به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو» استان همدان یکی از استان هایی کوهستانی کشور است که مشکل چندانی در زمینه آب در گذشته نداشت اما در دهه های اخیر به سبب استفاده بی رویه از منابع آب های زیر زمینی و فرهنگ نا صحیح کشت رو به خشکسالی پیش رفت و کاهش بارندگی و تغییر اقلیم نیز به این خشکسالی دامن زد.
خشکسالی در استان خشک شدن دشت ها و تالاب ها را موجب شده و اکوسیستم منطقه تحت تاثیر این مشکل و بحران دچار مشکل شده است تاجایی که بسیاری از تالاب های استان دیگر میزبان پرندگان مهاجر نیستند و این آسیبی شدید برای اکو سیستم منطقه است.
مسئول مرکز پیش بینی هوای استان همدان با بیان اینکه بارندگی های همدان از ابتدای سال زراعی تاکنون ۱۷۲ میلیمتر ثبت شده است، اظهار داشت: این میزان بارش نسبت به سال گذشته ۴۵ درصد کاهش و نسبت به آمار بلند مدت ۲۰ تا ۲۵ ساله ۳۹ درصد کاهش داشته است.
وی با بیان اینکه میزان بارش های شهرستان ملایر در سال زراعی جاری ۲۶۲ میلیمتر است که نسبت سال زراعی گذشته ۱۴ درصد کاهش و نسبت به بلند مدت ۱۱ درصد کاهش داشته است، بیان کرد: میزان بارش های شهرستان تویسرکان نیز از ابتدای سال زراعی تاکنون ۳۰۷ میلیمتر بود که نسبت به سال زراعی گذشته چهار درصد و نسبت به بلند مدت ۲۱ درصد کاهش داشته است.
بیشترین میزان بارش استان همدان در سال زراعی جاری در شهرستان نهاوند اتفاق افتاده است
مسئول مرکز پیش بینی هوای استان همدان با بیان اینکه میزان بارش های سال زراعی جاری در شهرستان نهاوند ۳۳۸ میلیمتر بوده است، بیان کرد: بیشترین میزان بارش استان همدان در سال زراعی جاری در شهرستان نهاوند اتفاق افتاده است.
نادر پیرتاج ابراز داشت:بارش های شهرستان نهاوند نسبت به سال زراعی گذشته ۱۲ درصد و نسبت به بلند مدت شش درصد کاهش داشته است.
وی با بیان اینکه از ابتدای سال زراعی تاکنون در شهرستان کبودرآهنگ ۱۷۱ میلیمتر بارش رخ داده است، عنوان کرد: بارش های شهرستان کبودرآهنگ نسبت به پارسال ۴۰ درصد کاهش و نسبت به بلند مدت ۳۶ کاهش داشته است.
مسئول مرکز پیش بینی هوای استان همدان با بیان اینکه بارش های شهرستان رزن از ابتدای سال زراعی گذشته تاکنون ۲۵۲ میلیمتر بوده است، ادامه داد: میزان بارش شهرستان رزن نسبت به سال زراعی گذشته ۳۰ درصد و نسبت به بلند مدت ۲۰ تا ۲۵ ساله ۲۸ درصد کاهش داشته است.
همدان از استان هایی است که در آن میزان بارش ها فقط کاهش داشته و دارای بحران بوده و در خط قرمز قرار دارد،
پیرتاج با بیان اینکه استان همدان از استان هایی است که در آن میزان بارش ها فقط کاهش داشته است و دارای بحران بوده و در خط قرمز قرار دارد، عنوان کرد: براساس پیش بینی فصلی درسه ماه تابستان دما بین نیم تا یک و نیم درجه سانتیگراد در کشور افزایش پیدا می کند.
نادر پیرتاج با بیان اینکه کمترین میزان بارش مربوط به شهرستان فامنین است، بیان کرد: از ابتدای سال زراعی تاکنون ۱۶۵ میلیمتر بارش اتفاق افتاده که نسبت به پارسال ۳۹ درصد و نسبت به بلند مدت ۲۸ درصد کاهش داشته است.
وی با بیان اینکه میزان بارش شهرستان قهاوند در سال زراعی جاری ۱۸۹ درصد و نسبت سال زراعی گذشته ۳۳ درصد و نسبت به بلند مدت ۲۶ درصد کاهش داشته است، افزود: برای شهرستان اسدآباد در سال زراعی جاری ۲۸۲ میلیمتر بوده است که نسبت سال زراعی گذشته ۱۳ درصد و نسبت به بلند مدت ۲۳ درصد کاهش داشته است.
مسئول مرکز پیش بینی هوای استان همدان با بیان اینکه میزان بارش شهرستان بهار از ابتدای سال زراعی تاکنون ۲۱۶ میلیمتر بوده است که نسبت به سال زراعی گذشته ۳۹ درصد و نسبت به بلند مدت ۳۱ درصد کاهش داشته است، بیان کرد: آمار بارش های استان همدان همه کاهش داشته است.
وی با بیان اینکه بارش های تابستاتی در همدان در حد نرمال گزارش شده است، ابراز داشت: باتوجه به وضعیت آب استان مردم باید صرفه جویی را در برنامه خود قرار دهند.
مسئول مرکز پیش بینی هوای استان همدان با بیان اینکه کشاورزان باید از دو بار کشت در سال خودداری کنند، ابراز داشت: چاه های غیر مجاز باید پلمب شوند و این روند پپلمب چاهای غیر مجازی که اکنون در استان وجود دارد ادامه پیدا کند.
نادر پیرتاج با بیان اینکه باید آبیاری قطره ای و آبیاری های نوین جایگزین آبیاری غرق آبی شود، عنوان کرد: بیشترین میزان آب در بخش کشاورزی هدر می رود.
وی همچنین توصیه کرد کشاورزان نیز باید از کشت محصولات پر آب بر خود داری کنند و ادامه داد: با رعایت این موارد و صرفه جویی شاید بتوان به حالت طبیعی و نه مطلوب برسیم.
استان همدان شرایط خوبی در بحث تالاب ها ندارد
سرپرست اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان همدان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه استان همدان شرایط خوبی در بحث تالاب ها ندارد، اظهار داشت: تالاب های معدودی مانند تالاب آق گل، تالاب پم شور و تالاب پیر سلمان وجود داشت و به عنوان تالاب محسوب می شدند.
مهدی صفی خانی با بیان اینکه تالاب های استان همدان در سال های اخیر به علت خشکسالی و نبود مدیریت تالاب ها وضعیت بغرنجی پردا کرده است، بیان کرد: تنها تالاب زنده استان همدان تالاب پیر سلمان و تالاب هایی مانند چم شور در اسدآباد و آق گل ملایر خشک شده است.
وی با بیان اینکه اکنون آب در تالاب ها وجود ندارد و به همین دلیل پرنده های مهاجر نیز اتراق و توقف نخواهند کرد که با این وضعیت اکو سیستم منطقه دچار دگرگونی می شود، افزود: مدیریت تالاب شامل مجموعه عواملی می شود که دست به دست هم دهند تا نه تنها تالاب ها خشک نشوند بلکه شرایط آنها بهتر شود.
سرپرست اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان همدان با بیان اینکه مدیریت تالاب ربطی به یک یا دو مدیر ندارد و مجموعه عوامل باید مد نظر گرفته شود، عنوان کرد: فرهنگ عمومی، دید عمومی به تالاب، استفاده از آب های زیر زمینی، پرداخت حق آبه، فرهنگ استفاده از آب برای کشاورزی و غیره نباشد می توان از مدیریت استفاده کرد.
صفی خانی با بیان اینکه مدیریت تالاب ها مربوط به اداره و ارگان مشخصی نیست و انسان می تواند تالاب را به شکل درست مدیریت کند، ابراز داشت: تالاب های استان به علت برداشت بی رویه آب، تغییر مسیر آب های سطحی و غیره به درستی مدیریت نشده است.
قدرت پنهان خشکسالی را نیز نمی توان نادیده گرفت
وی با بیان اینکه قدرت پنهان خشکسالی را نیز نمی توان نادیده گرفت، عنوان کرد: تالاب یک کلمه عام است.
سرپرست اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان همدان با بیان اینکه در استان همدان شش تالاب طبیعی وجود دارد که از این شش تالاب فقط تالاب پیر سلمان زنده است، بیان کرد: استان همدان یک سری تالاب انسان ساز مثل سد ها نیز دارد.
مهدی صفی خانی با بیان اینکه سد شیرین سو یکی از تالاب های دست ساز است و هم اکنون شرایط خوبی دارد و مشکل ندارند، بیان کرد: هرچند ممکن است تالاب شیرین سود نوساناتی داشته باشد اما مشکل معمولا با صحبت بین دو دستگاه حل می شود.
وی با بیان اینکه از منابع زیر زمینی به شدت استفاده می شود و اگر بارندگی وجود داشته باشد و خشکسالی نیز نباشد زمین به اندازه ای تشنه و آب های زیر زمینی به اندازه ای کاهش داشته است که منجر به خشکسالی تالاب می شود، ادامه داد: از طرفی نیز آب بند هایی که در مسیر تالاب و ورودی حق آبه تالاب زده شده است و آب به مسیر دیگری منحرفی می شود در این صوزت آبی باقی نمی ماند تا تالاب زنده و احیا شود.
سرپرست اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان همدان با بیان اینکه براساس کنوانسیون رامسر سد شیرین سو، سد اکباتان و سد آبشینه به عنوان تالاب مشکلات کمتری دارند، بیان کرد: وقتی تالاب های موجود در مناطق شرایط مناسبی نداشته باشند پرنده های مهاجر در مسیر عادی مهاجرت با مشکل بر می خورند و در مکانی که برای تامین منابع و براساس عادت توقف می کردند دپار مشکل می شوند.
مهدی صفی خانی با بیان اینکه وقتی تالاب های مانند تالاب چم شور و آق گل خشک می شوند پرنده های مهاجر نیز مسیر دیگری را انتخاب می کنند، عنوان کرد: یکی از فضاهایی که هم اکنون پرنده های مهاجر توقف می کنند سد کلان ملایر است.
تمام گونه های جانوری و پرنده های مهاجر آبزی و کنار آبزی که سال های گذشته به تالاب آق گل مهاجرت و توقف می کردند اکنون دیگر به این تالاب مهاجرت نمی کنند
وی با بیان اینکه اگر تالاب ها نباشند پرنده ها نیز مهاجرت نمی کنند و در این صورت از زیبایی های الهی محروم می شویم، ادامه داد: تمام گونه های جانوری و پرنده های مهاجر آبزی و کنار آبزی که سال های گذشته به تالاب آق گل مهاجرت و توقف می کردند اکنون دیگر به این تالاب مهاجرت نمی کنند چراکه زیست گاه انها تخریب شده است و زمانی که زیست گاهی وجود نداشته باشد پرنده ها نیز به آن منطقه مهاجرت نمی کنند.
سرپرست اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان همدان با بیان اینکه برای رسیدن به خطرات زیست محیطی باید به کارکرد های تالاب ها آشنا بود، بیان کرد: تمام کارکرد هایی تالاب از جمله حفظ شرایط آب و هوایی مساعد اطراف تالاب و غیره در صورت خشک شدن تالاب به خطر می افتد.
صفی خانی با بیان اینکه وقتی تالابی خشک می شود تنها پرنده های مهاجر آبزی و کنار آبزی متضرر نمی شوند بلکه تمام گونه های جانوری که حوزه تالاب زیست می کنند و زندگی آنها به آب تالاب وابسته است نیز متضرر می شوند، اظهار داشت: زمانی که تالاب خشک شود نه تنها پرنده ها دیگر به آن تالاب مهاجرت نمی کنند بلکه سایر جانواران نیز مجبور به پیدا کردن راهکار دیگر از جمله عوض کردن مسیر و مهاجرت می کنند.
وی با بیان اینکه اگر با این اوضاع پیش برویم دور نمای استان خوب نیست، عنوان کرد: وقتی شرایط جوی مهیا نیست نمی توان تغییر اساسی داد.
سرپرست اداره محیط طبیعی حفاظت محیط زیست استان همدان با بیان اینکه بهترین مدیریت آب این است که مردم خود وارد عرصه شوند، عنوان کرد: کشاورزان باید تغییر الگوی کشت دهند و استفاده بی رویه نداشته باشند و از استفاده های بی رویه از تالاب ها و منابع آب زیر زمینی جلوگیری شود.
معاون فنی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان با بیان اینکه ۹۰۵ هزار هکتار مساحت اراضی ملی استان همدان است، اظهار داشت: ۴۲ هزار و ۵۶۶ هکتار جنگل طبیعی و دست کاشت در استان همدان وجود دارد.
عیسی بختیاری با بیان اینکه ۸۲۲ هزار هکتار مرتع در استان همدان وجود دارد که براساس علوفه و گیاهان مرتعی موجود به سه دسته تقسیم می شوند، بیان کرد: ۶۲ هزار هکتار مرتع درجه یک در استان همدان وجود دارد.
وی با بیان اینکه ۴۴۱ هزار هکتار مرتع درجه دو و فقیر در استان همدان وجود دارد، عنوان کرد: باقی مراتع استان درجه سه هستند و وضعیت خوبی ندارند.
معاون فنی اداره آبخیزداری استان همدان با بیان اینکه سرانه فضای سبز در استان همدان ۲۲۴ متر است، ابراز داشت: سرانه فضای سبز کشور هزار و ۷۰۰ متر و دنیا بیش از هشت هزار متر است.
تغییر اقلیم در دنیا و کشور اتفاق افتاده است و آمار اطلاعات بارندگی در گذشته و حال گویای این مطلب است
بختیاری با بیان اینکه در سال های اخیر تغییر اقلیم در دنیا و کشور اتفاق افتاده است و آمار اطلاعات بارندگی در گذشته و حال گویای این مطلب است، افزود: با کاهش بارندگی پوشش گیاهی نیز آسیب می بیند و اگر بهره برداری از پوشش گیاهی افزایش پیدا کند این آسیب بیشتر می شود.
وی با بیان اینکه با کاهش نزولات آسمانی گیاهان و درختان ضعف فیزیولوژیکی پیدا می کنند و آماده حمله آفات ئ بیماری ها می شوند، ادامه داد: از طرفی وجود ریزگرد های خارجی، خشک شدن تالاب ها، استفاده بی رویه از منابع آب های زیر زمینی و غیره در کاهش پوشش گیاهی تاثیر گذار است.
معاون فنی اداره آبخیزداری استان همدان با بیان اینکه تغییر اقلیم و گرم شدن زمین باعث افزایش تبخیر و از دسترس خارج شدن نزولات جوی و آب های سطحی می شود، ادامه داد: گرم شدن زمین نیز باعث افزایش مصرف آب در گیاهان می شود به نحوی که به ازای یک درجه گرم شدن زمین ۱۷ درصد مصرف آب گیاهان افزایش پیدا می کند.
عیسی بختیاری با بیان اینکه با توجه به کاهش بارش نسبت به سال گذشته و بلند مدت و همچنین ممنوعه بودن تمام دشت های استان همدان برای تامین آب جدید توصیه مسئولان و کارسناسان بر صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی و آب شرب است، عنوان کرد: درصورت انجام ۱۰ تا ۲۰ درصد صرفه جویی در مصرف آب استان از بحران آب عبور خواهد کرد.
وی با بیان اینکه اگر صرفه جویی در بخش کشاورزی و شرب انجام نشود بحران شدشد آب را پیش رو خواهیم داشت و شاهد بیابانی شدن دشت های استان خواهیم بود، بیان کرد: براساس پرونده های ممیزی مراتع استان همدان دارای ۹۰ سامانه عشایری با هزار و ۲۵۰ خانوار و ۴۵ هزار واحد دامی است در حالی که بیش از دو هزار خانوار با ۵۰ هزار واحد دامی وارد استان همدان می شوند.
معاون فنی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری استان همدان با بیان اینکه وجود ۵۰ هزار واحد دامی موجب استفاده بیش از ۱۰ برابری از ظرفیت مراتع استان همدان می شود، عنوان کرد: استفاده بیش از حد از ظرفیت مراتع باعث از بین رفتن گونه های خوش خوراک گیاهی می شود.
نتیجه اینکه باتوجه به کاهش بارندگی های امسال در استان همدان نسبت به سال گذشته و بلند مدت که خطراتی از جمله خشک سالی تالاب ها و مراتع را در پی داشته است باید به فکر پیدا کردن راهکاری بود تا از بروز هرچه بیشتر این خطرات که می تواند زندگی گونه های جانوری و انس ها را به خطر اندازد جلوگیری کرد ضمن اینکه فرهنگ سازی در راستای کاهش مصرف و استفاده بهینه از آ باید در دستور کار دستگاه های اجرایی ذی ربط قرار گیرد.
منبع: مهر