رکوردی که دولت برای اولین بار پس از انقلاب شکست

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، بهبود معیشت مردم و رونق اقتصادی از مهمترین شعارهای حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 بود. امروز با گذشت بیش از سه سال از آن دوران و در فاصله چند ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم، شاهد آن هستیم که حسن روحانی و یارانش که در سه سال گذشته تمام تمرکز خود را روی برجام گذاشتند، عملا نقطه اتکای خاصی در زمینه خروج از رکود و بهبود وضع معیشت مردم ندارند. با این وجود دولتمردان تصمیم گرفتند در هفته دولت آخرین سال دولت یازدهم بیش از همه روی دو دستاورد اقتصادی دولت یازدهم تاکید کنند.

یکی از این دستاوردها کاهش تورم بود و دیگری که در یک سال گذشته ایجاد شده، مثبت شدن تراز تجاری و یا همان پیشی گرفتن صادرات غیر نفتی از واردات است.

در حوزه کاهش تورم اقتصاددانان در طول سه سال گذشته بارها به نقش نداشتن دولت روحانی در به ثمر رسیدن آن تاکید داشته اند، اما در زمینه ارزشمند بودن و یا بی ارزش بودن مثبت شدن تراز تجاری کمتر سخن گفته شده است.

حالا برای بررسی دقیق این موضوع بهتر است نگاهی به جایگاه ایران در تجارت جهانی قبل و بعد از روی کار آمدن دولت حسن روحانی داشته باشیم.

افت چشمگیر سهم ایران از تجارت جهانی در دولت یازدهم

قبل از این که دولت یازدهم زمام امور اجرایی کشور را به دست بگیرد، جایگاه ایران در تجارت جهانی مانند دهه قبل چندان مناسب نبود و حدود 0.47 درصد از کل تجارت جهان را تشکیل می‌داد. براساس گزارش آنکتاد با روی کار آمدن دولت یازدهم در نخستین سال فعالیت دولت سهم ایران مسیر کاهشی را در پیش گرفت و به 0.42 درصد رسید. در دومین سال حضور حسن روحانی بر راس قوه مجریه سهم ایران به 0.4 درصد کاهش یافت.

اما بررسی های خبرنگار «نسیم آنلاین» حاکی از این است که جدیدترین گزارش آنکتاد در خصوص سهم ایران در تجارت جهانی نشان می دهد که امسال سهم ایران در تجارت جهانی به نزدیک 0.3 درصد کاهش پیدا کرده است. واکاوی دقیق دلایل کاهش سهم ایران از تجارت جهانی نشان می دهد که در سه سال فعالیت دولت تدبیر و امید میزان صادرات و واردات کشور هم از نظر حجم و هم از نظر ارزش با کاهش جدی رو به رو شده و این مسئله به گواه اقتصاددانان زنگ خطری برای اقتصادی کشور به شمار می رود.

با افت فاحش تجارت خارجی مثبت شدن تراز تجاری افتخار ندارد

در همین زمینه مجیدرضا حریری نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین گفت: این که صادرات غیر نفتی ما بر وارداتمان پیشی بگیرد اتفاق بسیار خوبی است، اما سوال اینجاست که آیا ما همیشه می توانیم به آن افتخار کنیم؟

وی خاطرنشان کرد: پیشی گرفتن صادرات بر واردات وقتی ارزشمند است که سهم ما از تجارت جهانی کم نشده باشد. در سه سال گذشته علی رغم مثبت شدن تراز تجاری سهم ایران در تجارت جهانی کاهش چشمگیری پیدا کرده است.

این عضو اتاق بازرگانی عنوان کرد: در حال حاضر وضعیت تجارت خارجی کشور به قدری بد شده که با احتساب نفت هم سهم ما به کمتر از 0.4 درصد رسیده است.

حریری گفت: در دولت آقای روحانی هم صادرات ما کاهش پیدا کرده و هم واردتمان با افت مواجه شد. دلیل این کاهش هم به غیر از نوسانات قیمت نفت، برخی از فرآورده های خام و برخی از مسائل سیاسی، رکود عمیقی است که بر اقتصادی ایران طی 1100 روز گذشته سایه انداخته است.

وی تصریح کرد: در حال حاضر تقاضای صنایع ما برای واردات مواد اولیه، کالاهای واسطه ای و کالای لازم برای تولید با کاهش چشمگیری مواجه شده و ظرفیت تولید ما به گواه خود دولتمردان به زیر 50 درصد رسیده است.

نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین بیان کرد: این یعنی به همان نسبت ماشین آلات و مواد اولیه هم کمتر خریداری می شود، چون بیش از 80 درصد واردات ما کالاهای اساسی، مواد اولیه، کالاهای واسطه ای، سرمایه ای و ماشین آلات است. کالاهای مصرفی تنها 10 تا از درصد از واردات رسمی ما را تشکیل می دهد.

حریری بر همین اساس گفت: بنابراین دلیل اصلی کاهش چشمگیر سهم ایران در تجارت جهانی رکود گسترده ای است که بر اقتصاد ایران سایه انداخته است. در حال حاضر تولید داخلی ما در بازار فروش نمی رود، چون تقاضای خرید کم است. همچنین قدرت خرید مردم ما کاهش پیدا کرده و کالاهای خارجی هم اجازه نفش کشیدن به تولید ملی را نمی دهند.

وی با انتقاد از کاهش سهم ایران در تجارت جهانی طی سه سال گذشته اظهار کرد: در دولت آقای روحانی در حالی سهم ما از تجارت جهانی به کمتر از 0.4 درصد رسیده که جمعیت ما 1.2 درصد از جمعیت دنیا را تشکیل می دهد. هنوز هم با همه تفاسیر اقتصاد ایران جز 20 اقتصاد برتر جهان است، بنابراین سهم ما باید در تجارت بین الملل افزایش یابد. در سه سال گذشته با توجه به جمعیت و وضعیت اقتصاد کشور باید سهم خود در تجارت بین الملل را تا سه برابر رقم فعلی افزایش می دادیم. ولی در 1100 روز گذشته مجموع تجارت خارجی ما روز به روز در حال کاهش است.

این عضو اتاق بازرگانی افزود: در دولت قبل هم وضعیت چندان بهتر از امروز نبود اما متاسفانه در سه سال گذشته این وضعیت بدتر شد. بنابراین در حال حاضر نمی توانیم به پیشی گرفتن صادرات غیر نفتی به واردات افتخار کنیم.

حریری بیان کرد: بهتر است دولتمردان برای افتخار کردن به دنبال افزایش سهم ایران در تجارت جهانی باشند و دلشان را به مثبت شدن تراز تجاری خوش نکنند. ما باید به سهم اصلی خودمان در کیک تجارت بین الملل برسیم و آن زمان با مثبت شدن تراز تجاری شرایط رونق اقتصادی را فراهم کنیم.

با این تفاسیر دولت حسن روحانی علی رغم شعارهای فراوان در زمینه تعامل با دنیا و همچنین زمینه چینی برای حضور بیش از 200 هیات اقتصادی و تجاری در ایران عملکرد نه تنها پیشرفت در بهبود مناسبات اقتصادی کشور ایجاد نکرده بلکه وضعیت تجارت خارجی کشور را بحرانی کرده است. باید دید دولتمردان تا چه زمانی خود را پشت مثبت شدن تراز تجاری پنهان می کنند و از رو به رو شدن با واقعیت تجاری خارجی ایران طی سه سال گذشته فرار می کنند؟!

منبع: نسیم