خدمت رسانی مجانی در «مساجد» به دور از تخصص خطرناک است

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» علی کاظمی - جذب حداکثری یکی از توصیه‌های جدی مقام معظم رهبری طی سالهای اخیراست، که عموم مبلغین دینی اعم از روحانیون، اساتید دانشگاهها و جوانان را به این امر مهم دعوت فرموده‌اند.

اقشار مذکور هم برای اینکه «ولایت مداری» را در مقام «گفتار و ادعا» محبوس نکنند، باید وارد میدان عمل شوند، تا این تکلیف را در عرصه عمل تجلی دهند.

از آنجائیکه مسئله جذب امری ظریف، دارای حساسیت و برخوردار از ابزارهای مخصوص خود است، عدم شناخت صحیح از این ابزارها هم، می‌تواند به جای «جذب حداکثری»، «دفع حداکثری» را به ارمغان آورد.

یکی از این ابزارها که از صدر اسلام تاکنون، برای جذب بشریت  به سوی خداوند باری تعالی همچون ستونی محکم، ایفای نقش کرده است، «مسجد» است. که عدم استفاده صحیح از این ابزار کلیدی، فرو ریختن این ستون تاریخی و دفع و دوری گسترده بشریت از این مکان مقدس را به دنبال خواهد داشت.

«خبرگزای دانشجو» به همین منظور مصاحبه‌ای  تفصیلی با «استاد ناصر گلستانی» کارشناس مسائل فرهنگی، مدرس و قاری ممتاز قرآن کریم، انجام داده است، که متن آن به شرح ذیل است:

لطفا درابتدای این گفتگو ، مقدمه ای در باره مسجد بفرمائید.

  مطلب در باره مسجد، زیاد است و از اصلی ترین آنها کلام خدا و معصومین (سلام الله علیهم) است، ولی به مصداق افضل الکلام قلّ و دلّ،  باید بگویم تا اسم «مسجد»  می آید، مردم یاد مفهوم ـ خانه ی خدا ـ می‌افتند.

 این یعنی داشتن یک توفیق بزرگ و عنایت پروردگار به ما، که مکانی مقدس و سهل الوصول را برای ارتباط ما، با خودش ایجاد کرده تا در این عبادتگاه، مؤمنین و مؤمنات بی ریا و به دور از مادیات، به معنویات و کمالات بپردازند تا به رستگاری ابدی نائل بشوند.

  در قداست و حرمت مسجد همین بس که آقا امام علی (سلام الله علیه) فرمودند: هر کس می خواهد وارد مسجد شود، با آرامش و طمأنینه وارد شود، چون مساجد خانه‌های خداوند و محبوب‌ترین محل ها در نظر اوست. ( من لا یحضره الفقیه  . جلد 1 . ص 701 )

راه و روش پیشبرد اهداف دینی در مساجد رو چگونه می‌بینید؟

خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: مساجد متعلق به خداست، پس با خداوند احد دیگری را نخوانید.(جن آیه/18).

  بدون تعارف باید بگویم که عملا در بعضی مساجد دیده می‌شود، که مسئولین مسجد، سرگرم مسایلی شده‌اند که از اصل موضوع ( که نزدیک شدن به خداوند و تبلیغ  دین است )، متأسفانه دور گشته اند.

حقیر بیشترین اشکال رو به سمت عدم جذب و جذابیت و مدیریت برخی از ائمه جماعت می بینم. گاهی برخی از ائمه محترم جماعات طوری برای مردم ( که با پای خود به مسجد آمده اند ) صحبت می کنند، که گویی کافر را دعوت به اسلام می کنند! در صورتی که می‌بینید در این زمانه! هنر، جذب فرد غیرمسجدی به مسجد است و الا اهل مسجد که در هر شرایطی حضور دارند و گوش مجانی!

زمانه زمانه‌ی سخنرانی های معتبرعلمی همراه با هنر و اصول  روانشناسی است، و الا فقط کپی کردنی بیش نیست و ماندگار هم نیست!

از آثار مخرب تبلیغ بدون جذابیت، کم رنگ شدن دین و کم شدن نمازگزاران در مساجد بویژه فرار جوانان از مسجد و خانه خداست. و از نشانه یک روحانی خوب کثرت جوانان از هر قشر و شکل ظاهری در اطراف اوست . البته به لحاظ موازین روانشناسانه دینی نه جذب  شخصی و منافقانه!

  آیا انصافا ما مسجدی‌ها با تمام ادعایمان توانسته ایم در طول یک سال تنها یک نفر را نمازخوان کنیم؟! یا یک نمازخوان را مسجدی کنیم؟! پس باید چاره‌ای اندیشید و با مدیریت صحیح و بهره از تجارب و علوم متخصصین،  در این امر مهم، تحول عظیمی ایجاد کرد.

از اشکالات زیر بنایی در رشد مساجد چیست؟

  با رعایت احترام و شأن ائمه جماعات و هیئات امنای مساجد باید گفت، که این عزیزان در وهله اول، تنها خادمین خانه خدا و خدمتکاران مردم و نمازگزاران گرامی هستند و لا غیر! پس باید مراقب بود تا در خانه خدا که راه مستقیم به بهشت است، جهنمی نشویم! ولی بعضا، در برخی از مساجد دقیقا برعکس! اصل ماجرا به رییسی و مرئوسی تبدیل شده است. و مردم در خدمت امام جماعت و امنا قرار گرفته‌اند.

  یادمان نرود که ـ المساجد لله ـ یعنی مسجد خانه شخصی و ارث پدری ما نیست که هر حرکت فردی در مسایل فرهنگی و عمرانی آن داشته باشیم! و هر کس چنین کرد، می بایست خود کنار برود تا قبر و قیامت خود را آتش نزند و دیگران را به اشتباه نکشاند.

 مسؤولیت امورمختلف  مساجد، نقل خوش آمدن های شخصی نیست بلکه بحث هدایت مردم است و رو در رویی با خود خدا. شاید یکی از معانی  ( و ان المساجد لله فلاتدعوا مع الله احدا ـ جن آیه/18) همین باشد که حتی فکرمان شخصی و سلیقه فردی و یارگیری و مرید ومرادبازی نباشد و الا شرک اصلی که آشکار است.

علت شخصی شدن تصمیمات و انجام کارهای اشتباه چیست؟

  دلایل مختلفی میتواند داشته باشد. مهمترین آن عدم اخلاص و خود محوریست! ولی یکی از شایع ترین اشکالات، هزینه نکردن برای تخصص است! دست زدن به یک آجر مسجد حساب و کتاب دارد! خانه‌ی شخصی ما نیست که هرجا بخواهیم (( در)) باز کنیم و هر مسیری را مسدود کنیم! هرجایی را سنگ کنیم و هر جایی را گچ و... این حرکت ها عواقب خاص خودش را دارد. پس متخصص معماری اسلامی برای چیست؟ متخصص امور فرهنگی و... برای چیست؟ در سیره معصومین هم می بینیم که افرادی را تایید می کردند ولی پست سازمانی و مسؤولیت حساس و مهم به او نمی دادند.

امنای مسجد را در رشد فعالیت های یک مسجد چقدر مهم می دانید؟

  امنای مسجد را امام جماعت ثابت مسجد، انتخاب میکند که شرح وظایفی قانونی هم دارد. پس بعد از امام جماعت مهمترین مسؤول، هیئت امناست. بنابراین انتخاب امنا نباید بر اساس رفاقت ، تیم ، پولدار بودن وهم‌صنفی و... باشد. بلکه بعد از تعهد، تخصص، تجربه  و پیشینه فرهنگی حرف اول را میزند. و الا کار به یارکشی و شخصی شدن... و در کل انحرافاتی می شود که در شأن مسجد و مسجدی‌ها نیست. بحث امنا بحث رفقا نیست!!! چرا برخی اصرار دارند که از روی نفس و به دور از تخصص، خدمتگزار مجانی و بدون حقوق در خانه خدا باشند که بسیار خطرناک است و احتمال جهنمی شدن آنها ؟! این امر، پر کردن اوقات اضافی و بازنشستگی نیست! از اداره کردن ادارات هم مهمتراست! چون صدمات و اشتباهاتش صرفا مادی نیست بلکه احتمال دارد یک امت به انحرافات فکری و عملی و شبهات دینی دچار بشوند!

  اینجوری کار مساجد خیلی مهم و سخت نمی شود؟

  بی شک سخت و مهم است! چون آیات و روایات بسیار مهمی در باره مسجد هست که فرصت بیانش نیست. ما می بایست مراقب باشیم که از هدف اصلی مسجد به هر دلیل دور نشویم. قطعا اگر در مسجد داری از قرآن و فرمایشات حضرات معصومین (سلام الله علیهم)  دور بشویم به انحرافاتی همچون قدرت و چاپلوسی های کاذب در مسجد دچار می شویم که چوب خوردنش قابل تصور نیست!

  رعایت حدود! حتی در باره تعامل با امام جماعت بسیار حایز اهمیت است. بارها دیده شده که با تغییر و یا عزل امام جماعتی مردم به جان هم افتاده اند! این ناشی از خودمانی شدن و نان ونمک خوردن های خارج از حریم مسجد و شبستان و شراکت های مالی بین آنهاست.

 و همچنین در اختلافات، هر که در ساحت مقدس مسجد بی ادبی کند از جمله برخورد تند و فحاشی و خودمحوری! همگی مردود و باطل بوده جزای خود را خواهد دید. باید این اصل فراموش نشود که مسجد جای نیات و تفکرات شخصی نیست!  

به عنوان سوال آخر بفرمائید، در بهبودی و رشد مساجد چه پیشنهادی دارید؟

  طرح و پیشنهاد زیاد است ولی به یکی از مهمترین ها اشاره می کنم. یکی از بزرگترین تفکرات مومن مسجدی، مردم و سایرین را آدم حساب کردن است!. در این راستا می بایست فراخوانی به جهت جذب نیروهای متخصص مردمی در زمینه ها و رشته‌های گوناگون انجام شود. و تقدیر و تشکر حتی در حد دست‌بوسی از آنان صورت بگیرد چرا که آنان، خود و توانایی های خود را در خانه خدا، بدون چشم‌داشتی شریک کرده اند.

  مساجد مرکز تجلی ارتباط و انس با پروردگار، نظم، وحدت و همدلی مومنان خداجوی و پایگاه نشر معارف ناب دینی و جایگاه ارائه خدمات علمی و فکری ، اجتماعی و سیاسی و کانون تزکیه نفس و تهذیب روح و تحقق آرزوهای حقیقت طلبان است و این جز با مدیریت صحیح و برخاسته از اخلاق نیک و ارتباط جذاب و روشن بینی امام جماعت وهمیاری مردم پاک و خالص و فهیم، بویژه جوانان عزیز، انجام شدنی نیست.

  ما اگر کمی به عمق ماهیت مسجد پی ببریم خیلی چیزها گیرمان می آید. آقا امام حسن مجتبی (سلام الله علیه) می فرمایند: اهل مسجد زائران خدا هستند و بر زیارت شونده است که به زائرانش هدیه ای بدهد. (کلمة الامام الحسن (س). ص/41 )