بهای نفت افزایش نمی‌یابد/ مازاد عرضه بازار جهانی را فرا گرفته است

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، شپیگل آنلاین در گزارشی نوشت: کاهش تقریبا 50 درصدی قیمت نفت، یک جریان عظیم باز توزیع ثروت در سراسر جهان به راه انداخته است.

این درحالی بود که با قیمت 110 دلار برای هر بشکه،کل ارزش تولید جهانی نفت 6/ 3 تریلیون دلار (3600 میلیارد دلار) می شود. اما با قیمت نفت حدود 60 دلاری این ارزش به 2 تریلیون (2 هزار میلیارد) کاهش می یابد.

این امر به معنای آن است که کشورهای مصرف کننده نفت رقم هنگفتی بالغ بر 1600 میلیارد دلار صرفه جویی می کنند و درست به همین میزان نیز کشورهای صادرکننده نفت از دست می دهند.

از تابستان گذشته تاکنون قیمت نفت در بازارهای جهانی تقریبا به نصف کاهش یافته است. اواسط ژوئن 2014 قیمت هر بشکه نفت 110 دلار بود، اکنون این قیمت زیر60 دلار است.

در اغلب ارزیابی ها، این سقوط به رقابت دو تولیدکننده بزرگ نفت، عربستان سعودی و آمریکا نسبت داده می شود. اما واقعیت امر چیزی بیش از 'جنگ قیمت' میان دو کشور تولیدکننده بزرگ نفت است.

بازار نفت در ماه های اخیر با تکان های شدیدی همراه بود. قیمت نفت پیوسته درحال سقوط بود و عربستان سعودی حاضر نشد با کاهش تولید از سقوط آن جلوگیری کند.

اما واقعیت امر چیزی بیش از جنگ قیمت میان دو کشور تولیدکننده بزرگ نفت است. آیا توطئه آمریکا و عربستان باعث کاهش دو برابری قیمت نفت شد؟

واقعیت آن است که آمریکا به مدد فناوری بحث انگیز فراکینگ (استخراج نفت و گاز از درون سنگ های زیر زمینی) نفت بی سابقه ای را استخراج می کند. میزان استخراج نفت آمریکا از سال 2008 تاکنون به دو برابر رسیده و از این طریق سهم خود در تولید جهانی نفت را 10 درصد افزایش داده است.

بازار جهانی نفت با چنین حجمی از استخراج، به طور قابل توجهی اشباع شده است. جز دو کشور آمریکا و عربستان که مسبب اشباع بازار و عرضه بیش از تقاضا و در نتیجه سقوط قیمت نفت هستند، شورشیان لیبی، سیاست های اقتصادی نیجریه، ضعف شاخص های اقتصاد جهانی و خلا قدرت در کارتل نفتی اوپک نیز در سقوط قیمت نفت نقش دارند.

اوایل ماه مه 2014 تحلیل گران بازار نفت از افزایش تقاضای آن به میزان یک میلیون و 400 هزار بشکه در روز خبر دادند. با این افزایش مجموع تقاضای جهان برای نفت حدود 93 میلیون بشکه برآورد شد. متوسط قیمت نفت در آن زمان 106 دلار بود. تا ماه ژوئن 2014 تقاضا برای نفت به تدریج افزایش یافت، اما تولید و عرضه نفت نیز بیشتر شد تا جایی که عرضه بر تقاضا پیشی گرفت. با این حال قیمت نفت بالای 100 دلار باقی ماند.

اواخر ماه ژوئن 2014 دولت آمریکا برای نخستین بار پس از 40 سال مجوز صدور نفت به خارج را صادر کرد. دلیل این امر افزایش بی سابقه استخراج نفت در آمریکا با استفاده از فناوری فراکینگ بود. این کشور در سال 2008 روزانه تنها 4 میلیون و 700 هزار بشکه نفت تولید می کرد. این میزان در حال حاضر تقریبا به 9 میلیون بشکه رسیده است.

کارشناسان نفت برآورد می کنند که عرضه مازاد نفت همچنان ادامه خواهد یافت. ماه ژوئیه 2014 انقلابیون لیبی پس از یک سال کاهش در تولید نفت، دوباره تولید نفت از دو مرکز راس لانوف و السدر را افزایش دادند. این نفت از طریق مدیترانه به طور مستقیم به اروپا انتقال می یافت. همززمان نفت نیجریه که تاکنون بازار تقاضای اروپا را پوشش می داد، به سوی چین تغییر مسیر داد.

اوایل سپتامبر 2014 شاخص های اقتصاد جهانی به طرز قابل توجهی پایین آمد. آژانس بین المللی انرژی از کندی رشد تقاضا برای نفت سخن به میان آورد. در این ماه قیمت نفت هنوز کمی بالای 100 دلار بود.

اواخر سپتامبر 2014 کشورهای عرب تولیدکننده نفت درصدد برآمدند که از معامله درازمدت نیجریه با خریداران نفت در آسیا جلوگیری کنند. در نتیجه عربستان سعودی، ایران و کویت تصمیم گرفتند که بهای نفت خود را یک دلار نسبت به قیمت رسمی آن کاهش دهند.قیمت جهانی نفت آن روزها به 95 دلار در هر بشکه کاهش یافت.

ماه اکتبر 2014 آژانس بین المللی انرژی پیش بینی خود برای رشد تقاضای نفت در جهان را به نصف کاهش داد. قیمت نفت در این مقطع به حدود 84 دلار رسید.

ماه نوامبر 2014 کشورهای تولیدکننده نفت اوپک توانستند بر سر کاهش عرضه نفت برای کنترل قیمت آن به توافق برسند.

کشورهای عرب عضو اوپک ترجیح می دهند قیمت نفت و درآمدهای آنها کاهش یابد تا مشتریان آسیایی آنها به چنگ دیگر کشورها - نیجریه - نیافتد. قیمت نفت در اواسط این ماه (نوامبر) به حدود 70 دلار رسید و در ماه دسامبر 2014 در برابر حیرت همگان رقم زیر60 دلار را ثبت کرد.

براساس گزارش اشپیگل آنلاین، بحث برسر یک بازی با حاصل جمع صفر نیست. بنابر ارزیابی صندوق بین المللی پول، اگر قیمت نفت 10 درصد کاهش یابد، اقتصاد جهان به میزان 2 /0 (دو دهم) درصد رشد خواهد کرد. علت این امر آن است که حجم عظیمی از پول از حساب تولیدکنندگان نفت به جیب مصرف کنندگان در سراسر جهان سرازیر می شود.

با این حال اثرات مثبت کاهش قیمت نفت برای اقتصاد جهانی می تواند به سرعت به عامل منفی بدل شود. زیرا اگر قیمت نفت برای مدت طولانی پایین بماند اقتصاد کشورهایی که به تولید و صادرات نفت وابسته اند در معرض خطر فروپاشی قرار خواهد گرفت.

طبق برآورد اکثر کارشناسان،قیمت نفت به این زودی ها دوباره افزایش نخواهد یافت، زیرا مازاد عرضه در بازار جهان بسیار زیاد است. در میان مدت اما تقاضای جهانی به دلیل رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه افزایش خواهد یافت. بنابر برآورد کارشناسان، تا سال 2030 نیاز جهان به نفت تا 103 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت.

علاوه براین ممکن است سقف تولید نفت نیز سقوط کند. بنابر ارزیابی موسسه آمریکایی گلدمن ساکس، با قیمت زیر 70 دلار برای هر بشکه نفت، حدود 930 میلیارد دلار سرمایه گذاری در پروژه های نفتی در آمریکای شمالی به خطر خواهد افتاد. بنابراین اکثر کارشناسان احتمال می دهند که عرضه نفت در سال 2015 کاهش یافته و به میزان تقاضا نزدیک خواهد شد.

برخی تحلیل گران بر این نظرند که چنین اتفاقی ممکن است اواسط سال 2015 رخ دهد؛ حتی اگر علی النعیمی، وزیر نفت عربستان سعودی مخالف آن باشد. او اخیرا گفته بود که زمان نفت بشکه 100 دلار دیگر گذشته است.