«سزارین»؛ یک حسن و هزار مکافات

گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ در روزگاری که عمل سزارین، نوعی تشریفات برای آمدن بچه محسوب می شود، جای خالی آموزش و اطلاع رسانی در مورد عوارض و عواقب این عمل، بیشتر خودش را نشان می دهد.

امروز، علی رغم آگاهی هایی که توسط مراکز بهداشتی و مسئولین درمان کشور داده می شود و برخلاف فلسفه ی به وجود آمدن سزارین، این عمل، بنا به خواست مادران و بدون نیاز و توصیه ی پزشکی انجام می شود. شیوع سزارین و تمایل مادران خصوصا جوان ترها به انجام آن، نشان می دهد که آنها هیچ آگاهی نسبت به عوارض این عمل جراحی ندارند و نمی دانند تن دادن به چنین عملی، چه بلاها که می تواند سر آن ها بیاورد.

تحمل نکردن درد، تنها حسن زایمان طبیعی

شاید بتوان تنها حسن زایمان غیرطبیعی را تحمل نکردن چندساعت دردی که در زایمان طبیعی وجود دارد دانست.

دردی که به زعم بسیاری از مادرانی که آن را تجربه کردند، شیرین است و به محض فارغ شدن از بین می رود و جایش را به حس خوب آرامش می دهد. به گفته ی تمام کسانی که زایمان طبیعی را تجربه کرده اند، دیدن نوزاد از لحظه ی تولد و در آغوش گرفتن او، به تمام لحظات دردی که پشت سر گذاشته اند می ارزد.

اما ترس از درد زایمان، اولین و مهمترین دلیلی است که زنان را وادار می کند تن به جراحی سزارین بدهند غافل از آن که این عمل جراحی، مانند سایر جراحی ها می تواند عوارضی را به دنبال داشته باشد.

انتخاب زایمان از طریق عمل سزارین به جای زایمان طبیعی، همان قدر غیرمنطقی و بدون توجیه است که انتخاب کشیدن کل دندان ها و استفاده از دندان مصنوعی است آن هم در مواقعی که فقط یکی از دندان ها پوسیدگی دارد!!

سزارین تنها در مواقع خاصی که امکان زایمان طبیعی نیست باید انجام شود. این موارد خاص توسط پزشک تشخیص داده می شود. این موارد را می توان این طور دسته بندی کرد:

1- دلایل جنینی:

ضربان غیر طبیعی قلب جنین ، پوزیشن غیر طبیعی جنین در رحم (مثل عرضی بودن یا عدم تطابق سر جنین با لگن مادر)
مشکلات تکاملی جنین ( مثل تجمع مایع مغزی در سر جنین) یا اشکالات مهره ای و نخاعی و یا بزرگ بودن شکم ، که البته نوع زایمان تاثیری در عاقبت جنین نخواهد داشت.
چند قلویی (سه قولویی و بعضی موارد دوقولویی) که البته بسته به مهارت پزشک ممکن است زایمان به صورت طبیعی نیز پیشنهاد شود.

2- دلایل بارداری :
ضایعه فعال عفونت تبخالی ( فیبروم بزرگ در ناحیه تحتانی رحم ) وجود بدخیمی دهانه رحم
عفونت HIV(ایدز)در مادر
جراحی رحمی قبلی(مثل جراحی فیبروم و سزارین قبلی)البته در موارد قبلی، ریسک کمی برای پارگی رحم وجود دارد. بنابراین بهتر است قبل از تصمیم به زایمان طبیعی، با پزشکتان در مورد فواید و خطرات اینکار، مشورت کنید.
بیماری شدید مادر(مثل بعضی موارد بیماری قلبی ومسمومیت حاملگی)

3- مشکلات جفت یا بند ناف :
سر راهی بودن جفت(placenta previa)
جدا شدن پیش از موعد جفت از دیواره رحم(دکولمان)
خروج بند ناف از دهانه رحم پیش از تولد جنین(پرولاپس بند ناف)

4-وجود اشکالاتی در زایمان طبیعی
عدم تطابق سرو لگن بدلیل بزرگی سر یا کوچک بودن لگن
وقتی سیر زایمان طبیعی طولانی یا متوقف شود
وقتی جنین خیلی بزرگ باشد(باکروزومی)
حالت غیر طبیعی جنین(اولین عضوخروجی، صورت، چانه یا پیشانی باشد)که ممکن است نیاز به سزارین باشد

 5- سزارین قبلی: بدلیل برش سزارین قبلی روی رحم، یک نقطه ضعفی برروی رحم وجود دارد که با شروع دردهای زایمان طبیعی می تواند منجر به پارگی رحم گردد و خطر جدی برای مادر و جنین تلقی می شود. از طرفی همان دلیلی که دفعه قبل نیاز به سزارین شده است به احتمال زیاد این بار هم مطرح است.

سزارین و خطراتش برای مادر

آنقدر عمل سزارین در بین خانم رایج شده که کمتر کسی باور می کند عوارض این عمل سه برابر زایمان طبیعی باشد. اولین و مهمترین عارضه ی سزارین را می توان خون ریزی‌های پس از زایمان و ایجاد لخته‌های خونی دانست که در برخی از موارد بسیار خطرناک و حتی کشنده هستند.

احتمال عفونت رحم درسزارین بیشتر از یک زایمان طبیعی ست که این حالت به علت باز شدن شکم و رحم است، هم‌چنین عفونت‌های ادراری در سزارین بعلت ضربه و صدمه‌ای که به سیستم ادراری در حین عمل وارد می‌شود بیشتراست.

خطر عفونت محل بخیه‌ها را نیز باید در نظر داشت، احتمال ایجاد یبوست به علت استفاده از داروهای بیهوشی وخطر پارگی رحم بعلت باز شدن محل بخیه‌ها در حاملگی‌های بعدی وجود دارد.

موضوع بسیار مهم آن است که چون رحم نزدیک روده‌ها و مثانه قرار دارد، برش سزارین باید به دقت انجام شود؛ چرا که ممکن است به ارگان‌های دیگر آسیب‌رسیده و سبب خونریزی یا عفونت شود و برای زنانی که سه تا چند سزارین داشته‌اند این خطرات بسیار بیشتر خواهد بود.

از طرفی جفت در عمقی به رحم چسبیده و به سختی خارج می‌شود بنابراین ممکن است خطر خونریزی سنگین وجود داشته باشند و حتی احتمال نیاز به تزریق خون بالاست. گاهی نیز هیسترکتومی یا برداشتن رحم تنها راه نجات جان مادر است.

علاوه بر این ها، مسئله بیهوشی حین سزارین می تواند مشکلاتی برای مادر به وجود آورد. اختلال در حافظه و سردرد، مهمترین عوارض این بیهوشی است.

بسیاری از مادران باید بدانند که وقتی از بیمارستان مرخص می‌شوند نباید به مدت حداقل دو ماه چیز سنگینی به غیراز نوزاد خود بلند کنند. همچنین نباید به مدت دو هفته رانندگی و به مدت چهار تا شش هفته هم ورزش کنند در حالی که اینگونه مراقبت ها و محدودیت ها، در زایمان طبیعی وجود ندارد.

استفاده مکرر از مسکن برای مدت طولانی برای تحمل درد بخیه را هم به همه ی این عوارض می شود اضافه کرد. همچنین افسردگی مادران سزارینی دوبرابر مادرانی است که به روش زایمان طبیعی وضع حمل کرده‌اند.

خطر سزارین برای نوزاد

تحقیقات نشان داده در نوزادانی که به روش سزارین متولد می‌شوند، خطر ابتلا به دیابت نوع اول، ابتلا به آسم و آلرژی بسیار بالاتر از نوزادانی است که به روش زایمان طبیعی به دنیا می‌آیند. حتی برخی محققان معتقدند سندروم مرگ ناگهانی نوزادان در ماه‌های نخست، در نوزادانی که به شیوه سزارین متولد می‌شوند تا سه برابر بیشتر است.

به نظر می رسد اگر مادران از این عوارض آگاهی کامل داشته باشند و آموزش ها، در ابتدای ازدواج و حتی پیش از بارداری به آنها داده شود، خودشان حاضر نخواهند بود تن به این عمل خطرناک دهند و به این ترتیب، هم از نظر جسمی آمادگی فرزندآوری بیشتر را دارا خواهند بود و هم هزینه های زایمان غیر طبیعی، آن ها را از این کار باز نخواهد داشت.