خاطره‌بازی با «شهر موش‌ها» و «گربه آوازه‌خوان»/ زمانی که سینمای کودک ارج و قرب داشت

 گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ بنیاد سینمایی فارابی به منظور پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان و فضاسازی و استقبال از بیست و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان را در سانس های ویژه اکران کرده است. این 15 فیلم سینمایی که در دوره های مختلف از اکران نسبتا خوبی برخوردار بودند در قالب جشنواره و به صورت فوق العاده در نوبت های 11 صبح سینماهای تیراژه، آزادی، جی و فرهنگ به نمایش درآمده‌اند.

این فیلم‌ها عبارتند از: شهر موش‌ها (مرضیه برومند- ابوالقاسم طالبی)، یکی بود یکی نبود (ایرج طهماسب)، کلاه قرمزی و سروناز (ایرج طهماسب)، نصف مال من نصف مال تو (وحید نیکخواه آزاد)، فیتیله و ماه پیشونی (آرش معیریان)، خاله سوسکه (نادره ترکمانی)، کلاه قرمزی و بچه ننه (ایرج طهماسب)، یک فراری از بگبو (هاتف علیمردانی)، عملیات مهد کودک (فرزاد اژدری)، گلنار (کامپوزیا پرتوی)، گربه آوازه‌خوان (کامپوزیا پرتوی)، الو الو من جوجوام (مرضیه برومند)، دزد عروسک ها (محمدرضا هنرمند)، همبازی (غلامرضا رمضانی)، پاتال و آرزوهای کوچک (مسعود کرامتی).

در این لیست پر و پیمان، در کنار فیلم‌های نسبتا جدید که در سال‌های اخیر اکران شده‌اند، نام چند فیلم خاطره‌انگیز قدیمی هم به چشم می‌خورد که هر کودک دهه شصت و هفتادی را برای تماشای دوباره آنها وسوسه می‌کند. در این گزارش به مرور چند فیلم نوستالژیک این لیست می‌پردازیم.

شهر موش‌ها

فیلم سینمایی عروسکی شهر موش‌ها در سال 1364 به کارگردانی کارگردانی سینمایی محمدعلی طالبی و کارگردانی عروسکی مرضیه برومند و در پی موفقیت سریال تلویزیونی مدرسه موش‌ها ساخته شد.

در شهر موش‌ها یک گربه سیاه که موش‌ها به آن می‌گفتند «اسمشو نبر» به شهر موش‌ها حمله می‌کرد. به خاطر همین موش‌ها به یک شهر دیگر می‌روند. قرار می‌شود پدرها و مادرها از راه سخت و کوتاه بروند تا شهر را آماده کنند و بچه‌ها هم با معلم و آشپزباشی راه طولانی‌تر را انتخاب می‌کنند.

فیلم با بودجه یک میلیون و 200 هزار تومان ساخته شد و در اکران بسیار مورد استقبال مردم و به ویژه کودکان قرار گرفت.

گلنار

گلنار در سال 1367 به کارگردانی و نویسندگی کامبوزیا پرتوی ساخته شد و بازیگرانی مانند شهلا ریاحی، مرحوم محرم بسیم و غزل شاکری در نقش گلنار در آن ایفای نقش می‌کردند.

فیلم سینمایی گلنار روایتی فانتزی از زندگی دختری روستایی به نام گلنار است که با پدر بزرگ ومادر بزرگش زندگی می کند. او روزی کنار چشمه می رود تا آب بیاورد اما باد دستمال آبی او را که یادگار مادرش است، با خود می برد. گلنار در پی دستمال به جنگل می رود و راه را گم کرده و گرفتار خاله خرسه و آقا خرسه می شود. خرس ها را او را برای کارهای روزانه و پختن کلوچه پیش خود نگه می دارند. پدر بزرگ و مادر بزرگ به کمک اهالی به دنبال گلنار می روند اما او را پیدا نمی‌کند. خاله قورباغه خود را به گلنار می رساند و با هم نقشه ای برای فرار می کشند.

الو الو من جوجوام

سال 1373 مرضیه برومند دوباره دست به کار شد و فیلم سینمایی عروسکی «الو الو من جوجوام» را نویسندگی و کارگردانی کرد. در این فیلم بازیگران مطرح آن دوره مانند مهدی هاشمی که ستاره آن سال‌های سینما بود، مهتاب نصیرپور، فهیمه راستکار، جهانگیر فروهر و کیومرث ملک مطیعی ایفای نقش می‌کردند.

داستان الو الو من جوجوام از این قرار است که خانم بزرگ مصمم است گردن‌بند معروف به «آینه جادو» را به نوه‌اش «ریحان» ببخشد، اما «نیمتاج خانم» دختر طرد شده خانم بزرگ و هم چنین پسرش که نمی‌خواهند این این اتفاق بیفتد با کمک دو سارق (جهانگیر و عبدالله) تصمیم به سرقت گردن‌بند می‌گیرند. دزدها موقع فرار، سوار اتومبیل «صمیمی» (عروسک ساز نمایش کودکان) و ساکن منزل خانم بزرگ شده و از صحنه دور می‌شوند در حالیکه عروسک‌های «جوجو» و «میو» هم سوار ماشین هستند. عروسک‌ها، گردن‌بند را پس گرفته و رهبری عملیات گرفتاری سارقان را عهده‌دار می‌شوند و با یاری سازنده‌شان، موفق می‌شوند تا گردن‌بند، مطابق خواست «مادربزرگ» به «ریحان» برسد.

گربه آوازه خوان

کامبوزیا پرتوی سه سال بعد از فیلم سینمایی موفق «گلنار» در سال 1370 سراغ یک فیلم کودک عروسکی دیگر رفت و «گربه‌ آوازه‌خوان» را ساخت. در این فیلم موزیکال، بازیگرانی مانند رضا بابک، حمید جبلی و پگاه آهنگرانی ایفای نقش می‌کردند.

گربه آوازه‌خوان داستان زندگی حسن و گلدونه خواهر و برادری است که در پرورشگاه زندگی می‌کنند. آنها برای پیدا کردن پدرشان از آنجا فرار می‌کنند اما تلاش‌هایشان فایده‌ای ندارد و وقتی خسته و گرسنه در خیابان‌ها قدم می‌زنند به گربه‌های ولگرد برمی‌خورند. گربه‌ها به این امید که اگر پدر بچه‌ها پیدا شود وضعیت آنها هم خوب می‌شود به دنبال پدر بچه‌ها می‌گردند اما وقتی پدر حسن و گلدونه پیدا می‌شود با سری با آنها برخورد می‌کند چون قبلا مستخدم منزل پدر، دختر و پسری را به عنوان بچه‌های او وارد خانه کرده بود اما بالاخره حقیقت مشخص می‌شود و گربه‌ها هم جای گرم و نرمی برای خود پیدا می‌کنند.
 

دزد عروسک ها

دزد عروسک‌ها به کارگردانی محمدرضا هنرمند در سال 1368 ساخته شد. در این فیلم فانتزی و موزیکال، اکبر عبدی ستاره آن سال‌های سینمای ایران، آزیتا حاجیان، مهراوه شریفی‌نیا، منوچهر آذری و ... ایفای نقش می‌کردند.

در داستان این فیلم آمده است: مادر لیلا و بهرام قرار است با گرفتن وام مسکن و خرید یک خانه بچه‌هایش را از دردسرهای صاحب خانه‌شان، خورخور، نجات دهد. اما عجوزه که بیرون از شهر زندگی می‌کند، نمی‌خواهد آن‌ها روی آرامش به خود ببینند و در راه رسیدن آنها به خانه سنگ می‌اندازد.

پاتال و آرزوهای کوچک

پاتال و آرزوهای کوچک در سال 1368 به کارگردانی مسعود کرامتی و نویسندگی رضا کیانیان و مهدی سجاده‌چی ساخته شد. رضا کیانیان علاوه بر نویسندگی، ایفای نقش اصلی این کار را نیز برعهده داشت.

در این فیلم، وحید که آرزوهای ناممکنی دارد با موجود عجیب و غریبی به نام «پاتال» که از میان یک کره جغرافیا که مادرش برای او خریده بیرون می‌آید، آشنا می‌شود که آمده تا به جبران محبت وحید آرزوهای او را برآورده کند. با قدرت شگفت‌انگیز پاتال، آرزوهای وحید، خواهرش شیرین و دوستانش محسن و حمید برآورده می‌شود.

وحید به جای پدرش به اداره می‌رود و پدر به جای او به مدرسه. مادر، دخترک کوچکی می‌شود و شیرین جای او را می‌گیرد. محسن هرچه بگوید بزرگترها اطاعت می‌کنند و برخلاف گذشته همه بزرگترها حمید را نه‌تنها از خوردن منع نمی‌کنند بلکه مدام به او دستور می‌دهند که بیشتر بخورد! ولی در پایان همه بچه‌ها پشیمان می‌شوند و از پاتال درخواست می‌کنند که اوضاع را به روال گذشته برگرداند، بعد از آن، با موافقت وحید، پاتال غیب می‌شود.