دولت نباید به صداوسیما فشار بیاورد/ نقدها حرف مردم است

محمد اسماعیل سعیدی نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری دانشجو درباره انتقادات مطرح شده از عملکرد جانبدارانه رسانه ملی در حمایت از دولت، گفت: بحث نحوه اداره صدا و سیما اکنون در کمیسیون فرهنگی به صورت جدی مطرح است. بخشی از قوانین موجود به شورای عالی انقلاب فرهنگی و بخش دیگر آن به اوایل انقلاب بازمی گردد. قرار بود این قوانین اصلاح شود که تاکنون این اتفاق نیفتاده. در مجلس گذشته طرحی ارائه دادیم که در قالب این طرح، نحوه اداره صدا و سیما مشخص شد اما چون عمر مجلس به پایان رسید، کار به این مجلس موکول شد. اوایل مجلس دهم این طرح را امضا کرده و تقدیم هیئت رئیسه کردیم. اکنون چاپ هم شده و طی هفته گذشته در کمیسیون فرهنگی مطرح شد. قرار شد کارگروهی متشکل از نمایندگان، کارشناسان و مسئولین صدا و سیما تشکیل شود و در آن نحوه پیشنهادی اداره صدا و سیما آماده شود تا به صحن کمیسیون آمده و پس از آن به صحن مجلس برود.

عضو کمیسون فرهنگی مجلس ادامه داد: مشکلی که در مورد صدا و سیما وجود دارد، قوانین نحوه اداره صدا و سیما است. این باعث شده که شورای نظارت بر صدا و سیما احساس کند که تنها یک شورای ناظر است و امکان تعیین چارچوب برای صدا و سیما را ندارد. چون در قانون هم آمده که این وظایف و چارچوب را قانون مشخص می کند ولی قانون هم چیزی را مشخص نکرده. همین امر باعث شده که قوای سه گانه در قبال صدا و سیما احساس مسئولیت نمی کنند. فکر می کنند که چون بر اساس قانون، رهبری رئیس صدا و سیما را تعیین می کند، بنابراین ایشان در اجزا هم نظارت دارند و وارد می شوند. در حالی که مقام معظم رهبری در جلسات اخیر تصریح کردند که: «در جزئیات دخالتی ندارند. شما بروید و سازو کاری برای نحوه اداره صدا و سیما تعیین کنید و در جزئیات نحوه اداره صدا و سیما هم نظارت داشته باشید».

وی افزود: الان همه فکر می کنند چون رهبری رئیس صدا و سیما را تعیین می کنند، بقیه مسائل مربوط به آن هم، باید از طریق رهبری پیگیری شود. در حالی که اینگونه نیست. نکته دیگر این است که صدا و سیما یک رسانه ملی است. این رسانه در سطح ملی عمل می کند نه جناحی و نه دولتی. قرار است که رسانه ملی، هم پل ارتباطی بین مردم و قوا باشد و هم کاستی ها و نارسایی ها و دیدگاهها و نظرات مردم و کارشناسان را انعکاس دهد. طبیعی است که دولت از این وضع استقبال نمی کند. هرچند در تریبون ها اعلام می کنند که از نقد استقبال می کنند اما عملا روی خوشی به نقد نشان نمی دهند.

آفت سیاسی کاری

سعیدی افزود: متاسفانه آفتی که الان به آن دچار شدیم این است که بلافاصله وقتی نقدی مطرح می شود، به سرعت آن را سیاسی می کنند. در حالی که این نقدها حرف مردم است و صدا و سیما هم آن را پوشش می دهد.معتقدم اگر بنا باشد صدا و سیما استقلال خود را حفظ کند و بدون وابستگی به دولت ها به آرمانی که برایش ترسیم شده حرکت کند، باید بودجه آن را هم مستقل بسته شود. اینگونه دیگر صدا و سیما مجبور نیست برای جذب بودجه از دولت، از گفتن واقعیت ها و مسائل اساسی کشور کوتاه بیاید.

خصوصی سازی صدا و سیما

نماینده مردم تبریز ادامه داد: بحث دیگری که در مورد صدا و سیما مطرح است، تعیین سازوکاری برای خصوصی سازی بخشی از فعالیت های آن است. یعنی صدا و سیما را از تصدی گری به سمت سیاست گذاری، نظارت و صدور مجوز سوق دهیم. یعنی بخشی از فعالیت های صدا و سیما با چارچوب و سیاستی که خود تعیین می کند، به بخش خصوصی سپرده شود. چون اکنون از پخش آگهی بازرگانی گرفته تا ساخت سریال و برنامه های دیگر، همه بر عهده صدا و سیما است. معتقدم ضرورتی ندارد که همه این کارها را خود سازمان انجام دهد. چون هم هزینه هایش به شدت بالا می رود و هم موجب افت کیفیت برنامه ها خصوصا در محتوا می شود. بنابراین باید بخشی از آن را به بخش خصوصی واگذار کرد. البته در جلسه سه شنبه هفته گذشته در کمیسیون فرهنگی همین بحث مطرح شد و خود مسئولین سازمان هم از این موضوع استقبال کرده اند. اما این خصوصی سازی به معنای همه جانبه سازمان نیست بلکه بیشتر به معنای کاهش هزینه هاست.

ضعف صدا و سیما در نوآوری

وی افزود: بحث دیگر نوآوری است که متاسفانه در صدا و سیما نوآوری ضعیف است. علت آن هم درگیر شدن در همین بروکراسی و کارهای گسترده است. لذا باید دید که با این هزینه چگونه می توان بهره وری را افزایش داد. مثلا در مورد فیلم ها و سریال ها، می توان روی فروش آن به سایر کشورها کار کرد و درآمدزایی کرد. مثلا همین مجموعه دکتر سلام با هزینه کمتر از مشابه تلویزیونی، استقبال چشمگیری پیدا کرده. چون این یک نوآوری در فضای مجازی بود. الان مثلا سریالی کره ای «افسانه جومونگ»، پای سایر سریال های کره ای را به مملکت باز کرده و تولیدات رسانه ای کره در کشور ما جا باز کرده. خوب چرا ما نتوانیم این کار را انجام دهیم. ما موضوعات فاخری همچون «سمک عیار» داریم که به اندازه سه چهار جلد کتاب مطلب دارد. در حالی که محتوای سریال های کره ای در مقابل سمک عیار قابل مقایسه نیست. بعلاوه سریال های خارجی همچون جومونگ، افسانه هستند ولی ما قهرمانان و پهلوانان واقعی بسیاری در تاریخ خود داریم. مثلا اگر همین شاهنامه فردوسی را به سریال برسانیم، یک حرکت فرهنگی بزرگ در دنیا انجام داده ایم.

ضعف صدا و سیما در پشتوانه سازی فرهنگی

این نماینده مجلس گفت: این کار حتی در موضوع نوشت افزار کودکان هم بروز می کند. مثلا شما ببینید تمام نوشت افزارهای غربی که مورد استقبال مردم قرار می گیرند، از پشتوانه فرهنگی (فیلم و سریال) برخوردارند. اما در مورد شخصیت های داخلی مثلا شخصیت «جناب خان» در نوشت افزار مورد استقبال قرار می گیرد. چون این شخصیت دارای پشتوانه فرهنگی است و به مردم معرفی شده است. صدا و سیما در بحث پشتوانه های فرهنگی ضعیف عمل کرده. به عملکرد صدا و سیما نقدهای جدی وارد است چون نمی تواند رسالت های خود را انجام دهد.

وی تصریح کرد: البته بخشی از این مسئله به مسائل مالی و بودجه مربوط می شود. در جلسه ای هم که با آقای عسگری رئیس سازمان صدا و سیما داشتیم، ایشان در پاسخ به نقدهای وارده، مشکلات مالی را مطرح کردند. متاسفانه مدیران ما هم نفتی هستند. باید مدیران کشور خود را از وابستگی صرف به بودجه نجات دهند. مدیر باید قدرت تفکر و نوآوری داشته باشد تا مجموعه تحت نظر خود را با کمترین تکیه بر منابع مالی مدیریت کند. مثلا در بحث همین اردوهای راهیان نور که یک حرکت عظیم فرهنگی در سطح کشور شده، دولت چه بودجه ای به آن اختصاص می دهد؟ تعدادی افراد با روحیه جهادی این حرکت را اداره می کنند.

دولت نباید به صدا و سیما فشار بیاورد

عضو کمیسیون فرهنگی پیرامون رویکرد یکجانبه و دولتی صدا و سیما که جلوه ای از آن در مناظره ترکان و عبدالملکی نمود یافت گفت: در بحث نقدناپذیری دولت هم باید گفت اولا دولت نباید به صدا و سیما فشار بیاورد. دولت نباید بودجه صدا و سیما را به این مشروط کند که این سازمان مطابق میل دولت هست یا نیست؟ دولت وظیفه اش پشتیبانی از صدا و سیماست. همانطور که وظیفه حمایت از نیروهای مسلح را دارد. هرچند که در سیاست دولت چندان خوشایند نباشد. چون وظیفه نیروهای مسلح پاسداری از انقلاب است. وظیفه صدا و سیما هم پاسداری از حریم فرهنگ، اعتقادات  و تفکر کشور است. شاید این در مواردی خوشایند دولت نباشد. اما این مسئله نباید سیاسی شود. بودجه صدا و سیما نباید درگیر مسائل سیاسی باشد. نکته دیگر این است که دولت اگر حمایت جدی از صدا و سیما داشته باشد، بسیاری از مشکلات فرهنگی امروز هم قابل حل است. اما وقتی دست صدا و سیما را می بندیم، نمی توانیم انتظاری داشته باشیم. هرچند لازم به یادآوری است که مدیران هم نباید فقط به بودجه تکیه کنند و فکر، خلاقیت و نوآوری را کنار بگذارند.