دولت ۱۲۰ هزار میلیارد تومان به تامین اجتماعی بدهکار است/ عملیات حذف دفترچه کاغذی آغاز شده است

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو -سها صالح- سید مصطفی موسوی نژاد: 42 میلیون نفر تحت پوشش بیمه‌ سازمان تامین اجتماعی قرار دارند.  عمدتا مردم سازمان تامین اجتماعی را با خدمات رایگان درمانی می‌شناسند. اما سازمان تامین اجتماعی 18 خدمت بیمه‌ای دیگر ارائه می‌کند که یکی از آن‌ها مربوط به مستمری دوران بازنشستگی است. در بخش درمان، خدمات درمانی به دو طریق ارائه می‌گردد. بخش اول مربوط به درمان مستقیم است که در بیمارستان‌های مربوط به تامین اجتماعی ارائه خدمت صورت می‌گیرد. سازمان تامین اجتماعی هم اکنون 79 بیمارستان دارد که بزرگترین آن بیمارستان میلاد است. همچنین 279 مرکز سرپایی وابسته به تامین اجتماعی وجود دارد. تامین اجتماعی بعنوان دومین تولیدکننده درمان در کشور در شهرهایی بیمارستان می‌سازد که یا مراکز تجمع بیمه‌شدگان است یا خدمات کشوری در آنجا کمتر ارائه شده باشد. همچنین سازمان در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته تمرکز ویژه‌ای دارد. نوع دوم خدماتی که سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌دهد، خدمات غیرمستقیم است. تامین اجتماعی این خدمات را از سایر ارائه‌کنندگان خدمات می‌خرد. این وظیفه اصلی سازمان است و که بیشترین تمرکز هم در این قسمت وجود دارد. 46هزار مرکز در این مقوله طرف قرارداد تامین اجتماعی هستند. راغب شدیم برای بررسی آخرین وضعیت درمان حوزه تامین اجتماعی گفتگویی با معاون درمان سازمان تامین اجتماعی، داشته باشیم. از این‌رو در خبرگزاری دانشجو، میزبان دکتر محمد علی همتی بودیم. متن این گفتگوی تفضیلی به شرح زیر است:

در مورد کلیت وضعیت سازمان تامین اجتماعی و آینده این سازمان در برنامه ششم توضیحاتی بفرمایید.

بودجه درمان برای سال جاری 16هزار میلیارد تومان بوده است که 11هزار میلیارد آن در بخش خرید خدمت و 5 هزار میلیارد آن در خدمات مستقیم هزینه شده است. تامین اجتماعی موظف است که نه بیست و هفتم در درمان هزینه کند. اخیرا هم وزارت بهداشت تشکیکی در این مورد وارد ساخته بود که تامین اجتماعی اسناد و گزارش‌های لازم را به وزیر محترم و رئیس جمهور ارائه کرده است.

 اگر سازمان‌هایی مثل تامین اجتماعی نبود طرحی مثل تحول نظام سلامت از همان ابتدا با مشکلات عدیده ای مواجه می‌شد. طرح تحول سلامت یک نیاز حیاتی کشور و یک مطالبه فراموش شده بود. مهمترین نتیجه طرح تحول سلامت کاهش پرداخت از جیب مردم بود. از دیگر نتایج این طرح دسترسی بیشتر مردم به خدمات درمانی بوده است. در بیمارستان‌های تامین اجتماعی عمدتا خدمات از سال های قبل رایگان بوده است و به نوعی سازمان تامین اجتماعی طرح تحول سلامت را از سال‌ها قبل آغاز کرده بود.

 در مورد برنامه ششم توسعه، از ماده 86 تا 90 مربوط به حوزه درمان کشور است و در آن موفقیت های خوبی حاصل شده است. دو اتفاق خوب در این زمینه برای تامین اجتماعی رخ داد. طی ماده‌ای مصوب شد که دولت بتدریج در طی برنامه ششم توسعه سالیانه حداقل 10 درصد از بدهی‌هایش را به سازمان تامین احتماعی پرداخت کند. پس از دریافت طلب‌ها از دولت، تامین اجتماعی خواهد توانست خدمات بهتری ارائه کند. نکته دوم هم بحث فارغ‌التحصیلان پزشکی است که قرار شد تعداد قابل توجهی از آن‌ها به سازمان تامین اجتماعی ارجاع داده شوند که در اینصورت خدمات ارائه شده کیفیت بالاتری پیدا خواهد کرد.

این روزها بحث ادغام بیمه‌ها در وزارت بهداشت داغ استنظر شما در مورد خروجی این طرح چیست؟

پاسخ این امر را نمایندگان مجلس در لایحه ششم توسعه دادند. در لایحه پیشنهادی دولت برای برنامه ششم توسعه بحثی از ادغام بیمه‌ها در یکدیگر وجود نداشت. در حاشیه کمیسیون تلفیق، پیشنهادی در مورد بحث ادغام بخش درمان سازمان تامین اجتماعی مطرح شد و خوشبختانه این موضوع در کمیسیون تلفیق رای نیاورد. ادغام سازمان های بیمه‌گر در همدیگر کارساز نخواهد بود، شاید ادغام منابع مالی مفید باشد اما ادغام سازمان های بیمه‌گر مفید نیست. در ادامه پیشنهادات دیگری در کمیسیون و صحن بعنوان پیشنهادات الحاقی مطرح شد که در نتیجه شاهد انتقال سازمان بیمه سلامت به وزارت بهداشت بودیم. البته این موضوع را باید دانست که با احتمال زیاد این مصوبه بدلیل مشکلاتی که دارد، توسط شورای نگهبان ارجاع داده خواهد شد. اما آنچه که مصوب شده این است که شورای عالی بیمه که سیاستگذار و تاثیرگذار بر تعرفه هاست در وزارت رفاه باقی ماند و سازمان بیمه سلامت به وزارت بهداشت منتقل خواهد شد و بخش درمان تامین اجتماعی بدون هیچ تغییری در این سازمان باقی خواهد ماند و حق هم همین است، چرا که این بیمارستان‌ها توسط پول بیمه‌شدگان این سازمان ساخته شده است و این حق‌الناس است و به نوعی مردم سهام‌دار این بیمارستان‌ها هستند. این هوشمندی خوشبختانه در برنامه پنجم توسعه نیز دیده شده بود.

ما باید منابعی که در نظام سلامت هزینه می‌شود از طریق تجمیع، کارآمد کنیم. اما در امر ساختار نباید تغییری رخ بدهد.

یکی از نکاتی که این روزها مطرح شده بود، حذف دفترچه کاغذی بود. این کار به کجا رسید؟

ایده حدف دفترچه‌ها از چند سال قبل در تامین اجتماعی وجود داشت. چند مدتی بود تامین اجتماعی در بحث IT دچار توقف شده بود. این درحالیست که قبل از آن تامین اجتماعی در این امر پیشتاز بود. این شرایط درحالی رخ داده بود که IT در کل دنیا و کشورمان با سرعت در حال رشد بود اما تامین اجتماعی، به قول رئیس جدید سازمان، در این زمان در کما بسر می‌برد. اما این کار شروع شد و با یک سرعت جهشی پیش رفت، بگونه‌ای که تمام سیستم‌های اطلاع‌رسانی بیمارستانی به‌روز شد و این مهیاکننده زیرساخت‌ها برای برنامه‌های جدیدی مثل حذف دفترچه بود. این کار در یکی دو مرکز در تهران آغاز شد و بعد از اینکه بازخوردهای مناسبی در این زمینه رخ داد، در بقیه کشور توسعه پیدا کرد. هم اکنون در 6 استان این عملیات انجام شده و نسخه الکترونیکی صادر می‌شود. از هفته گذشته 12 استان دیگر آغاز شده و ان‌شاالله تا پایان سال، در تمامی مراکز سازمان تامین اجتماعی عملیاتی خواهد شد. یکی از مهم ترین مسائلی که با آن مواجه بودیم، بحث امضای دیجیتال بود که با هماهنگی‌های انجام شده با سازمان نظام پزشکی این مشکل نیز حل خواهد شد.

برای بررسی و مقایسه سطح کیفی بیمارستان‌های تامین اجتماعی با سایر بیمارستان‌ها آیا  سازمانی وجود دارد که این کار را انجام بدهد؟

در سازمان تامین اجتماعی به منظور ارائه خدمات بهینه و به روز دو مسیر را طی می‌کنیم. مسیر اول دریافت استانداردهای مختلف ایزو و اصلاح فرآیندهای اداری و مدیریت بیمارستانی است و مسیر دوم تاسیس گروه‌های اپروو (Approve) هستند که برای بررسی سطح کیفی متخصصین و خدمت پزشکی تشکیل شده‌اند. این گروه‌ها از اساتید دانشگاهی خارج سازمان تشکیل شده است  و از آنها دعوت می‌شود تا بعد تخصصی بیمارستان‌ها را بررسی کنند. این کار از حدود سه سال پیش آغاز شده و غالب بیمارستان‌های زیرنظر تامین اجتماعی بررسی شده است و نتیجه این امر نشان داده که غالب بخش‌ها، خدمات قابل قبولی داشته‌اند و تعداد معدودی بوده که در حال اصلاح هستند.

بحث اعتبار بخشی بیمارستان‌ها هم در حال بررسی است. وزارت بهداشت تمامی بیمارستان‌های تامین اجتماعی بخصوص بخش‌های اورژانس و پرستاری را بررسی می‌کند، که این امر را اعتبار بخشی می‌گویند. در نتیجه این بررسی‌ها، فقط 12 عدد از بیمارستان‌های تامین اجتماعی درجه دو شده و سایر بیمارستان‌ها درجه یک شدند. فقط 8 بیمارستان تامین اجتماعی در سراسر کشور که 32 تختخوابی هستند و فضایی که در اختیار دارند بسیار محدود است و نمی‌توان آن‌ها را در خدمات‌دهی گسترش داد، در ردیف بیمارستان‌های درجه دو قرار گرفتند. برای این موراد هم اصلاح ساختار و نوسازی در حال شکل‌گیری است.

البته در تامین اجتماعی هر ساله نظرسنجی صورت می‌گیرد و میزان رضایت بیماران سنجیده می‌شود. برای دقیق‌تر شدن نتایج، برون‌سپاری صورت گرفته است. براساس این نتایج سال به سال میزان رضایت‌مندی مردم افزایش پیدا کرده است. میزان رضایت‌مندی مردم از 80.2 در سال‌های گذشته به 84 رسیده و امسال به 86 درصد افزایش پیدا کرده است. با اجرای پروژه هتلینگ انتظار داریم این میزان رضایت هم افزایش پیدا کند.

در مورد ارتقای هتلینگ باید دانست که این امر در تمامی بیمارستان‌ها بر 4 محور شروع شده است. این 4 محور عبارتند از تاسیسات، تجهیزات، رفاهی و بهداشتی. منابع قابل توجهی برای این موضوع بخصوص برای بیمارستان‌های قدیمی‌تر تخصیص داده شده است. تمامی تجهیزات بیمارستانی را بررسی کرده و تجهیزات در حال به روزرسانی می‌باشند.

میزان بدهی دولت به تامین اجتماعی چقدر است؟

بدهی دولت به تامین اجتماعی یک بدهی تجمیعی ناشی از سال‌های قبل می‌باشد. شاید بتوان گفت از همان اوایل انقلاب این بدهی باقی مانده است. بیشترین بار بدهی در دولت‌های نهم و دهم شکل گرفت. چون در آن دوره‌ها، دولت یکسری نقش‌های کارفرمایی را برعهده گرفت. یعنی دولت مثلا دستور داد اقشاری چون رانندگان تاکسی، قالیبافان، کارگاه‌های کمتر از 5 نفر، خادمین مساجد و ... توسط تامین اجتماعی بیمه شوند، 20درصد سهم کارفرما را دولت می دهد. عملا بدهی‌های دولت از آنجا رشد کرد. تامین اجتماعی این امر را قبول کرد و به آن اقشار دفترچه داد و آن‌ها خدمات 18 گانه سازمان را می‌گرفتند. اینجا بود که بدهی‌ها روز به روز افزایش پیدا کرد. رقمی که امروز مطرح شده، بدهی 120هزار میلیاردی دولت است. امید است که با مصوبه برنامه ششم این بدهی کم کم تسویه شود. اگر این بدهی صاف شود، سازمان تامین اجتماعی می‌تواند خیلی بهتر خدمات ارائه کند.