حقی که فعالان فضای مجازی دارند توضیح داده شود؛ شاه میرزایی چنین توضیح داد: اگر بخواهیم صحبت صادقانه ایی را مطرح کنیم آزردگی هایی ایجاد می شود و باید گفته شود نگاه ما به یک مسئول خاص و افراد بخش های مختلف نیست؛ همانطور که آقای انتظاری گفتند یک سال و نیم از فعالیت شورا در دولت قبل است و شش ماه در دولت جدید. در دوره دولت قبل، تصمیمات متناقضی برای شورا گرفته می شد و از نظر تامین بودجه هم حتی یک ریال بودجه داده نشد؛ در تصمیمات متناقضی که گرفته می شد عمدتا مسائل اصلی فراموش و مسائل حاشیه ایی مطرح می شد.
جایگزینی برنامه های موبایل و تبلت به جای فیس بوک
در این شش-هفت ماه در دولت یازدهم هم تعداد جلسات شورا کمتر از حد مصوب در آئین نامه برگزار شده است که البته اوایل کار دولت است و به خوبی نمی توان قضاوت کرد؛ آنچه مسلم است هنوز اهدافی که باید در شورا محقق می شده، به جایی نرسیده است ولی هنوز برای قضاوت درمورد عملکرد دولت جدید زود است.
شاه میرزایی در توضیح مقایسه حرکت ما در برابر دشمنان گفت: ما باید به عملکرد داخلی خودمان فکر کنیم ؛ چرا که بسیاری از توسعه ها در این حوزه توسعه تکنولوژی است و ربطی به دشمن ندارد؛ به طور نمونه ما هنوز داریم درباره فیس بوک صحبت می کنیم اما طبق گزارشات خود آن ها از تکنولوژی های جدیدتر احساس خطر می کنند چرا که برنامه های گوشی ها و تبلت ها به سرعت دارد جای فیس بوک را می گیرد؛ به طور خلاصه تغییرات در جامعه بسیار سریع است ولی تصمیمات ما از سرعت کافی برخوردار نیست.
در ادامه مقصودی با نمایش تصاویری سیر تحول فناوری و فضای مجازی را توضیح داد؛ تحولات را در تلویزیون، بازی های کودکان، تجارت و... که به تدریج توسعه یافت و باعث تغییر سبک زندگی شد؛ یکی از بحث های مهم در محتوا، که رهبر انقلاب به آن تاکید داشتند آموزش فضای مجازی بود؛ یک برنامه پیامک رسان در بستر تلفن همراه 19 میلیارد دلار در هفته گذشته به فروش رفت در حالی که کل حوزه مخابرات ما با این همه تجهیزات 5 میلیارد دلار است و این نشان دهنده اهمیت ارزش آفرینی فضای مجازی و اقتصاد دانش بنیان است.
استقرار 65 درصد از سرویس دهندگان به ایرانیان در خارج از کشور
در ادامه انتظاری با اشاره به اینکه میزبانی 65 درصد از سایت هایی که ایرانی هستند در خارج از کشور هستند، گفت: قانون جرائم رایانه ایی تنها قانونی است که در زمینه فضای مجازی وجود دارد و به یک سری نظام ها و قوانین دیگر هم نیاز داریم که با قوانین موجود مکمل شوند و سایت های موجود در ایران را پایدار و مطمئن سرویس دهی کنند و کاربر هم مطمئن باشد وقتی به سایتی مراجعه می کند مشکل پیدا نمی کند.
باید نظامات حقوقی دیگری تعریف شود که اطمینان های لازم را بدهد و شبکه ملی اطلاعات را ایجاد کنیم که پایدار، مطمئن، رقابت پذیر و... باشد؛ به وزارت ارتباطات ابلاغ شده است که زیر ساخت شبکه ملی را فراهم سازد.
شاه میرزایی با تاکید بر اینکه موضوع بسیار خوبی مطرح شده است که می شود فارغ از حاشیه ها به اصل پرداخت، اذعان داشت: چطور می شود که هنوز در کشور ما از تولید کننده پهنای باند هم پول می گیریم؟ آیا تابه حال از خود سوال نکرده ایم که مثلا وقتی ما از ارمنستان اینترنت می خریم این پهنای باند در چه جایی خلق می شود؟ چرا نباید ارمنستان از ما اینترنت بخرد؟ متاسفانه هنوز در قیمت گذاری ها تفاوتی بین آپلود و دانلود نیست چرا که اگر تعرفه ها را دراینترنت جستجو کنید می بینید تفاوتی بین تولید و مصرف نیست.
وقتی ایران میزبان اینترنت نیست شبکه ملی اطلاعات چه معنایی می دهد؟
در دی ماه سال قبل شورای عالی تصویب کرد و در اسفند سال پیش به شرکت ها ابلاغ شد که باید دانلود و آپلود دو قیمتی شود و از مراکز داده داخلی حمایت شود ولی تا کنون تعرفه ایی مشخص نشده است؛ شرکت های داخلی ما تولید محتوا می کنند اما در مرکز داده کشور دیگری قرار داده می شود در حالی که برق، نرم افزارها، نیروی متخصص و.... در کشور ما ارزان تر است؛ اگر پهنای باند رایگان به مراکز داده بدهیم، میزبانی داخلی رشد جهشی می کند. باید تعرفه اعلام شود تا ترافیک را خریداری کنیم؛ اگر حتی نصف قیمتی که از خارج پهنای باند را خریداری می کنیم از مراکز داده داخلی بخریم، هم هزینه کمتری داده ایم هم میزبانی رشد جهشی می کند.
وقتی میزبانی در داخل کشور نیست شبکه ملی اطلاعات چه معنایی می دهد؟ وقتی نقطه تولید ترافیک خارج از کشور است شبکه ملی اطلاعات یعنی چه؟ از نظر ظرفیت شبکه داخلی مشکلی نداریم فقط باید میزبانی را به داخل بیاوریم تا شبکه ملی اطلاعات محقق شود.
انتظاری با اشاره به این مسئله که اولین تاکید رهبرانقلاب در این حوزه در ایجاد شبکه ملی اطلاعات بود، گفت: در این شبکه تمام نیاز ترافیک داخل در داخل کشور تولید می شود و نیازی به ارتباطات خارج نیست؛ من هم موافقم که ظرفیت در شبکه داخلی به اندازه کافی وجود دارد ولی در حوزه مدیریت ضعیف هستیم که باید به آن پرداخته شود.
مقصودی در سوال بعدی از وی خواست توضیح دهد که قرار است با شبکه های اجتماعی خارجی چه برخوردی صورت گیرد؟
انتظاری با تاکید بر تاثیر اساسی فضای مجازی در کل زندگی گفت: فضای مجازی امتداد زندگی اجتماعی ما است بنابراین در تمام زمینه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... باید به آن پرداخته شود؛ در دبیر خانه شورای عالی در مرکز ملی کارگروه فرهنگی-اجتماعی ایجاد کردیم که افراد صاحب نظر در امور فرهنگی و اجتماعی و فلسفی در حوزه مجازی هستند.
در فضای مجازی خوب یعنی چه؟ در فضای مجازی در حوزه اجتماعی چه چیزی خوب و چه چیزی بد است؟ به طور نمونه فیس بوک خوب است یا از نظر قانونی باید با آن برخورد شود؟ از این قبیل سوالات در دستور کار این کارگروه قرار گرفته است؛ در برخی دستگاه ها دستورات ابلاغ شده را به خوبی اجرا می کنند و در برخی دستگاه ها مقاومت هایی وجود دارد که باید به هر حال بپذیرند و اجرا کنند.
اطلاعات ما از طریق ایمیل به راحتی به خارج از کشور می رود
در ادامه گفت و گوی تلفنی با علی قدیری، مدیر شرکت دانش بنیان فعال در حوزه فضای مجازی، بر قرار شد؛ وی در این گفت وگو اظهار داشت: ابزار پروژه هایی که در حوزه فضای مجازی تعریف و ارائه می شود با دیگر حوزه ها متفاوت است؛ اگر بخواهیم گام های بلندتری برداریم لازم است از ابزار سنجش دقیق تری استفاده کنیم.
این نگاه در بین مسئولان ما وجود دارد که گمان می برند آزادند هر جور بخواهند از هر کسی حمایت می کنند؛ بسیاری از این حمایت ها ضربه سنگینی به کسانی وارد می کند که از گذشته وارد این حوزه شدند و ضعف ها و قوت ها را شناسایی کرده اند؛ سیاست گذاران به عواقب حمایت ها در کل بازار باید دقت کنند.
حمایت ها باید به این صورت باشد که هر کس به فلان نقطه برسد دولت به فلان میزان از او حمایت کند؛ به عبارت دیگر هر کس فلان میزان صادرات داشت فلان میزان تشویقی دریافت می کند؛ در این صورت کسانی که توان صادرات ندارند بیهوده وارد این میدان نمی شوند.
انتظاری در ادامه با تاکید بر اینکه حمایت از ایمیل و موتور جست وجوی داخلی جزء اولین کارهایی است که می خواهیم انجام دهیم؛ اذغان داشت: 95 درصد ایمیل های ما در خارج از کشور است و به عبارت دیگر اطلاعات ما به راحتی به خارج از کشور می رود؛ از هر چه واجب تر رسیدگی به این امر است؛ بخش زیادی از پهنای باند ما صرف این مسئله می شود و از نظر اقتصادی هم ضرر می کنیم.
برای حمایت از شرکت های دانش بنیان اقداماتی صورت گرفته است؛ یک ایمیل داخلی قابل رقابت با مدل های خارجی نیست ولی وقتی بدانیم از لحاظ هزینه به صرفه تر است و اطلاعات داخلی به خارج از کشور نمی رود قطعا از ایمیل های داخلی استفاده می کنیم؛ بحث ایمیل به راحتی حل می شود.
عضو حقیقی شورای عالی فضای مجازی نیز درباره ایمیل بومی تصریح کرد: مهم ترین مشکل ایمیل بومی و موتور جست وجوگر نیز همین گران بودن میزبانی است؛ ایمیل های بسیاری در کشور راه افتاده که در اندازه های کوچکی است که اگر بزرگ شود مراکز داده بزرگ نیاز است و هزینه های سرور، نگهداری اطلاعات و... زیاد می شود؛ در وضع فعلی که بسیاری از این سرویس ها شکل نگرفته است میزبانی ها به خارج می رود با راه اندازی ایمیل داخلی که مشکل مضاعف خواهد شد.
نامتوازنی تصمیم گیری های شورای عالی مجازی و تغییرات دنیای مجازی
همچنین در ادامه گفت وگوی تلفنی با حجت الله نیکی ملکی، دانشجوی دکتری مدیریت رسانه و از فعالان فضای مجازی، صورت گرفت؛ وی در این گفت وگو گفت: به نظر بنده بحث در این برنامه اندکی فنی پیش رفت، بحث فضای مجازی بسیار فراتر از بحث فنی است؛ در این دو سالی که از راه اندازی شورای عالی فضای مجازی می گذرد اتفاق خاصی صورت نگرفت؛ یک منظومه فکری جامع و مورد قبول همه اعضای شورا وجود ندارد.
اگر بخواهم انتقادی به وزیر ارشاد داشته باشم و اگر بی سواد خوانده نشوم برای این مقام مسئول که خود متولی این حوزه هستند، و دغدغه بسیاری درباره آزاد شدن فیس بوک داشتند، بسیار بد است اولویت اصلی وی بحث فیس بوک باشد؛ سرعت تغییرات در فضای مجازی بسیار زیاد است، ماهیت ارتباطات و رسانه تغییر کرده است؛ مرز بین دنیای مجازی و واقعی برداشته شده است.
در حجم بسیار جدی تغییرات در شورای عالی فضای مجازی تصمیم گیری های بسیار بسیار کُند داریم؛ این تصمیم گیری های کُند قطعا پاسخگوی تغییرات سریع در این حوزه نیست؛ باید به فکر تغییر ساختار در شورای عالی فضای مجازی باشیم و هر روز فاصله ما با دنیا بیشتر می شود؛ با این روش در این بحث موفق نخواهیم بود.
انتظاری در پایان گفت: بحث منظومه فکری جامع این است که مسئولان حول یک تفکر واحد تصمیمگیری کنند؛ باید وحدت نگرش ایجاد شود؛ مرکز ملی فضای مجازی قرارگاه پیاده کردن تصمیمات است، تصمیمات باید از ساختار مستقل و قوی برخوردار باشد؛ کمیسیون های بیشتری باید فعال شود و در زمینه محتوا در بحث ایجاد سرویس ها مصوبات ابلاغ می شود ولی برای پیاده کردن آن ها نیاز به کمک مسئولان داریم.
شاه میرزایی در پایان گفت: ورود ما به بحثهای ساده یا فنی به این معنا نیست که در حوزه های دیگر کار نشده است بلکه به این معناست که تازمانی که این بحث های ساده حل نشود، نوبت به بحث های پیچیده نمی رسد؛ اما هم در مصوبات شورا هم در پیوست حکم، بحثهای دقیق فرهنگی و علوم انسانی هم وجود دارد، برای نمونه تاکید رهبر انقلاب بر بازی های آنلاین نشان دهنده دقت ویژه ایشان است که این بازی ها چه تاثیری بر سبک زندگی می گذارد و چقدر پارامتر پشت این موضوع وجود دارد؛ مطالعات خوبی در این نوع حوزه ها انجام شده است ولی وقتی ما در ساده ترین مسائل خود مانده ایم و پیشرفت نکرده ایم چطور می توان از زمینه های دیگر صحبت کرد؟
وقتی بخش های مختلف از شورا تبعیت نداشته باشند در نتیجه شورا کاری از پیش نمی برد؛ مثلا همین بودجه ای که تصویب شد حتی مجلس از شورایعالی کوچکترین استعلامی نکرد و چند هزار میلیارد تومان به وزارت ارتباطات بابت توسعه زیرساخت داد در حالی که باید به وزارت ارشاد بابت تولید محتوا داده می شد، همه جای دنیا مشخص شده است که حوزه مخابرات دارای شکست بازار نیست و لذا نیازی به سرمایه گذاری دولت نیست وقتی بخش خصوصی حاضر است سرمایه گذاری کند سرمایه گذاری دولت نوعی اسراف است و اگر قرار است هزینه ایی شود باید در محتوا باشد نه زیر ساخت!
برنامه تحلیلی ثریا هر شب چهارشنبه با بررسی و نقد موضوعات مختلف کشور با حضور کارشناسان از شبکه اول سیما ساعت 23:15 روی آنتن می رود.