به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، یوسف مولایی، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران امروز (سه‌شنبه) طی یادداشتی نوشت:
١- در ساعات پایانی مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ١+٥ قرار داریم که به حق می‌توان برایش از توصیفاتی نظیر ماراتن حساس، نفسگیر، پیچیده و پر پیچ و خم استفاده کرد. شرایط نیز آنقدر حساس و خطیر است که گویی مذاکرات هسته‌ای وارد مرحله تغییرات لحظه به لحظه شده است. افکارعمومی هرچند که در بطن مذاکرات هسته‌ای نیست و نمی‌تواند مانند مذاکره‌کنندگان هیات‌ها، هیجانات، احساسات و التهابات رایزنی‌ها را دریابد و لمس کند اما به ضرس قاطع می‌توان گفت که این ساعت‌ها را می‌توان ساعت‌های انتظار دانست؛ به دیگر سخن، همگان (چه موافقان مذاکرات هسته‌ای و چه منتقدان آن) چشم به انتظار نشسته‌اند تا از نتیجه مذاکرات هسته‌ای آگاه شده و با دستیابی به توافق هسته‌ای به ابراز شادمانی و بیان عواطف خویش بپردازند.
٢- مذاکراتی که تا لحظه نگارش این متن همچنان ادامه دارد و از نزدیک به دو سال پیش، وارد فاز جدی‌تر و عملیاتی‌تر شده است. مذاکرات کنونی هسته‌ای ایران و گروه ١+٥ از زوایا و ابعاد گوناگون شاید در تاریخ دیپلماسی دنیا بی‌سابقه است. حجم رفت و آمدها، دیدارها، رایزنی‌ها و چانه‌زنی‌ها چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی از موارد کم‌نظیر است. تاریخ دیپلماسی در ذهن و سابقه خویش به یاد ندارد که در یک مذاکره، یک‌سوی ماجرا، یک کشور باشد اما در آن سوی داستان، شش قدرت برتر جهانی حضور داشته باشند و طرفین بتوانند در شرایطی برابر و یکسان و همراه با درک و تعامل و احترام متقابل به رایزنی بپردازند. خوشبختانه برخلاف سال‌های گذشته عملکرد کشورمان در مذاکرات به گونه‌ای بوده است که حتی موجب شده طرف مقابل ما در رایزنی‌ها، تا حدود بسیار به خواست‌مان احترام بگذارد و به نظرمان تن در دهد. البته در این حین، پارازیت‌ها و سنگ‌اندازی‌های بسیاری از سوی مخالفان دستیابی به توافق هسته‌ای صورت گرفته که با درایت و مدیریت طرفین، این تیرها به سنگ خوردند.
٣- یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب هموار‌شدن راه و تسهیل در نزدیک شدن به حصول توافق هسته‌ای شده، انعطاف‌پذیری‌شان بوده است. هیات‌های مذاکره‌کننده دریافته‌اند که بدترین نتیجه‌ای که از این مذاکرات می‌تواند بیرون بیاید، عدم دستیابی به توافق هسته‌ای است و می‌دانند که عدم توافق از هر نتیجه‌ای بدتر است و در همین چارچوب تلاش شده تا اختلافات کاسته شود.
٤- شاید دو مساله در مذاکرات هسته‌ای بیش از هر مساله دیگری وقت مذاکره‌کنندگان را مصروف خویش ساخته است. نخستین مساله، برداشتن تحریم‌هاست که هیات مذاکره‌کننده کشورمان بر این مساله اصرار دارد و تاکید کرده که با دستیابی به توافق هسته‌ای، باید بخش عمده‌ای از آنها برداشته شده و لغو شوند با این حال، برداشتن آنها از نظر فنی و حقوقی به نظر می‌رسد حالتی گام به گام دارد که فرمول پیچیده‌ای دارد. مساله دیگر، مساله نظارت‌هاست که کشورمان دغدغه‌هایی در این باره دارد و نگران است امنیت ملی دچار خدشه شود اما به نظر می‌رسد که مذاکره‌کنندگان توانسته‌اند به راهکار سومی دست یابند که ضمن انجام مساله نظارت، دغدغه‌های کشورمان را نیز رفع کند و امنیت ملی کشورمان مصون بماند.
٥- یکی از مهم‌ترین دستاوردهای مذاکرات هسته‌ای را باید شکستن تابوی گفت‌وگو با قدرت‌های بزرگ دانست که عده‌ای گمان می‌کرده و می‌کنند این مساله همواره به ضرر ما است. این مذاکرات نشان داد که می‌توان با قدرت‌های بزرگ جهانی به گفت‌وگو نشست و با حفظ اصول، خواست خویش را پیش برد. با این حال، باید یادآور شد که راهبرد امریکا در این مذاکرات، این بوده است تا این رایزنی‌ها به نتیجه برسد. کشورمان نیز همان‌طور که در ابتدای این یادداشت بیان شد انعطاف‌پذیری‌های خوبی داشته که براساس راهبرد تعامل سازنده در چارچوب مذاکرات برد - برد است. البته برای دستیابی به توافق، مولفه‌های بسیاری نظیر حمایت‌های مردمی، هدایت‌ها و حمایت‌های مسوولان ارشد نظام، سیاست‌های مذاکراتی و عملکرد تیم مذاکره‌کننده بسیار موثر است که خوشبختانه تمامی این مولفه‌ها در کشور ما وجود داشته است.
منبع: روزنامه اعتماد
ارسال نظرات