اسلام را باید به جای تبلیغ، تبیین کرد/ جوان دیروز سئوال داشت، ولی جوان امروز مسئله دارد

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، دین مبین اسلام به عنوان کاملترین برنامه ارائه شده از سوی خداوند متعال برای بشریت، پس از ارائه توسط پیامبر اکرم (ص) نیازمند کسانی بود تا بتوانند این هدیه الهی را به گوش جامعه جهانی برساند.

فلذا مبلغان دینی در تلاش برای تبلیغ صحیح و کامل دین الهی برآمدند و بسیاری از ایشان برای رساندن صحیح پیام الهی خطرها متحمل شدند و از جان شیرین خود نیز گذشتند.

چندی پیش مطلبی خواندم که به زیبایی از جایگاه ارزنده مبلغ دینی سخن گفته بود: مبلغان مرزداران اندیشه های دینی و فرهنگی جامعه هستند. آنچه در کلام و قلم و هنر این سفیران سعادت موج می زند، بیدارگری نسل های امروز و فرداهاست و تبلیغ، هنری است جاودانه که با تلاش پیگیر مبلغان بر تابلوی هستی به نمایش در می‌آید. در این میان تبلیغ دینی از اهمیت شایانی برخوردار است.

اسلام، کامل ترین شریعت آسمانی، با تبلیغ متولد شد و بقا و جاودانگی آن نیز در سایه سار تبلیغ مبلغان و هدایت گران مذهبی به وجود خواهد آمد از این رو آشنایی مبلغان فرهیخته و وارسته ی عرصه دین باوری با شیوه های گوناگون تبلیغی در سراسر گیتی امری ضروری است. آگاهی از ابزارهای تبلیغ و جدیدترین شیوه ها و روش‌ها به مبلغان این امکان را خواهد داد که افزون بر هدایت جامعه ی اسلامی به سوی سعادت و سلامت دینی، از ورود افکار و اندیشه هایی که بر مبنای دین گریزی و یا دین ستیزی است ممانعت به عمل آورند.

در جامعه کنونی بشری به علت گسترش ارتباطات و سهولت دست یابی به اندیشه های به ظاهر منطقی غرب و پیشرفت سریع تکنولوژی در جوامع گوناگون و در نتیجه مورد تهاجم فرهنگی قرار گرفتن کشورهای جهان سوم و در حال توسعه؛ تبلیغ های دینی نیز باید تحوّلی ژرف یافته و در شیوه ها و ابزارهای تبلیغی تجدید نظر شود. ماهواره ها و ویدئوها چشم های ناپاک قرن بیستم هستند که به عنوان خطری نابود کننده، فرهنگ و مبانی دینی ما را مورد حمله قرار داده اند و تبلیغات ما باید علاوه بر تعلیم مفاهیم و تعالیم مذهبی و دینی در پی خنثی کردن آثار شوم این پدیده ی فرهنگ برانداز باشند.

به سراغ حجت الاسلام یحیی جهانگیری سهروردی رفته ایم که سوابق علمی و تبلیغی فراوانی دارند. ایشان استاد حوزه و دانشگاه هستند و اکنون به‌ عنوان مبلغ بین المللی در بسیاری از کشور های جهان همچون ژاپن، بلاروس، فرانسه، مالزی و لهستان و غیره مشغول به فعالیت هستند.

حاج آقای جهانگیری بسیار خوش صحبت است و روزگاری نیز به عنوان نماینده ولی فقیه در نیوکاسل انگلیس خدمت کرده است. ایشان توانسته است به عنوان یک مبلغ بین المللی در سن و سالی که انسان ها نیاز به کسب تجربیات فراوان برای رسیدن به پختگی کامل را دارند، پله های ترقی را یکی پس از دیگری طی کرده و امروزه با حضور و تبلیغ دین الهی در بسیاری از کشورهای جهان نقش ارزنده ای در جهت رساندن صحیح پیام حق و حقیقت ایفا کند.

مرد پرتلاش دیار شیخ شهاب الدین سهرودی، به عنوان یک جوان نخبه زنجانی شناخته شده، هم نام خود را در زمینه تبلیغ دین اسلام و هم به عنوان یک انسان فرهیخته و قابل احترام بر سر زبان ها انداخته است.

حجت الاسلام جهانگیری چندی پیش در کنفرانس حج و معنویت در دانشگاه جاکارتا به عنوان تنها سخنران خارجی مدعو به ایراد سخنرانی پرداخت.

با این فعال دینی و مبلغ بین المللی دین مبین اسلام، پیرامون تبلیغ و ترویج دین اسلام در جامعه کنونی و نقش نهادهای مربوطه در این راستا به گفت و گو نشستیم. برایم بسیار جالب بود که در صحبت های ایشان علی رغم نقدهای فراوانی که بر مسئولان و متولیان مربط با تبلیغ دین وجود داشت؛اما امید فراوانی در ایشان وجود داشت که تلاش های بیشتر این مرد خستگی ناپذیر دیار شیخ اشراق را وعده می داد.

حاج آقای جهانگیری مسلما حضرتعالی به عنوان یک مبلغ بین المللی شناخته شده که سالهاست در این حرفه مشغول هستید، راه های مختلفی را برای شناساندن دین مبین اسلام امتحان کرده اید. از نظر حضرتعالی آیا تبلیغ راهکار اصلی در انتقال مفاهیم و تعالیم اسلامی است؟

به نظر بنده، باید به جای تبلیغ دین اسلام، آن را تبیین کرد و اگر اسلام را آن گونه که هست و مورد قبول حضرت محمد (ص) نیز بود، بیان کنیم نیاز به تبلیغ نخواهد بود. اسلام زوایای مختلفی دارد که باید به شیوه درست آن را تبیین کرد و اگر این اتفاق نیفتد، مخاطب جذب اسلام نخواهد شد.

به فرض مثال در زمینه تاکیدات دین اسلام به ازدواج و تشویق جوانان به انجام این سنت حسنه، خطبا در منبر جوانان را توصیه به ازدواج می‌کنند، ولی شرایطی که در جامعه فراهم شده و وضعیت اقتصادی موجود خلاف این را برای جوان فراهم می‌کند؛ چرا که بر اساس وضعیت اقتصادی اکثر جوانان قادر به تشکیل خانواده و فراهم ساختن امکانات ابتدایی زندگی نیستند. از طرفی روابط آزاد دختر و پسر در جامعه نیز از دیگر مسائلی است که جوانان از انجام ازدواج سرباز زنند و این همان مصداق دوگانگی در رساندن پیام به مخاطب است.

چه کارهایی در این زمینه باید انجام شود؟

برای تبلیغ و تبیین و ترویج یک پیام و یا موضوع خاص باید همه ارگان ها در جامعه دست به دست هم دهند، اگر ما قادر بودیم یک سبک زندگی طراحی کنیم که در آن، پارک، مبلمان شهری و دانشگاه همگی همسو پیام دهند که برای مثال ازدواج و یا حجاب خوب است، به قطع یقین موفق به اجرایی شدن و انتقال پیام می‌شدیم.

اگر ما با تاکید بر صدور پیام‌های چند عاملی به جای پیام های تک عاملی داشته باشیم، و اگر پیام ها همه جانبه باشد و همه بر موضوع تاکید داشته باشند؛ مطمئنا به درستی منتقل و اجرایی خواهد شد و ما به راحتی می توانیم به هدف مد نظر نزدیک تر شویم.

به نظرتان تبلیغ و ترویج ساده زیستی در جامعه که از سوی روحانیون و خطبا صورت می گیرد، تا چه اندازه می تواند تاثیر گذار باشد؟

تا زمانی که سریال های تلویزیونی در حال ترویج زندگی تجملاتی هستند، این گونه پیام ها تاثیری در اذهان و فکر و جهت گیری مردم جامعه و تغییر سبک زندگی نخواهد داشت.

اقدامات این چنینی مخاطب را در دریافت پیام دچار پارادوکس و ضد و نقیض خواهد نمود، برای همین باید برنامه ها را به سمتی پیش ببریم که برنامه های تبلیغی و پیام رسانی در موضوعات دینی که از سوی ارگان هایی همچون صداوسیما، مبلغان دینی و مساجد هستند، یک سو و هماهنگ باشند و از طرفی در یک جهت فکری و اندیشه ای هدایت کنند.

برای تبلیغ پیام های دینی نیز باید پیام ها را یک جانبه و همسو بفرستیم در غیر این صورت قادر به ایجاد یک زندگی دینی و سبک زندگی اسلامی که مورد توجه مقام معظم رهبری است نیز نخواهیم شد.

بطور مثال کشور چین قریب به یک میلیارد و 500 میلیون نفر جمعیت دارد و سال ها قبل زمانی که این کشور با مشکل اقتصادی مواجه بود به منظور صرفه جویی در هزینه ها در راستاهای مختلف اقدام های جالب توجهی انجام می دهد، و مردم نیز همراه و همسو با سیاست های کلی حرکت می کنند، که همین امر یکی از دلایل موفقیت این کشور است.

در این که کلیه مسلمانان جهان نسبت به رساندن صدای حقیقت مسئول هستند شکی نیست؛ اما قطعا وظیفه برخی بیشتر و سنگین تر از دیگران است. شما نقش روحانیت را در این زمینه چه می بینید؟

متاسفانه گاهی اوقات در برخی از این مجالس واعظان ما فقط از مرگ برای مردم صحبت می کنند که از نظر بنده این کار درستی نیست، بلکه باید شیوه زندگی کردن را به مردم بیاموزیم.

ما باید به دنبال اصلاح سبک زندگی مردم از وضعیت کنونی به سبک زندگی اسلامی باشیم، همچنان که مقام معظم رهبری نیز بر موضوع زندگی به سبک اسلامی تاکید دارند؛ چرا که بسیاری از مردم شیوه درست زندگی را بلد نبوده و آن را فرا نگرفته اند.

باید اقدامی انجام دهیم که همین پویایی را در جامعه ترویج دهیم، چرا که اسلام، دینی پویا است، اسلام دین مرگ نیست.

در مورد نقش دولت و سازمان های مربوطه، در تبیین و تبلیغ دین اسلام چه نظری را دارید؟

باید توجه کنیم که برای همسو بودن در تبیین و تبلیغ معارف اسلامی، دولت باید مسجدی باشد، نه اینکه مسجد، دولتی باشد و همین امر اگر وجود داشته باشد، کمک شایانی به تبیین دین خواهد شد.

مثلا در نظر داشته باشید که اگر معماری شهری یکسان نبوده و دلخواه اشخاص مختلف باشد، چه وضع نامطلوبی در فضای شهری و زندگی اجتماعی پیش خواهد آمد؟ همین طور اگر در مباحث تبلیغ و تبیین معارف دین اسلام، نظرات شخصی یا حزبی و گروهی تاثیر گذار شوند، تبلیغ دین اسلام کار بی فایده ای خواهد بود. بایستی تبلیغ با توجه به نیازهای جامعه و همچنین در راستای پیشرف و تعالی مردم در تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی باشد، بدین شکل می توانیم دین اسلام را در تمامی شئونات مختلف زندگی خودمان وارد کنیم. اگر چنین حالتی پیش نیاید دچار انحراف و همچنین دوری از دین می شویم، در حالی که سعادت همه انسان ها در دین مداری است.

و اما کلام پایانی شما:

اگر بخواهیم در یک نگاه جوانان دهه شصت را با جوانان امروزی مقایسه کنیم، می بینیم دچار یک تغییر در وضعیت عمومی و تفکرات و همچنین نگرش های جوانان شده‌ایم. به طوری که جوانان دیروز سئوال داشتند؛ اما جوانان امروز مسئله دارند، و باید به این نکته توجه ویژه داشت.