به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ دو اتفاق مرتبط با ایران، آمریکا، سوییس و کوبا تقریبا در بازه زمانی یکسانی رخ داد که هر کدام در جای خود قابل تامل است؛ سوییس اولین کشور غربی بود که اعلام کرد تحریم های تحمیلی غرب را علیه جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه برداشته است. این کشوری است که دهه ها نقش حافظ منافع آمریکا را در غیاب سفارت واشنگتن در ایران بازی کرده است.
شاید آنگونه که برخی ناظران روابط ایران و امریکا می گویند لغو تحریم های ضد ایرانی از سوی سوییس ادامه بازی حفظ منافع آمریکا در ایران و بازارهایی باشد که دیریا زود گفته می شود قرار است دروازه های خود را به روی شرکای جدید باز کنند واقدام دولت سوییس برای لغو تحریم های ایران نوعی بازی نیابتی برای عقب نماندن واشنگتن از سایر رقبای اقتصادی در مستعدترین کشور خاورمیانه باشد. چنین قضاوتی درباره سطح روابط و نوع بازی های بازیگران صحنه روابط ایران و آمریکا هنوز زودهنگام است اگر چه سوییس همزمان با لغو تحریم ها علیه ایران در بیانیه های رسمی خود صراحتا اعلام کرده است که قصد دارد نقش میانجی صلح شایسته بین تهران و واشنگتن را بازی کند.
دیروز اما، هزاران کیلومتر آن طرف تر در هاوانا پایتخت کوبا اتفاقی از این جنس به وقوع پیوست. سفارت آمریکا در کوبا با حضور جان کری وزیر خارجه آمریکا رسما بعد از دهه ها (بیش از 50 سال) خصومت بین دو کشور بازگشایی شد و این سوییس بود که از زبان وزیر آمریکایی مورد تشویق و تمجید قرار گرفت.
برن در تمام سال های پس از جنگ سرد حافظ منافع واشنگتن در هاوانا بود و اکنون زمان پایین آمدن پرچم سفارت سوییس از نمایندگی های دیپلماتیک فرا رسیده است اما آیا زمان نصب سردرها و تابلوهای شرکت ها و بانک های سوییس در کوبا نیز فرا رسیده است؟
وزارت خارجه سوییس آن طورکه پایگاه خبری «سوییس اینفو» نوشته است بر این باور است که نقش سوییس همچنان در مرحله تغییر رویکردها و تعویض جهت قطب نماهای سیاست خارجی کوبا و آمریکا مهم و غیر قابل چشم پوشی است زیرا سوییس می تواند همان گونه که در جریان جنگ سرد اعتماد دو کشور متخاصم را جلب کرد اکنون نیز تسهیل کننده و کاتالیزوری موثر در بهبود و پیشبرد روابط دو کشور باشد.
اوایل سال 1961بود که سوییس به عنوان دولتی بی طرف درخواستی از سوی آمریکا مبنی بر پذیرفتن مسئولیت حفظ منافع واشنگتن در کوبا دریافت کرد. مساله کوبا و آمریکا به پیش از این تاریخ بازمی گشت؛ به زمانی که کوبایی های طرفدار اردوگاه کمونیستی شوروی از مداخله های پی درپی آمریکایی ها در امور داخلی خود کلافه شده بودند.
دو سال پیش از پذیرش مسئولیت حافظ منافع آمریکا در کوبا از سوی سوییس و در سال 1959 انقلاب کوبا به پیروزی رسید. آمریکایی ها می گویند در کمتر از 72 ساعت انقلاب کوبایی ها را به رسمیت شناخته اند اما در داخل کوبا کمتر کسی بود که نداند مداخله آمریکایی ها چقدر روی دست انقلابیون هزینه گذاشته و اساسا اعتمادی به تغییر یکباره نگاه واشنگتن وجود نداشت. ماه عسل روابط آمریکا با کوبای انقلابی خیلی کوتاه بود و دو سال پس از انقلاب، آمریکایی های حاضردر کوبا چمدان هایشان را بستند و به آمریکا بازگشتند.
سوییس در چنین سال هایی مسئولیت حفظ منافع آمریکا را در ماموریتی دشوار بر عهده گرفت؛ به ویژه زمانی که بحران موشک های کوبا در سال 1962 بعد از عملیات خلیج خوک ها به اوج خود رسیده بود؛ عملیات نظامی ناموفقی که توسط آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا برای ساقط کردن حکومت کمونیستی فیدل کاسترو در کوبا طراحی شده بود. حالا نه تنها آمریکایی ها در سرنگونی رهبر چریک کوبا شکست خورده بودند بلکه اتحاد جماهیر شوروی نیز فرصت را مغتنم دانسته بود تا موشک اندازهای خود را در خاک کوبا مستقر کند و این بار صحبت از آاغاز جنگ جهانی سوم بود آنهم از نوع اتمی.
روز گذشته اما بعد از قریب نیم قرن کشمکش، پرچم سوییس در حالی از سردر دفتر حافظ منافع آمریکا در هاوانا پایین آمد که سوییسی ها بیش از هر زمان دیگری انتظار دریافت پاداش سال ها تلاش برای تنش زدایی بین دوکشور یا دستکم حفظ منافع آمریکا در کوبا را دارند. اکنون بازرگانان سوییسی می گویند زمان توسعه تجارت آزاد به ویژه در عرصه خدمات بانکداری بین سوییس و کوبا فرار رسیده است.
اگر چه پارلمان سوییس پیش از این با توسعه یکباره تجارت بین دو کشور به علت محدودیت حجم تجارت بین برن و هاوانا مخالفت و اعلام کرده که حجم صادرات کوبا به سوییس بر اساس برآورد سال 2014 چیزی در حدود 31.2 میلیون فرانک است در حالی که صادرات سوییس به کوبا از 17.8 میلیون فرانک فراتر نمی رود، با این حال فرصت های سرمایه گذاری در کوبا وسوسه انگیز است.
در این باره اندریاس وینکلر رییس اتاق بازرگانی سوییس-کوبا به رسانه های سوییسی می گوید: اولین کاری که باید بکنیم تجدید روابط بانکی با کوبا است.
وی می افزاید: زشت است که با وجود اعتبار بالای بانکداری سوییس حتی یک بانک سوییسی هم در کوبا نداشته باشیم.
وی در پاسخ منتقدان به توسعه یکباره تجارت با کوبا می گوید: چرا توسعه قابل توجه معاملات بازرگانی امکانپذیر نباشد؟ 12 سال پیش زمانی که اتاق بازرگانی مشترک سوییس و کوبا را افتتاح کردیم برخی اعتقاد داشتند که این اقدام فایده ای ندارد اما حالا ما در میان 61 عضو اتاق بازرگانی 10 سرمایه گذار بزرگ داریم که از سهامداران بورس نیویورک هستند.
به نظر می رسد تجدید روابط آمریکا و کوبا حالا بیش از گذشته راه را برای بانکداران سوییس در کوبا باز کرده تا به خوشه چینی از محصول خدمت چند دهه ای خود به آمریکا بپردازند.
باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، از همان دوره اول ریاست‌جمهوری خود اعلام کرد که قصد برقراری مجدد مناسبات با کوبا را دارد و در این راستا، از شدت محدودیت‌های سفر و انتقال پول برای شهروندان کوبایی کاست. شاید بانکداران سوییسی در این میان بتوانند نقش جدیدی را بر عهده گیرند.