سوختِ کارت سوخت؛ سوختِ مبارزه با قاچاق سوخت

به گزارش خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، یکسان‌سازی قریب‌الوقوع نرخ بنزین سهمیه‌ای و آزاد در روزهای اخیر موضوعی بود که فضای رسانه‌ای کشور را به خود اختصاص داد. آزادسازی قیمتی که البته از بعد اقتصادی قابل دفاع است اما سیاست اعمال شده توسط دولت یازدهم به دلیل عدم شفافیت و اعمال یکباره قیمت‌ها در سکوت کامل خبری به راحتی تمامی آثار مثبت آزادسازی قیمت را از بین برد و تنها به محلی برای افزایش درآمد دولت از محل هدفمندی یارانه‌ها تبدیل شد.

اما موضوع زمانی جدی تر شد که روز چهارشنبه رئیس انجمن جایگاه داران سوخت از عدم توجیه کارت‌های سوخت پس از تک نرخی شدن این فرآورده نفتی خبر داد و جمع آوری این کارت‌ها را امری محتمل خواند.

موضوعی که البته پس از تک نرخی شدن قیمت بنزین انتظار آن می‌رفت اما باز هم موجبات تعجب را فراهم آورد چرا که وجود سهمیه‌بندی بنزین و چند نرخی بودن آن تنها دلیل صدور کارت‌های سوخت نبود.

لازم به توضیح است که کارت هوشمند سوخت که بیشتر با عنوان کارت سوخت شناخته می‌شود، کارتی است از خانواده کارت‌های هوشمند تماسی که در ایران برای سهمیه‌بندی سوخت در جایگاه‌های عرضه استفاده می‌شود. بر روی این کارت‌ها اپلیکیشن‌هایی به منظور سهمیه‌بندی سوخت و همین‌طور پرداخت خرد در جایگاه‌های عرضه سوخت ایران نصب شده است و از آن‌جایی که تمامی تلمبه‌های جایگاه‌های سوخت در ایران مجهز به دستگاه‌های ترمینال (کارت‌خوان و پین پد) می‌باشد، تمام خودروهایی که در ایران بخواهند در جایگاه‌ها سوخت بزنند می‌بایست از این نوع کارت داشته باشند.

کنترل میزان برداشت برای هر کاربری با توجه به نوع کاربری مشخص شده بر روی کارت و جدول سهمیه‌ای است که از طریق مرکز داده سامانه هوشمند سوخت به جایگاه‌های کشور ارسال می‌شود. این جدول برای هر نوع کاربری خودرو محدودیت‌ها و میزان سهمیه روزانه یا ماهانه آن را مشخص می‌کند و نرم‌افزار ترمینال با توجه به محدودیت‌های مشخص شده و سوختگیری‌های قبلی کارت میزان قابل برداشت سوخت را در هر سوختگیری برای کاربر مشخص می‌نماید و بر این اساس میزان مصرف هر خودرو و همچنین شهر سوختگیری آن قابل رصد و پیگیری است.

مزایای کارت سوخت برای نیروی انتظامی

علاوه بر این بنابر اذعان نیروی انتظامی وجود کارت‌های سوخت امکان ردیابی خودروهای سرقتی را تسهیل کرده و همچنین پیشنهاد شده بود تا برای رصد بهتر و دقیق‌تر خودروهای سرقتی، هر خودرو تنها با کارت سوخت خود بتواند سوخت‌گیری کند که البته هرگز اجرا نشد چرا که نمی‌توانستند این کار را در جایگاه‌ها کنترل کنند و احتمال ازدحام و درگیری داده می‌شد.

مهم‌ترین خدمت کارت سوخت به نظام راهنمائی و رانندگی این بود که تمام آدرس‌های مربوط به دارندگان خودرو کاملا ساندهی شد و در حال حاضر بر اساس پلاک هر خودرو می‌توانند صاحب خودرو و آدرس محل سکونت وی را پیدا کنند.

این موضوع مخصوصا از این نظر حائز اهمیت است که اگر خودروئی با شخصی تصادف کرده و متواری شود، بسیار کمک کننده است چرا که به بهانه طرح صدور کارت‌های هوشمند سوخت بود که ستاد کارت سوخت، هزینه ساماندهی بایگانی پلاک خودروها را پرداخت کرد و حال آدرس‌ها از طریق بایگانی پلاک خودروها در راهنمائی و رانندگی قابل دسترسی است که شاید این امر در صورت اجرایی نشدن کارت سوخت و تحویل یک کارت به هر خودرو محقق نمی شد.

کنترل قاچاق و مصرف سوخت

باید اذعان داشت که از طريق كارت سوخت می‌توان کارهای آماری بسیاری انجام داد و یکی از این موارد این بود که بر اساس حجم مصرف سوخت در استان‌ها این امکان را فراهم می‌کرد تا مسئولان متوجه شوند کدام مناطق قاچاق سوخت دارد تا اقدامات پیشگیری و برخورد در این خصوص انجام شود و این موضوع خود یکی از مهمترین مواردی است که اثبات می‌کند ما هنوز نیاز به ابزاری همچون سامانه هوشمند سوخت برای کنترل قاچاق سوخت داریم.

تشویق مردم به خرید خودروهای کم مصرف

علاوه بر آن بر اساس طرحی قرار بر این بود که بر اساس کارت‌های سوخت و میزان مصرف هر خودرو بعد از چند سال در خصوص خودروهایی که پس از چند ال مصرف سوختشان از حد استاندارد بالاتر می‌رود شناسانیی شده و بر اساس آن مردم را تشویق به خرید خودروهای نو و دارای مصرف کمتر کنند.

البته در ابتدای صدور کارت‌های هوشمند سوخت مشکلاتی وجود داشت که از آن جمله می‌توان به صدور دو کارت برای یک خودرو اشاره کرد که البته پس از گذشت مدت زمان کوتاهی با رفع این تناقضات کارت‌های سوخت اضافه به صورت اتوماتیک سوخته و از رده خارج شدند و همچنین در پاره‌ای از موارد نیز به خاطر اشکالات نرم افزاری عمدی و یا سهوی در کارت سوخت برخی خودروها بیش از سهمیه مشخص بنزین صد تومانی شارژ میشد که به تدریج همه این باگ‌های برطرف شد اما باید گفت که کارت‌های سوخت هیچ گاه کپی یا جعل نشد و کسی یا باندی نتوانست سهمیه‌ها را جابجا کند.

270,000,000,000 تومان هزینه صدور 15 میلیون کارت سوخت، سوخت

اما جدا از تمامی این مزایا بر اساس شنیده‌ها تاکنون 15 میلیون کارت سوخت صادر شده است که هزینه هر کارت سوخت نیز 18 هزار تومان تخمین زده شده است که 10 هزار تومان آن از صاحبان خودرو دریافت میشد و مابقی سوبسید پرداختی دولت بود که حال در صورت جمع‌آوری کارت‌های سوخت علاوه بر زیر سوال رفتن تمامی مزایای مطرح شده مبلغ 270 میلیارد تومان را نیز به همراه کارت‌های سوخت، سوزانده می‌شود.