به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»،تغییر در نمادها و نمودهای معرفی هر مجموعه‌ای از جمله مسائلی است که بسیار مورد توجه رهبران و گردانندگان آن مجموعه قرار دارد و آن چیزی که به عنوان اهمیت «برند» در بازارهای مالی و تجاری امروز شناخته می‌شود، از دیرباز مورد توجه نظام‌های سیاسی جهان بوده است و هر کدام از آنها با توجه به بنیان‌های هویتی و سرزمینی خویش اقدام به ترسیم پرچم و نماد کرده‌اند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز از آنجا که اساس کار بر بازگشت به هویت اصیل اسلامی بنا نهاده شده بود از جمله اولین تغییرات، تغییر در نماد پرچم ایران بود که طی آن نماد شیر و خورشید جای خود را به نماد فعلی داد تا دنیا با عنوانی جدید جمهوری اسلامی را شناسایی کند.
اما جای تعجب است که امروز و پس از گذشت بیش از 3دهه از این تغییر مهم و اساسی همچنان نماد جدید مورد تشکیک و نماد پیشین مورد بازتفسیر و تمجید قرار می‌گیرد و عجیب‌تر آنکه این تفسیر و تمجید از سوی کسانی انجام می‌شود که در پست‌های مهم خدمت کرده و می‌کنند!
از جمله این افراد حجت‌الاسلام یونسی (وزیر اطلاعات دولت اصلاحات و مشاور اقوام و اقلیت‌های رئیس‌جمهور فعلی) است که چندی قبل در یکی از سخنرانی‌های خود ضمن حمایت از نماد شیر و خورشید به بازتفسیر آن پرداخته و طاغوتی بودن آن را رد کرده است.
اگرچه این اظهارات یونسی با واکنش‌های فراوانی از سوی موافقان و منتقدان دولت روبه‌رو شد، اما همچنان حواشی آن ادامه دارد و ایسنا ذیل یادداشتی با عنوان «چرا شیر و خورشید را نباید طاغوتی بدانیم؟» نوشت:
«پرچم ایران با نماد شیر و خورشید از زمان فتحعلی شاه قاجار رواج پیدا کرد. به این صورت که «ملا احمد نراقی»، - مجتهد شیعه و متخصص در علوم اسلامی- پیشنهاد کرد نماد شیر خورشید را به نشانه شیر؛ مظهر علی(ع)، شمشیر؛ نماد شمشیر علی(ع) یعنی ذوالفقار و خورشید؛ به نشانه خورشید نبوت و اتحاد شیعه و سنی برای پرچم ایران به کار برند و آن را رواج داد.»
در ادامه این یادداشت نیز به مستندات تاریخی این ادعا پرداخته شد و سعی بر آن بود که نماد شیر و خورشید، به نمادی کاملا شیعی بازتفسیر شود.
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که اگر از تک‌لبه بودن شمشیر حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام در این نماد بگذریم(همانطور که بسیاری می‌دانند ذوالفقار ایشان به 2 لبه بودن شهرت دارد) مستندات فراوانی وجود دارد که نماد شیر و خورشید اساساً پیش از قاجاریه به عنوان بیرق ایرانیان شناخته می‌شده است و ثانیا این تغییر با دستور مستقیم حضرت امام خمینی و توسط حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی صورت پذیرفته است.
شیر و خورشید چگونه وارد پرچم ایران شد؟
در سال ۳۵۵ خورشیدی (۹۷۶ میلادی) که غزنویان، با شکست دادن سامانیان، زمام امور را در دست گرفتند، سلطان محمود غزنوی برای نخستینبار دستور داد نقش یک ماه را بر روی پرچم خود که رنگ‌زمینه آن یکسره سیاه بود، زردوزی کنند. سپس در سال ۴۱۰ خورشیدی (۱۰۳۱ میلادی) سلطان مسعود غزنوی به انگیزه دلبستگی به شکار شیر دستور داد نقش و نگار یک شیر جایگزین ماه شود و از آن پس هیچگاه تصویر شیر از روی پرچم ملی ایران برداشته نشد تا سال ۱۳۵۷ و انقلاب اسلامی.
نقش خورشید نیز از زمان سلجوقیان وارد شد و در آن زمان سکههایی زده شد که بر روی آن نقش خورشید بر پشت آمده بود؛ رسمی که به سرعت درباره پرچمها نیز رعایت شد. درباره علت استفاده از خورشید 2 دیدگاه وجود دارد، یکی اینکه چون شیر، گذشته از نماد دلاوری و قدرت، نشانه ماه مرداد (اسد) هم بوده و خورشید در ماه مرداد در اوج بلندی و گرمی خود است، به این ترتیب همبستگی میان خانه شیر (برج اسد) با میانه تابستان نشان داده می‌شود.
نظریه دیگر بر تاثیر آیین مهرپرستی و میترائیسم در ایران دلالت دارد و حکایت از آن دارد که بهدلیل تقدس خورشید در این آیین، ایرانیان کهن ترجیح دادند خورشید بر روی سکهها و پرچم بر پشت شیر قرار گیرد.
عدم تمایل هنر اسلامی در به کار بردن اشکال و اجسام
نکته دیگری که در ادعای اسلامی و شیعی بودن شیر و خورشید وجود دارد، توجه به این مهم است که هنر اسلامی از اساس از به کار بردن اشکال حیوان و انسان امتناع ورزیده و بیشتر به سمت خط و رسوم ریاضی گرایش داشته است و به نظر می‌رسد استفاده از نماد حیوان شیر درباره امیرالمومنین ریشه در اندیشه‌های عوامانه و انحرافی دارد که جهت تصویر‌سازی یکی از صفات ایشان (اسد) از آن بهره گرفته شده است.
«لویس ایبسن الفاروقی» در مقاله‌ای با عنوان «چشم‌انداز اسلامی نمادگرایی در هنر» در توضیح این مهم می‌گوید:
«شاید تنها ویژگی برجسته و ممیز هنرهای اسلامی پرهیز از بازنمایی شکلی باشد. گرایش به انتزاع از سپیده دم تمدن اسلامی در قرن هفدهم میلادی آشکار شد و در آثار نویسندگان مسلمان و نیز در توصیفات و بررسی‌های خاورشناسان از هنر اسلامی مورد تایید قرار گرفته است.
با این همه، تصاویر نسخه‌های خطی بویژه در هنر ایران، شمال هند و ترکیه عثمانی از این قاعده مستثنا است و گاه نقاشی‌های حیوان و انسان در آثاری یافت می‌شود که کاربرد خصوصی یا بومی داشته‌اند. اما این نمونه‌ها در مقایسه با آثار انتزاعی که در آنها از موتیف‌های هندسی، خطاطی یا نقش‌های گل‌بوته‌های متکلف و پیچیده استفاده شده است بسیار معدودند. فرضیه‌های زیادی برای تبیین انتزاع در هنر اسلامی پیشنهاد شده است؛ از جمله آنکه در قرآن و حدیث این هنر را مؤکداً حرام دانسته‌اند، یا اینکه ترس مسلمانان صدر اسلام از رواج بت‌پرستی در این امر دخیل بوده است، یا اینکه پدیده مزبور نتیجه تاثیر اولین یهودیانی است که به اسلام گرویدند یا شاید نتیجه عکس‌العمل غبطه‌ای است که مسلمانان صدر اسلام از مشاهده هنر تصویری بیزانس می‌خورده‌اند.» (1)
بنابر این حتی اگر بپذیریم شیر موجود در پرچم پیش از انقلاب نماد امیرالمومنین بوده است،این موضوع برخلاف اصول هنر اسلامی است و ریشه در اندیشه‌های عوامانه دارد.
دستور صریح امام خمینی (ره) برای تغییر نمادها
نکته مهم دیگری که نباید فراموش شود از این قرار است که این تغییر بنیادین به دستور مستقیم و صریح بنیانگذار انقلاب اسلامی انجام شده است و ایشان در تاریخ دهم اسفند ۱۳۵۷ یعنی در حالی‌که هنوز کمتر از یک ماه از ورودشان به ایران نگذشته بود که چنین دستور میدهند:
«ما یک مملکت محمدی ایجاد میکنیم. بیرق ایران نباید بیرق شاهنشاهی باشد، آرمهای ایران نباید آرمهای شاهنشاهی باشد؛ باید آرمهای اسلامی باشد. از همه وزارتخانهها، از همه ادارات، باید این «شیر و خورشید» منحوس قطع بشود. عَلَم اسلام باید باشد. آثار طاغوت باید برود.
اینها آثار طاغوت است. این تاج آثار طاغوت است. آثار اسلام باید باشد». پس از این دستور بود که آیت‌الله اشراقی (داماد حضرت امام) از جانب امام مامور اجرای بخشنامه حجاب و محو آثار رژیم طاغوت در ادارات شد. (۲) نهایت امر نیز نماد جدید در کمتر از 2 ماه طراحی و به روایت روزنامه کیهان به تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۵۹: «حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی ضمن ملاقات با امام خمینی رهبر و بنیانگذار جمهوری اسلامی، طرح آرم جمهوری اسلامی را تقدیم کرد که مورد تصویب حضرت امام قرار گرفت». این موارد نشان از آن دارد که اولاً اسلامی و شیعی بودن نماد شیر و خورشید بسیار بعید و دور از ذهن است و ثانیا هم‌اکنون نماد شیر و خورشید در مقابل نماد جمهوری اسلامی قرار دارد که نشانه مهم مخالفان آن است. با توجه به این موارد جای این سؤال باقی می‌ماند که چرا این قبیل موضوعات از سوی مقامات رسمی کشور مطرح می‌شود و با وجود دستور مستقیم حضرت امام مبنی بر تغییر نمادهای شاهنشاهی همچنان این مطالبه از سوی رسانه‌های همسو با دولت پیگیری می‌شود؟
پی نوشت:
1-http://www.noormags .com /view/fa/articlepage/17582/52/image
2-http://www.jamaran.ir /fa /NewsContent-id_23140.aspx
و کتاب زندگینامه آیت‌الله شهاب‌الدین اشراقی؛
صفحه ۲۵۵
منبع:وطن امروز
تعداد نظرات: ۱
ارسال نظرات
بر فرض صحیح بودن ادعای آقای یونسی : یاد آور می شود داستان قرانهای بر نیزه ( نماد شیر و خورشید که از قرآن بالاتر نیست ؟!) که امیرالمونین دستور فرمودند که آنهار ا قبر زمین بریزند ... شیر و خرشید هر چه باشد نماد طاغوت و طاغوتیان است والسلام !