محمدرضا امامقلی: شرایط امروز از لحاظی شبیه زمان نخست‌وزیری مصدق است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو مراسم آغاز هفتمین دوره جشنواره مردمی فیلم عمار با حضور خانواده شهدای مدافع حرم عصر چهارشنبه (هشتم دی‌ماه) آغاز و به مدت هشت روز تا (هفدهم دی ماه) در سینمای فلسطین ادامه خواهد داشت.

به منظور بررسی و معرفی برخی آثاری که در این جشنواره ارائه شده است با کارگردانان مستندهای اکرانی در جشنواره عمار به گفت‌وگو نشستیم که هشتمین شماره آن درباره مستند «آقای نخست‌وزیر» در گفت‌وگو با محمدرضا امامقلی کارگردان این اثر است که در جشنواره عمار اکران کرده است.

مستند «آقای نخست وزیر» با محور قرار دادن فراز و فرودهای سیاسی و با تاکید بر تصمیم‌های دکتر مصدق از زمان ملی شدن صنعت نفت تا کودتای 28 مرداد 1332 که به سقوط دولت مصدق انجامید به 28 ماه زندگی سیاسی دکتر مصدق می‌پردازد.

*لطفا قدری درباره مستند «آقای نخست وزیر» توضیح دهید و بفرمایید این مستند به چه چیز می‌پردازد؟

مستند 73 دقیقه‌ای آقای نخست وزیر درباره 28 ماه نخست وزیری دکتر مصدق است که به مذاکرات نقض و اتفاقاتی که منجر به ملی شدن نفت می‌شود، می‌پردازد و در نهایت هم فضایی که تا کودتای 28 مرداد در تهران حاکم می‌شود را ترسیم و در مرکز مستند سفیر تولید شد.

برای این مستند از پاییز 93 مرحله پژوهش کار شروع شد و در تابستان 94 تصویربرداری انجام و مرداد ماه 95 هم رونمایی از این اثر صورت گرفت.

*قبلا هم کار تاریخی انجام داده بودید؟

خیر این نخستین مستند تاریخی بنده است انگیزه‌ام از انجام این کار هم این بود که در یک دوره به این نتیجه رسیدم که باید درباره مسائل روز کشور صحبت کنم مسئله مهم این بود که ما دیپلماسی خاص خود را داشته باشیم چون در برهه‌ای که زندگی می‌کردیم، شباهت‌های زیادی به لحاظ تاریخی به زمان ملی شدن نفت می‌دیدم، از سوی دیگر رسانه‌های جریانات مختلف سعی داشتند عملکرد دستگاه دیپلماسی ما را مثل عملکرد دکتر مصدق در زمان ملی شدن نفت جلوه بدهند.

خلاصه به همراه آقای حبیبی پژوهشگر به این نتیجه رسیدیم که در این زمینه می‌توانیم فیلم بسازیم، مهمترین شباهت آن دوره با زمان دکتر مصدق هم اعتماد به آمریکا بود.

مستندات زیادی در تاریخ وجود دارد که نشان می‌دهد نباید هیچگاه به آمریکا اعتماد کنیم اما برخی می‌خواهند شکست‌ها را به گردن اختلافات داخلی بیاندازند به جای اینکه بگویند آمریکا در آنها نقش داشته است!

اما برخی در صدد هستند با بزرگ جلوه دادن اختلافات دکتر مصدق و آیت‌الله کاشانی اذهان را از نقش دشمن یعنی آمریکا منحرف کنند. نکته دیگر در دوره دکتر مصدق مذاکرات مربوط به نفت و ارتباط دیپلمات‌های انگلستان و آمریکا با ایران مهم است. هیئت‌های مختلفی که بسته‌های پیشنهادی داشتند به ایران می‌آمدند اما پس از ملی شدن نفت عملا مثل زمان تحریم‌ها،‌ نفت ما را نمی‌خریدند و جریانات نفوذی راه می‌انداختند و در نهایت هم دکتر مصدقی که به آنها خوش بین شده بود را به سمت سقوط سوق دادند.

*شما خودتان از چه نوع اسنادی در کار استفاده کردید؟

بخش عمده کار از  آرشیو و مصاحبه‌ها تشکیل می‌شود، آرشیوها هم از بخشی که تابه حال منتشر نشده و یک سری هم که منتشر شده با این طبقه بندی و تنظیم نبوده است اما در این کارها که ناظر بر بحث محتوایی و پژوهشی بود سعی کردیم آثاری از هر جبهه و جناح و گروه مختلف حتی آثاری که در خارج از کشور معرفی شده بود حتی نشریه تایمز که مصدق را مرد سال 1951 معرفی کرد جمع بندی کنیم تا پیام‌مان یک سویه نباشد و روایتمان لااقل یک نقد بی طرفانه باشد.

یک نکته مهم در جشنواره‌هایی مثل حقیقت با توجه به اینکه منتقدان زیادی در عرصه‌های فیلم داریم که در کشور کار می کنند مثل آقای فراستی و شاه حسینی و ... اینها فیلم را دیده‌اند و نکاتشان هم درباره فیلم موجود است. کارشناسان عرصه تاریخ مثل موسی حقانی، سلیمی نمین و خسرو معتضد نیز کار را دیده‌اند و درباره‌اش اظهار نظر کردند.

با همه این احوال باز هم جشنواره‌ای مثل حقیقت از ورود فیلم به جشنواره سرباز زد، ما آن زمان این خبر را رسانه‌ای نکردیم اما الان شاید بد نباشد که بگوییم بایکوت رسانه‌ای این آثار درست نیست ما تلاش کردیم خیلی مسائل و شرایط در ارتباط با  آمریکا را شفاف کنیم بنابراین دیدیم که خیلی آثار که علی رغم کارشناسی‌ها ضعیف است اما در جشنواره حقیقت ورود کرده با این حال به نظر می‌رسد دلائل سیاسی اجازه ورود این کار به عرصه سینما حقیقت را نداد.

*در ارتباط با جشنواره عمار هم نکته‌ای دارید بفرمایید.

قوی ترین بخش این کار سازماندهی نمایشی است به نظرم بهترین بخش کار است جاهایی که حتی شرایط سختی هم دارد  مثل روستاها، فیلم‌های عماری می‌رود و پخش می‌شود این اتفاق خیلی خوبی است و باید آن را به فال نیک گرفت.

ضمن اینکه در حاشیه همین جشنواره افراد زیادی در جبهه انقلاب شناخته شده‌اند و همین باعث شد که کارشان تشویق شود و کارهای بهتری ارائه دهند و در نهایت تولیدات بیشتری در گفتمان انقلاب داشته باشند.

در نهایت نکته مهم کار تشکیلاتی و منظم است که نباید از آن غافل شویم و عمار آن را رعایت کرده است اگر کار تشکیلاتی که عمار با این عظمت انجام می‌دهد نظم و سازماندهی مناسب نداشت شاید آن بازدهی لازم را نسبت به دیگر کارها از خود نشان نمی‌داد .

منبع: فارس