به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»، اهالی رسانه این روزها شایعه برخی روزنامههای آمریکایی درباره احتمال برکناری جان کری را منتشر میکنند. موضوع برکناری چاک هیگل، وزیر دفاع هم مطرح است. شکستهای مکرر اوباما در سیاست خارجی و نیز آبروریزی آنها در برخی چالشهای نظامی بویژه سوریه باعث شده این شایعات قوت بگیرد. سهشنبه آینده انتخابات کنگره برگزار میشود و تحلیلگران معتقدند در صورت شکست دموکراتها از جمهوریخواهان، اوباما ناچار به تغییر جان کری و چاک هیگل خواهد بود. شاید در صورت شکست دموکراتها در انتخابات میاندورهای کنگره، اوباما ناچار به اتخاذ سیاستهای متفاوت در حوزههای خارجی و دفاعی باشد. به اعتقاد کارشناسان، باخت دموکراتها میتواند اوباما را مقداری شبیه بوش کند. این یک شایعه است و هنوز هیچ گزارهای برای تایید آن نیست.
در روزهایی که برخی رسانههای آمریکایی از تغییرات کابینه اوباما پس از انتخابات میاندورهای کنگره میگویند؛ جان کری همانند سابق حرف میزند و تغییری در مواضع او دیده نمیشود. این عدم تغییر حداقل در موضوع مذاکرات هستهای و نسبت به راهبرد دولت اوباما درباره این مذاکرات مشاهده میشود. جان کری در اوج فشارهایی که به او وارد میشود، باز هم درباره نگاه دولت اوباما به مذاکرات هستهای تاکید کرد: عدم توافق بهتر از توافق بد است. وزیر خارجه آمریکا در نشستی که روز پنجشنبه به میزبانی مجله آتلانتیک در واشنگتن داشت درباره مذاکرات هستهای با ایران گفت: در صورتی که ما بتوانیم از این برهه زمانی استفاده کنیم و فعالیت هستهای ایران را تغییر دهیم جهان بسیار امنتر خواهد شد. کری در ادامه، توپ را به زمین ایران انداخت و مدعی شد این ایران است که باید «تصمیم سخت» را درباره فعالیتهای هستهای خود اتخاذ کند. او گفت: این تصمیم یک تصمیم سیاسی یا ایدئولوژیک نیست. طی هفتههای آینده مشخص خواهد شد که آیا ایران این تصمیم سخت را خواهد گرفت یا نه.
اما وزیر خارجه آمریکا در ادامه باز هم تاکید کرد از نگاه آمریکاییها صرفا انجام یک توافق هستهای با ایران ملاک نیست بلکه آنچه از نظر آنها اهمیت دارد محتوای مذاکرات است. کری تاکید کرد: آمریکا متعهد شده است تمام راههای دستیابی ایران به سلاح هستهای را مسدود کند و کافی است بدانیم حداقل یک سال فرصت برای واکنش به تلاش احتمالی ایران برای دستیابی به این هدف (سلاح هستهای) داریم. کری پس از این اظهارنظر خاطرنشان کرد: عدم توافق بهتر از یک توافق بد است. به گزارش «وطن امروز»، وزیر خارجه آمریکا البته تنها به بیان این جمله بسنده نکرد بلکه در ادامه با اشاراتی درباره فعالیتهای هستهای ایران تقریبا مطالبات کلان خود را بار دیگر مورد اشاره قرار داد. کری ادعا میکند هدف از مذاکره با ایران ممانعت از دستیابی تهران به بمب اتم است. آنگاه در قالب این ادعا، اهداف دولت آمریکا برای عقیم کردن برنامه هستهای ایران را پیگیری میکند. او در همین راستا گفت: ایران ۴ مسیر برای دستیابی به یک بمب اتم در پیش رو دارد؛ تاسیسات مخفی به نام فردو که در کوهستان پنهان شده است، تاسیسات غنیسازی نطنز که آشکار و غیرپنهان است، رآکتور آب سنگین پلوتونیوم اراک و البته «فعالیتهای پنهان». وی سپس افزود: «ما تعهد دادهایم هدفمان بستن تمام این مسیرهاست. چنانچه ایران تلاش کند به سلاح هستهای دست یابد، ما باید مهلتی یک ساله برای ممانعت از آن داشته باشیم». این اظهارات کری به معنای آن است که آمریکاییها با طرح 3 موضوع فردو، اراک و نطنز هرگونه عدم همراهی ایران در این 3 حوزه را به معنای حرکت ایران به سمت ساخت بمب اتم القا میکنند و از سوی دیگر با طرح گزاره «فعالیتهای پنهان» همواره تلاش میکنند بهانههای جدیدی علیه ایران مطرح کنند و به همین منظور «بازرسی» و «رصد» دائمی و همیشگی برنامه هستهای ایران را مطالبه میکنند.
در آستانه دور جدید مذاکرات هستهای، کری نشان داده است همچنان در بر پاشنه سابق میچرخد و هیچ تغییری در ادبیات و رفتار آمریکاییها نسبت به فعالیتهای هستهای ایران ایجاد نشده است. کری با تکرار اصطلاح «امنیت جهان» در واقع موضوع هستهای ایران را بهعنوان یک تهدید جهانی القا میکند و در این پوشش، مطالبات آمریکا از برنامه هستهای ایران را دنبال میکند. این استراتژی ثابت آمریکاییها در مواجهه با ایران در موضوع هستهای بوده است و طی سالهای اخیر همین استراتژی دنبال شده است.
کری و مذاکرات
همانگونه که گفته شد انتقادات از سیاست خارجی اوباما در آمریکا به عنوان یک واقعیت موجود مطرح است. حتی اگر این موضوع نیز ساخته رسانهها باشد؛ باز هم مواردی وجود دارد که با استناد به آن موارد، انتقاد از سیاست خارجی اوباما موجه جلوه کند. منتقدان به عملکرد جان کری میگویند انتخابات میاندورهای کنگره سرنوشت او را تعیین میکند اما این موضوع باعث نشده تا جان کری در مواضع خود نسبت به ایران تغییری بدهد. او همان مواضعی را اتخاذ کرده که پیش از این نیز مطرح کرده بود و این درحالی است که دولت اوباما بشدت به یک توافق هستهای با ایران نیاز دارد. سیاست خارجی دولت اوباما طی سالهای اخیر با شکستهای متعددی مواجه شده است. 2 موضوع سوریه و اوکراین ملموسترین شکستهای آمریکا در حوزه سیاست خارجی در 2 سال اخیر هستند. اوباما در این سالها در حوزه سیاست خارجی توفیقی نداشته است. به همین دلیل برخی تحلیلگران نزدیک به اوباما معتقدند پیروزی او در مذاکرات هستهای با ایران میتواند تمام شکستهای خارجی آنها را تحتالشعاع قرار دهد. اوباما بشدت به مذاکرات هستهای با ایران نیاز دارد و قاعدتا کری نیز بیش از اوباما این نیاز را میداند. افکار عمومی در آمریکا نیز به سود رقبای اوباماست. مدتهاست محبوبیت اوباما در آمریکا روی یک شیب نزولی قرار دارد. با این حال راهبرد آمریکاییها در مذاکرات هستهای همچنان پابرجاست. آنها بهرغم نیاز شدید به یک توافق هستهای با ایران اما به هیچوجه از مواضع هستهای خود کوتاه نیامدهاند و همچنان میگویند: عدم توافق بهتر از توافق بد است.
ظریف و مذاکرات
این اولینبار نیست که جان کری عبارت کلیدی «عدم توافق بهتر از توافق بد است» را مطرح میکند اما اینبار تکرار این عبارت در ایران بیشتر از دفعات قبل شنیده میشود. در ایران منتقدان عملکرد تیم مذاکرهکننده هستهای بشدت از اقدامات و رفتار این تیم نگران هستند. آرایش تیم مذاکرهکننده دولت روحانی به ریاست جواد ظریف، در ایران موجب نگرانی و بعضا خشم افکار عمومی شده است. پس از آنکه رودست خوردن تیم ایرانی در نگارش متن توافق ژنو اثبات شد و همزمان با توقف و تعطیلی فعالیتهای هستهای ایران، آمریکاییها همچنان تحریمها را بیشتر کردند؛ یک نوع نگاه مردد نسبت به کارآمدی تیم مذاکرهکننده ایجاد شد اما آنچه اعتراض افکار عمومی را منجر شد، پیگیری اهداف حزبی و جناحی در قالب مذاکرات هستهای بود.
به عبارتی از مذاکراتی که محل بحث و چانهزنی بر سر منافع ملی است، صدای دغدغههای حزبی و باندی بلند شد. کنایههای ظریف درباره تکرار فضای سیاسی داخلی ایران در صورت شکست مذاکرات، در ابتدا اعتراضهایی را در ایران بهدنبال داشت اما این اعتراضها مانع طرح دغدغههای او در شورای روابط خارجی آمریکا نشد و ظریف به هاله اسفندیاری (از همکاران جورج سورس، بنیانگذار انقلابهای رنگی و مخملی در دنیا) گفت در صورت شکست مذاکرات، او و دوستانش انتخابات آتی پارلمانی در ایران را به رقیب غربستیز خواهند باخت. به اشتراکگذاری اهداف انتخاباتی در مذاکرات هستهای، خشم افکار عمومی را موجب شد اما ظریف به این اقدام بسنده نکرد و چند روز بعد کمپینی را به اسم کارگردانان راهاندازی کرد. کمپینی که البته زود پشت پرده آن افشا شد و مجید مجیدی فاش کرد طراح کمپین نه کارگردانان بلکه جواد ظریف بوده است اما آنچه در این کمپین عجیب و غیرعقلانی بود؛ شعار کمپین بود. شعار کمپین آقای ظریف این بود: «هیچ توافقی بدتر از عدم توافق نیست!» این عبارت وقتی کنار دغدغههای حزبی آقای ظریف در شورای روابط خارجی آمریکا قرار میگیرد، نشان میدهد آیا مذاکرات هستهای برای تامین منافع ملی است یا چیز دیگر. در واقع نسخهای که کمپین آقای ظریف تجویز میکرد، میگفت: هر توافقی بدتر از عدم توافق نیست. این عبارت دقیقا در مقابل و مغایر عبارت جان کری مبنی بر «عدم توافق بهتر از توافق بد است» قرار میگیرد. میتوان رفتار کری و ظریف نسبت به مذاکرات هستهای را در قالب همین 2 عبارت کلیدی تفسیر کرد.
به نظر شما کدام دیپلماسی عاقلانهتر و مبتنی بر منافع ملی است؟!
منبع: وطن امروز