در گفتگوی تفصیلی با مجری طرح تکاک تشریح شد
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ طی سالیان اخیر یکی از تاکیدات مقام معظم رهبری، مسئله لزوم تقویت تولید ملی و ضرورت تمرکز دولتمردان و مسئولان امر برای برطرف کردن موانع تولید داخلی بوده است به گونه‌ای که معظم‌له سال گذشته را سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نامگذاری و امسال را نیز سال «اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال» نامگذاری کردند.
طی سالیان اخیر، جامعه ایثارگران کشور و خانواده معظم شهدا و ایثارگران و در پاسخ به مطالبه مجدانه مقام معظم رهبری، بیش از گذشته وارد عرصه و کارزار تقویت تولید داخلی و ارتقای سطح توانمندیهای اقتصادی جامعه هدف خود شده‌اند.
یکی از بزرگترین و گسترده‌ترین طرحهای اجرا شده در این راستا که از سال ۹۲ ذیل «سازمان اقتصادی کوثر» و توسط شرکت سامان نور کوثر به اجرا در آمده، «طرح تکاک» (توسعه کارآفرینی ایثارگران کشور) بوده که با هدف آموزش، توانمندسازی، کارآفرینی و ایجاد اشتغال دائم برای جامعه بزرگ ایثارگری کشور به اجرا در آمده است.
برای بررسی ابعاد مختلف طرح تکاک، نحوه اجرای آن، صنایع و شرکتهای ایجاد شده در این طرح، نوآوری‌های انجام شده در قالب این طرح و دستاورهای آن، گفت‌وگویی مشروح با حجتالاسلاموالمسلمین حسین‌زاده؛ مشاور رئیس بنیاد شهید، مدیرعامل شرکت سامان نور کوثر و مجری طرح تکاک انجام شده است.
«حجتالاسلاموالمسلمین حسین‌زاده» متولد یکی از روستاهای شهرستان قوچان از استان خراسان شمالی است و پدرش از کشاورزان اهل علم، ملا و باسواد آن دیار بوده که به تعبیر خودش مانند حبیب ابن مظاهر در سال ۶۴ و در سن ۵۰ سالگی در عملیات والفجر ۸ به درجه رفیع شعادت نائل شده است.
حجت‌الاسلام حسین زاده از ۱۶ سالگی، تحصیل علوم حوزی را آغاز کرد و تا سال ۷۴ موفق به اتمام دوره خارج فقه در حوزه علمیه مشهد شد و پس از آن با شرکت در کنکور سراسری، موفق به ورود به دانشگاه فردوسی مشهد در رشته روانشناسی بالینی شده و در ادامه فوق لیسانس خود را نیز در رشته روانشناسی اخذ کرد و در نهایت دوره دکتری خود را در دانشگاه علامه طباطبایی و با موضوع پایان نامه الگوهای درمانی اسلامی دراختلالات روانشناختی پشت سر گذاشت.
وی از سال ۷۸ وارد مجموعه بنیاد شهید در تهران بزرگ شد و نخستین مسئولیتش، معاونت فرهنگی غرب تهران بود؛ در حال حاضر وی علاوه بر عهده‌دار بودن مسئولیت مشاور حجت‌الاسلام شهیدی در بنیاد شهید، مدیرعاملی شرکت سامان نور کوثر را بر عهده دارد و مجری «طرح تکاک» نیز هستند.
در ادامه مشرح این گفت‌وگوی تفصیلی آمده است:
سؤال: پیش از اجرای «طرح تکاک» در قالب شرکت سامان نور کوثر، وضعیت اشتغال و کارآفرینی در خانواده و جامعه ایثارگری کشور به چه صورت بوده است؟
طرح «توسعه کارآفرینی ایثارگران کشور» که به‌صورت مخفف طرح «تکاک» نامگذاری شده در راستای فرامین و منویات مقام معظم رهبری برای کارآفرینی و ایجاد اشتغال مستمر جامعه هدف در بنیاد شهید و امورایثارگران مصوب شده است.
شرکت سامان نور کوثر در سازمان اقتصادی کوثر به عنوان یکی از سازمانهای بزرگ اقتصادی کشور و متعلق به بنیاد شهید، مبدع طرح تکاک بوده و که این طرح در حال اجراست.
این طرح با دستور نماینده محترم ولی فقیه و معاونت محترم رئیس‌جمهور حجتالاسلاموالمسلمین حاج‌آقا شهیدی به اجرا درآمد و ایشان دستور دادند که برای اشتغال ایثارگران عزیز، طرح تکاک آغاز شود.
برای اجرای این طرح تقریبا از سال ۱۳۹۲ تدوین آیین‌نامه‌ها در دستور کار قرار گرفت و در سال ۹۳ نیز تدوین آیین‌نامه‌ها ادامه داشت.
حدود یک سال‌ونیم تدوین شاخصها و الگوی طرح تکاک و توسعه کارآفرینی با هدفی مقدس یعنی ارتقای توانمندی ایثارگران و بهره‌مندی از پتانسیل آنها به طول انجامید.
اگر به جامعه آماری علمی بنیاد شهید نگاهی داشته باشیم، سطح علمی و تحصیلی این عزیزان، دوسه برابر از جامعه آماری عمومی بیشتر است.
طی سالیان گذشته شاهد بوده‌ایم که اگر در مراسمات مختلف از نخبگان علمی یا از صاحبان طرحهای دانش‌بنیان کشوری توسط مسئولان کشوری تقدیر به عمل آمده، حتما تعدادی از آنها از ایثارگران و خانواده آنها بودهاند؛ الحمد‌الله جامعه ایثارگران کشور تقریبا یکدست علمی شده و پیشرفت بسیار قابل توجهی را از سال ۸۵ در سطوح علمی آنها شاهد بوده‌ایم.
در حال حاضر مثل قبل نیست که کسی بخواهد اتهام بزند که اگر ایثارگری در دانشگاه پذیرفته شده به دلیل سهم‌بندی بوده، ایثارگران و فرزندان آنها نشان داده‌اند که به لحاظ علمی از جایگاه خوبی برخوردارند.
بنیاد شهید طی سالیان اخیر به فکر بهربرداری از این علوم و توانمندیهای این عزیزان بوده و آنها در عرصه‌های علمی، اجرایی، طرحهای دانش‌بنیان، اقتصادی و صنعتی سرآمد بودهاند.
اگر در سطوح اجرایی کشور نگاهی گذرا داشته باشید، نخبگان ایثارگر را در وزارتخانه‌ها و مراکز مختلف مشاهده می‌کنید و بالغ بر ۴۰ تا ۵۰ درصد در ادوار مختلف مجلس، نمایندگان از جامعه ایثارگری کشور بودهاند.
در ابتدای اجرای طرح تکاک با ایثارگران زیادی مواجه شدیم که دارای طرحهای خیلی خوبی در رشته‌های متعدد بودند؛ بخشی از آن طرحها، طرحهای بسیار کلان بود که کشور باید از آن استفاده کند؛ طرحهایی که یک شهر را و یک شهرستان را از یک بحرانهایی در می‌آورد.
سؤال: یعنی در ابتدای آغاز طرح تکاک، شما به سراغ طرحهایی رفتید که توسط جامعه ایثارگران کشور ارائه شده اما اجرایی نشده بود؟
هدف طرح تکاک از ابتدا این بوده که ایثارگران را شناسایی کنیم که کدام یک از ایثارگران دارای طرحهای توجیه‌پذیر اقتصادی یا فرهنگی، اجتماعی هستند.
یا اینکه عده‌ایی ممکن است طرحی نداشته باشند اما آورده‌هایی دارند که می‌توانند در صحنه‌های صنعتی استفاده شود و آمادگی تقریبا مشارکت دراین زمینه را دارند یا عده‌ایی که نه طرح دارند و نه آورده اما می‌آیند در طرحهایی که اجرایی میشود، مشغول می‌شوند لذا هدف اصلی طرح تکاک، صرفا جذب، استخدام و اشتغال ایثارگران نیست بلکه هدف این طرح این است که این عزیزان از طریق آموزشهایی که داده میشود، توانمد شوند و در بنگاه‌ها و کارگاههای کوچک و بزرگی که خود بنیاد شهید و سازمان اقتصادی کوثر تاسیس کرده، مشغول به کار و فعالیت شوند.
تفاوت طرح تکاک با طرحهای دیگر این است که ممکن است در زمانی که یک صنعتی تاسیس میشود یا کارخانه‌ای ایجاد میشود، چندین نفر بروند در آنجا مشغول شوند اما این امر، کارآفرینی نیست.
هدف ما در طرح تکاک این بوده که در کنار تامین اشتغال پایدار، ایثارگران عزیز را به یک توانمندی درونی برسانیم و آنها خود در طرحهای مختلف تولیدی و اقتصادی مشارکت کنند.
در این طرح در قالب صنایع متوسط، صنایع خانگی، صنایع دستی پس از آموزش و توانمندسازی و اخذ گواهی‌نامه‌ها و مجوزهای لازم توسط آنها، خودشان کارآفرین می‌شوند یعنی هر کدام از اینها ممکن است ۱۰ یا ۲۰ نفر از جامعه هدف را داشته باشند و در نهایت خودشان در کارگاههای خانگی که تبدیل به کارگاههای کوچک میشود، به عنوان کارآفرین وارد عرصه فعالیت تولیدی و اقتصادی می‌شوند.
سؤال: آیا پیش از اینکه طرح تکاک در سال ۹۳ آغاز شود، هیچ مرکز یا سازمان خاصی به صورت متمرکز متولی حوزه اشتغال خانواده ایثارگران نبوده است؟
بنیاد شهید از ابتدای تاسیس بر روی مسائل رفاهی و فرهنگی خانواده ایثارگران تاکید داشته و از همان ابتدای انقلاب، حضرت امام(ره) تاکید زیادی به رشد علمی فرزندان شهدای عزیز داشتند؛ این دغدغه در ذهن مدیران بوده که آمده‌اند اداره کلی به نام اداره کل اشتغال در معاونت تعاون بنیاد شهید ایجاد کردند و از ابتدا در تمام ادارات و حتی شهرستانها، اداره‌ای به‌نام اداره اشتغال و کارآفرینی می‌بینید.
سؤال: آیا در حال حاضر که طرح تکاک در ذیل سازمان اقتصادی کوثر در حال اجراست، همچنان اداره کل اشتغال دایر است؟
بله؛ اما با توجه به آن ظرفیت بنیاد شهید یا ممنوعیتهایی که معمولا در سازمانهای اداری وجود دارد و در بخش کارآفرینی، بنیاد شهید هم مثل یک نهاد تقریبا دولتی نمی‌تواند وارد فضاهای اقتصادی شود بلکه باید از طریق شرکتهایی وارد این عرصه شود و این امر جزء قوانین بنیاد شهید هم هست.
بنیاد شهید موظف است که توانمندیهای موجود جامعه ایثارگری را شناسایی و وظیفه دولت این است که با این شناسایی و مقدماتی که بنیاد شهید ایجاد می‌کند، ایثارگران و خانواده معظم ایثارگران و شهدا را در یک فضای مناسبی برایشان اشتغال ایجاد کند.
در حال حاضر با توجه به بحرانی که در بخش اشتغال کشور وجود دارد، بنیاد شهید هم با توجه به اقتصاد مقاومتی و از سال ۹۳ منویات مقام معظم رهبری را به اجرا در آورد و به میزان قابلیتهای خودش این امر را شروع کرد و روزبه‌روزهم در این زمینه‌ها رشد کرده است.
در حوزه کارآفرینی و وامهای زودبازده که پرداخت شده و با توجه به اینکه بعضی از دولتها که نتوانستند بر این وامها خوب نظارت و هدایت کنند، در جامعه هدف ما هم مثل بقیه جامعه عمومی نتوانست جذب اشتغال مناسبی داشته باشد بلکه به صورت موقت یک تسکینی بر درد بیکاری بوده یا بعضا هم متاسفانه شاهد بودیم که مثل سیستمهای دولتی یک وام هایی داده شده که افراد را علاوه بر بیکاری، بدهکار هم کرده است.
در حال حاضر در سازمان اقتصادی کوثر هدف بر این است که عزیزان خودشان دارای یک ظرفیت ها و استعدادهایی بشوند که بتوانند خودشان را به یک استقلال اجرایی و کارآفرینی برسانند و هم خودشان دارای شغل دائم شوند و هم زیرمجموعه آنها.
سؤال: پس عملاً از سال ۹۳ به بعد و با اجرای طرح تکاک، نوعی جهش در حوزه اشتغال و توانمندسازی خانواده شهداء و ایثارگران ایجاد شده است؛ اساساً مدل طرح تکاک در حوزه‌های مختلف اشتغالزایی و کارآفرینی بر اساس چه الگویی بوده است؟
از ابتدای شروع طرح تکاک، ایثارگران در صنعت، خدمات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی در سایر زمینه‌ها، صاحب طرح بودند؛ در ابتدا قرار بود با شناسایی ما، طرحهایی که ایثارگران دارند به شرکتها و هلدینگهای سازمان اقتصادی کوثر وصل کنیم و آن هلدینگها با بررسی و فضای تخصصی خودشان، کارگروه‌ها و امکان‌سنجی را به ما اطلاع‌رسانی کنند یعنی یک مطالعه‌ایی از طرحها صورت گیرد و مشارکت ایثارگران در زمینه‌های مختلف در خود هلدینگها صورت گیرد.
در اینجا و در قالب تکاک یا سازمان اقتصادی کوثر یا شرکت سامان نور کوثر به‌عنوان مجری طرح و رابط بین ایثارگران به این مجموعه‌ها بود.
اما متاسفانه به دلایل مختلف مثلا اینکه این شرکتها یا هلدینگها، تخصصی بودند و باید چابک اداره شوند، اجازه و امکان بکارگیری این نیروها نبود و از طرفی هم هنوز کارآفرینی نهادینه نشده بود، لذا آمدیم و به این فکر افتادیم که خودمان باید شاخصها را تدوین کنیم و آیین‌نامه‌های تکاک نوشتیم؛ این شاخصها هدفهای مشارکتی طرحهای ما را مشخص کرد.
سؤال: آیا حضرتعالی در تدوین این آیین‌نامه‌ها مشارکت داشتید؟
بله؛ اینکه چگونه یک طرح را بپذیریم، به کجا بفرستیم و در نهایت چه میشود و آیا باید هیئت مدیره مصوب کند و ... البته زیاد در تدوین شاخصها و ریز گروه‌ها نبودم اما بعد که به این بن‌بستها در بعضی از شرکتها و هلدینگها برخوردیم و این توقع در ایثارگران بود که طرحهای آنها باید سریع پاسخ داده شود لذا آمدیم مجدد یک بازنگری وتدوین مجددی در آیین‌نامه‌ها در راستای ایجاد اشتغال مستمر و کارآفرینی داشتیم.
طرحهای ارائه شده حتما باید سودآوری اولیه را داشته باشند؛ ما این طرحها را مقایسه میکنیم و با توجه به بودجه محدود، آنهایی که با کمترین سرانه، اجرایی می‌شوند را انتخاب میکنیم.
خوشبختانه در احداث کارخانه لامپهای «ال ای دی» در قالب طرح تکاک و در ابتدای کار تقریبا ۳۰ نفر را شاغل کردیم.
نکته دوم اینکه در بخش کارآفرینی و افرادی که با ما مشارکت می‌کنند علاوه برآن که دارای هویت حرفه‌ایی هستند، این افراد حداقل ۷ سال سابقه اجرایی آن تخصص وآن کار را نیز دارند.
سؤال: آیا برای مشارکت در طرحها، افراد باید الزاما از خانواده شهدا باشند؟
اساس کار بر این بوده که تا بتوانیم نیاز به جامعه بیرونی نداشته باشیم اما در اثنای کار مطالعه کردیم و دیدیم که بسیاری از کارآفرینان برتر کشور، سابقه طولانی اجرایی دارند و از غیرایثارگران هستند در حوزه کاری خود بسیار توانمند و متعهد بودند لذا در اجرای طرحها آنها را نیز به خدمت گرفتیم البته با اولویت اول ایثارگران.
هویت حرفه‌ایی کار بود که ما را به اینجا کشاند؛ به طور مثال در طرح فرزند شهید صفوی‌پور(تولید لامپهای ال ای دی در شیراز) به‌عنوان یک طرح نیمه دانش‌بنیان، علاوه بر آورده‌ای که این فرد داشت، یک سابقه مدیرعاملی هفت‌هشت ساله هم در شرکتی مشابه داشته و ۲۵ درصد مشارکت را در شرکتی شبیه شرکت تاسیس شده در قالب طرح تکاک را داشت که خوشبختانه این طرح انجام شد.
در پذیرش و اجرای طرحها، تقریبا ۱۰ شاخصه داریم و سقف امتیاز این طرحها ۱۰۰۰ تعریف شده است؛ اگر طرحی ۶۰۰ امتیاز از ۱۰۰۰ امتیاز را کسب کند، میتوانیم آن طرح را بپذیریم و در هیئت مدیره قبول کنیم .
سؤال: به صورت دقیق‌تر شاخصها و امتیازهایی که تعریف شده را توضیح می‌دهید؟
۵۰ درصد از شاخصهای در نظرگرفته شده، اجتماعی است مانند هویت حرفه‌ای و ۵۰ درصد شاخصها، اقتصادی است.
طرح ارائه شده حتما باید بالاتر از آن نورمی که از لحاظ تخصصی در صنعت و در خدمات مدنظر است، باشد و باید معیارها، ملاکها و شاخصهای فنی و مهندسی را داشته باشد.
۵۰ درصد این شاخصها، شاخص‌هایی است که بر اساس آن طرح باید از توجیه‌پذیری اقتصادی برخوردار باشد.
سؤال: پس با این اوصاف در «شرکت سامان نور کوثر» و در اجرای طرح تکاک، تیمی از افراد خبره و کارشناس در حوزه‌های مختلف اقتصادی حضور دارند که طرحهای ارائه شده را بر اساس شاخصه‌های تعریف شده، می‌سنجند؟
بله؛ دو کمیته برای ارزیابی طرحها ایجاد کرده‌ایم که در خود شرکت مستقر هستند.
کمیته اول، «کمیته امکان‌سنجی» است که این کمیته امکان اجرای طرحهای ارائه شده را برآورد می‌کند؛ متاسفانه اکثر طرحهایی که ارائه می‌شوند، کامل نیستند مثلا فردی می‌گوید من طرح دارم حتی ممکن است بعضی از طرحها از طرف بانکها هم مطالعه شده باشد و شاید وام هم دریافت کرده باشد اما برای گروه‌های ما قابل مطالعه نباشد.
ما یک مطالعه‌ای را با عزیزان دانشگاهی داشته‌ایم والگوی جامعی را در آورده‌ایم و بر اساس این اشل‌ها و معیارها در نگاه اول سریع میتوانیم این طرحها را ارزیابی کنیم که آیا اصلا توجیه‌پذیر هستند یا خیر.
پس از بررسی در تقریبا کمتر از یک هفته به صاحب طرح اطلاع داده میشود؛ معمولا ۹۰ درصد طرحها، نواقصی دارند یا خیلی از طرحهای ایثارگران، در واقع «پیش‌طرح» هستند یا ذهنیات خودشان را نوشته‌اند که این ایده‌ها باید تبدیل به طرح شوند و البته این امر، مشکل ما را دوچندان و کار را طولانی‌تر کرده است.
باید این ایده ها ابتدا در یک بخش کارشناسی، تبدیل به طرح می‌شده و یک «اف‌اس» یا پروپوزالی از طرح کامل می‌شده که تازه ظرفیت مطالعه را پیدا می‌کرده است لذا این نواقص بلافاصله به صاحبان ایده ها و طرحها اطلاع داده می‌شد تا این نواقص را زودتر رفع کنند.
برخی از طرحهای ارائه شده شاید اف‌اس آنها هم کامل نبود و به آنها می‌گفتیم که به این دلایل قابل اجرا نیست.
سؤال: تا چه میزان مقرون به‌صرفه بودن در پذیرش یا عدم پذیرش طرحها موثر بوده است؟
بله؛ به خاطر شرایط بازار و اینکه بعضی از طرحها مبالغ بسیار بالایی را نیاز داشتند و بعضی از این طرحها، طرحهایی ملی بوده که ما کمک می‌کردیم؛ برخی از این طرحها را گاهی به بانکها یا به شهرداریها یا سایر مراکز معرفی می‌کردیم.
چنانچه هلدینگهای ما توانایی اجرای طرحها را داشته باشند، معمولا معرفی میشود برای اجرا و این نوع طرحها تقریبا از دامنه مطالعاتی ما خارج می‌شدند اما طرحهایی که در قدمهای اول در کمیته امکان‌سنجی قابل مطالعه بود، مورد بررسی قرار می‌گرفت و البته ما باید شرکتهای متعادلی داشته باشیم و شرکت‌هایمان بسیارسریع وچابک باشند.
سؤال: نحوه اجرای طرحهای کلان در قالب طرح تکاک به چه صورت بود؟
اگر طرحهایی بود که میتوانستیم در چند فاز انجام دهیم مثل پروژه تولید لامپهای ال ای دی، آنها را می‌پذیرفتیم و می‌گفتیم فاز اول را فعلا میتوانیم انجام بدهیم که بعضی از طرحها با اینکه طرحهای کلان بود، میتوانستیم ۱۰ سال ادامه دهیم یعنی منافاتی با تکمیل طرحها نداشت.
اما در بررسی طرحها پس از بررسی توسط کمیته امکان‌سنجی، به «کمیته سرمایه‌گذاری» متشکل از کارشناسان دانشگاهی و کارشناسان اجرایی در صنایع و رشته‌های مربوطه ارجاع می‌شده و این طرحها را کارشناسان بررسی می‌کردند و زمانی که طرح نهایی شد، در نهایت طرح یا تصویب یا رد می‌شد.
سؤال: آیا طرحها پس از تایید نهایی در کمیته سرمایه‌گذاری، به اجرا در می‌آید؟
خیر؛ پس از آن، طرحها در اختیار هیئت مدیره قرار می‌گیرد که ممکن است هیئت مدیره هم نقدی در مورد آن داشته باشد.
معمولا ۹۹ درصد طرحهایی که در کمیته سرمایه‌گذاری می‌آمد، تصویب می‌شد اما با توجه به اینکه برخی از اعضای هیئت مدیره شرکت، خود از معاونین بانکها بوده و سالیان سال تجربه دارند، علاوه بر نظریه کارشناسی، خود اینها هم یک نقب و نقد کارشناسی داشتند یا یکسری از اهداف سازمانی را شاید کارشناسان در سند چشم‌انداز مدنظر نداشته‌اند یا گاهی ممکن است خود طرح از لحاظ فیزیبل، طرح درستی باشد اما مسائل و مشکلات فنی و بانکی وجود داشته باشد که در نهایت مانع از به تصویب رسیدن آن شود.
مثلا معوقاتی که بعضی از طرحها دارند، باید کارخانه را آورده خود قرار دهد، مثلا ممکن است کارخانه‌ای ۲ میلیارد از ۳ یا ۴ میلیاردی که کارشناسی شده در رهن بانک باشد لذا آن کارخانه یا پروژه را نمی‌توانست به‌عنوان آورده خودش قلمداد کند چرا که آورده در رهن است؛ ما با این طرحها مشکل داریم یا بعضی از طرحهایی که منابع طبیعی یا کشاورزی آنها را به ایثارگران داده و قراداد دارند اما متاسفانه اینها باید می‌رفتند قبل ازاین یک شرایطی را درآن مزارع منابع ایجاد می‌کردند تا اینکه بتوانند این زمین را مالک شوند که متاسفانه اینها صورت نگرفته بوده و بعد از اینکه مطالعات صورت می‌گیرد با اینکه این طرحها فیزیبل است اما امکان مشارکت وجود ندارد پس بعد از اینکه خود طرح مصوب شد، ممکن است در این بن‌بستها و شرایط قرار گیرند و نتوانیم با آنها مشارکت کنیم.
سؤال: مبنای مشارکت شما در طرحها چگونه است؟
مشارکت ما بر مبنای ۴۹ درصد بنیاد شهید و سازمان اقتصادی کوثر و ۵۱ درصد مشارکت وآورده جامعه هدف ایثارگران عزیز یا کارآفرینان غیرایثارگر است.
طرحهای صنعتی خیلی کوچک ممکن است مقرون به صرفه نباشد یا مثلا جامعه هدفی در کارآفرینی خیلی کوچک باشند و ما وارد نشویم منتها درآن شرایطی که واقعاَ توجیه پذیر بودند و سود بالایی داشتند حتی در صورت کوچک بودن، با یک کارآفرینی معقولی وارد می شدیم منتها هدف ما این بوده که معمولا این صنایع، صنایع زودبازده باشند.
کف و سقف خاصی را برای طرح نگذاشتیم مثلا طرح چند میلیاردی هم داریم، طرح ۲۰۰ یا ۳۰۰ میلیونی هم داریم.
سازمان اقتصادی کوثر بخصوص جناب آقای مهندس اسکندری که با یک دید بسیار تعهدآمیز و نگاه مدیریت جهادی در اقتصاد مقاومتی، طرح تکاک را در شرکت امان نور کوثر به راه انداختند تا به هر نحو ممکن زمینه مشارکت خانواده ایثارگران راایجاد کنیم.
سعی ما براین بوده که کمترین آسیب دراین طرح باشد؛ ممکن است که یک عده از طرحها رد شوند و عده ایی از ایثارگران ناراحتی برایشان ایجاد بشود اما باید توجه داشت که بسیاری از ایثارگران وارد عرصه های مشارکتی فناوری، مهندسی و اقتصادی شده اند و متاسفانه به معرض ورشکستگی رسیده اند که در برخی از این موارد، با مشاوره های واقعا تخصصی که کارشناسان و هیئت مدیره، از چنین باتلاقهای اقتصادی برای ایثارگران جلوگیری کردیم یا حداقل مشکلات و آسیب های بیشتری از لحاظ مالی ندیدند.
سؤال: علت اینکه در طرح تکاک، ۵۱ درصد سهم طرحها را به ایثارگران اختصاص داده‌اید، چیست؟
برای اینکه خودمان هدف تصدی گری نداریم؛ به ایشان میگوییم که خودمان نمی خواهییم مدیرعامل باشیم یا مدیرعامل را تعیین کنیم بلکه مدیرعامل همان فرد شهید با آن شاخص هایی که بیان شد، تعیین می شود و با مطالعاتی که روی اطمینان بخشی این فرد داشته ایم، بتواند مدیریت مناسب را داشته باشد تا بتوانیم این طرحها را واگذار کنیم یعنی بعد از ۳ تا ۵ سال طبق آیین نامه، این طرحها را به صورت کامل واگذار می کنیم.
سوال: بر اساس چه مکانیزمی، مشاغل خانگی را در قالب طرح تکاک ایجاد می کنید؟
در مشاغل خانگی، یکسری از دغدغه هایی که در بخش صنعت هست مانند طولانی مدت بودن آن و برخی از پیچیدگی های مجوزها، استانداردها و ... در صنایع خانگی نیست اما در صنایع خانگی قطعا یک زحمت مضاعفی در تربیت نیروی انسانی توانمند وجود دارد و شما باید این فرد را همیشه مواظبش باشید و یک ک نظارت کاملی هم باشد که این فرد بتواند بهره برداری لازم را از این مثلا دار قالی که در منزلش راه اندازی کرده ایم داشته باشد.
سؤال: در صنایع خانگی کشورمان شاهده بوده‌ایم که برخی از افرادی که وارد این صنایع شده‌اند، پس از مدتی به علت عدم موفقیت، آن را رها کرده‌اند، آیا شما در طرح تکاک، فکری برای این تهدید داشته‌اید؟
تا زمانی که شما بازار را نتوانید ایجاد کنید، نمیتوانید تنوع خواسته ها و نیازهای استفاده کنندگان را داشته باشید.
لذا با توجه به استقبال خوبی که از صنایع دستی ایرانی وجود دارد، به صادرات این محصولات هم توجه داشته ایم.
نکته دیگر اینکه به فرهنگسازی در بهره برداری و استفاده از این محصولات و تولیدات بومی و ایرانی خودمان داریم که هنوز فرهنگ سازی لازم نشده است.
برای این برون رفت از این مشکل چه کاری کردیم؛ ما آمدیم در جستجوی پشیبانانی که دارای بازار خوبی هستند،گشتیم و پشتیبانانی را پیدا کردیم که اینها تقریبا منحصر بفرد بوده اند.
سؤال: یعنی شما در حوزه صنایع خانگی به سراغ بخشهایی که توانمندی تامین بازار فروش را هم داشتند، رفتید؟
بله؛ ما از آموزش شروع نکردیم؛ یعنی ما ممکن است در بخش برق چندین ایثارگر در هر شهرشتان داشته باشیم که اینها دوره های فنی و حرفه ای را هم گذرانده باشند؛ ما آمدیم بازار را مطالعه کردیم افراد را مطالعه کردیم پشتیبانان را شناسایی کردیم و مطالعه ما بر این اساس بود که آیا خود اینها به خودباوری اداره بنگاه های کوچکشان رسیده اند یا نه و آن خودباوری را در تضامین نقدی و غیرنقدی مثل ملک سهل البیع در نظر گرفتیم مثلا ما به افرادی می رسیم که مثلا می گویند میتوانیم ۱۰۰ نفر را آموزش و مشغول به کار کنیم و ما تضامین لازم را هم از این افراد اخذ میکنیم و و مثلا ملکهای سهل البیع را به تضامین ما در می آورند یا تضامین بانکی معتبری را از بانکهای معتبر می آورند و این نشانه آن است که این فرد به بلوغ اقتصادی لازم رسیده و میتواند این اشتغال مستمر را ایجاد کند.
سؤال: آیا مثال عینی خاصی در این مورد در ذهن دارید؟
مثلا وقتی در جاجیم وارد شدیم، دیدیم که یکی از بهتریم استانهای صنایع دستی که تقریبا قومیتهای متعددی هم درآن جا وجود دارد و صنایع دستی خاصی در آنجا مثل قالیهای ترکمن، گلیمهای ترکمن، جاجیم ترکمن وجود دارد.
این افراد را شناسایی کردیم و دیدیم تقریبا یک بازار منحصر بفردی در فروش حتی صادرات جاجیم دارند؛ ما این افراد شناسایی کردیم و با آنها وارد همکاری شدیم.
زمانی که میتوانستیم با اینها وارد مشارکت شویم یکی از مفاد قرارداد ما آموزش بوده وزدر نهایت بر اساس اشلهای مشخصی در قرارداد نهایی، سرانه و ساعات کار و آموزش را محاسبه می کنیم و مبلغ تعیین شده را به آنها می دهیم و چون کارآفرینی هدف اصلی ما است، مبلغی را هم برای کارآفرینی پرداخت میکنیم که جزءهزینه های آموزش است یعنی آموزش دوام دار را انجام می دهیم.
ما طی پنج یا ۱۰ سال آنها را توانمند میکنیم و مواد خام را به آنها میدهیم و تمام محصولات آنها در قالب قرارداد منعقد شده، خریداری میشود که در قبال آنها تضامین لازم اخذ شده است.
نکته دیگر اینکه دید ما در اجرای این طرحها، دید صرفا تجاری نیست بلکه با یک دید تعاملی، دید فرزند و پدری و فرهنگی که منجر به کارآفرینی و اشتغال مستمر بشود، وارد عرصه میشویم.
سؤال: آیا در قرارداد بدوی بحث فروش محصولات نیز قید میشود؟
چه ایثارگران که در قالب طرحهای مشارکتی می آیند و چه پشیبانان، در قراردادهایشان تضامین گرفته می شود برای اشتغال مستمر یعنی برای تداوم بازار و معمولا آیین نامه ها ۳ تا ۵ سال است تا به شرایط توانمندی واستقلال برسند که معمولا هم می رسند.
سؤال: آیا تمام طرحها پس از مدت معینی، واگذار می‌شوند؟
سیاست ما بر واگذاری این طرحها است مگر اینکه در پرتروی سازمان خودمان به این نتیجه برسیم که ما خودمان هم می توانیم دراین نوع شرکتها حضور مستمر داشته باشیم و به علت نیاز جامعه تداوم پیدا کنند.
سؤال: در میان طرحهای موفق اجرا شده در قالب طرح تکاک، طرح احداث کارخانه لامپهای کم مصرف در اصفهان خیلی جالب بود؛ چه شد به سراغ تولید لامپهای کم مصرف رفتید؟
یکی از طرحهای ارائه شده، طرح تولید لامپ کم مصرف بود که توسط فرزند شهید صفوی پور با مدرک دکترای الکترونیک و از طریق بنیاد شهید به ما معرفی شد.
بخشی از طرح این فرزند شهید، به عنوان طرح دانش بنیان تلقی می شد که در صورت تولید این لامپ ها می توانست ۴۰ تا ۶۰ درصد در مصرف انرژی صرفه جویی ایجاد کند.
آقای صفوی پور اصالتا اصفهانی هستند و دانشگاه شان هم اصفهان بوده و فارق التحصیل دانشگاه علم و صنعت اصفهان بوده و در کارخانه ایی مشابه ۲۵%مشارکت داشته و به مدت هشت سال مدیرعامل آن کارخانه نیز بوده و از تجربه کافی هم برخوردار بود.
سؤال: دقیقا کارخانه تولید لامپهای کم مصرف از چه سالی شروع به کار کرد؟
این کارخانه عملا از سال ۹۴ شروع به کار کرد اما در دو ماه آخر سال ۹۳ سازه کارخانه تمام و برخی از تجهیزات در آنجا مستقر شد و عملا کارخانه راه افتاد اما تولید اصلی از اردیبهشت سال ۹۴ آغاز شد.
سؤال: این کارخانه با چه میزان سرمایه شروع به کار کرد؟
تقریبا ۴ میلیارد تومان مبلغ کل سازه و تجهیزات در شهرک صنعتی اصفهان است.
سؤال: آیا در حال حاضر تمام نیروهایی که در این کارخانه مشغولند ازایثارگران هستند؟
صددرصد در بخشی که ما توانایی ارائه در بنیاد شهید را داشتیم از ایثارگران هستند اما مجبور شدیم مثلا در بخش قدرت که نیروی متخصص از میان ایثارگران نیافتیم از بیرون استفاده کنیم البته در قراردادها قید شده که در صورت تامین نیروی ایثارگر آنها را جایگزین سایر نیروها کنیم.
سوال: این لامپها با چه برندی تولید می نشود؟
این لامپها ابتدا با برند TAK تولید می شد اما بعد با برند خود سامان نور برند سازی شد البته هدف ما این است که در تمام محصولات توسعه کارآفرینی ایثارگران از برند تکاک استفاده کنیم.
فعلا لامپهای تولیدی ما در بازار با برند TAK ( مخفف توسعه انرژی کوثر)عرضه میشود اما برند اصلی ما باید تکاک بشود.
سؤال: در این مدت موفق به صادرات محصولات این کارخانه هم شده‌اید؟
فعلا نه؛ منتها با تولید داخلی این لامپها، جلوی بخش زیادی از واردات محصولات مشابه را گرفتیم مثلا در بیمارستان خاتم الانبیاء به عنوان اولین سال از محصولات داخلی خودمان استفاده شد.
سؤال: میتوانیم بگوییم که کارخانه تولید لامپهای کم‌مصرف، موفق‌ترین پروژه در قالب طرح تکاک بوده است؟
بله؛ شاید یکی از زود بازده ترین و بهترین طرحمان باشد اما به دلایل مختلف هنوز بازار و تولیدات ما، جای خودش را باز نکرده دلیل آن هم این بوده که طی این سالها بخش مسکن و ساخت و سازها کم رنگ تر شده و همین میزان خرید توسط افراد حقیقی و حقوقی به صورت نقدی نیست و خیلی ازاین فروشها نیز نقد نمیشود مثلا افراد چک می دهند و چکشان برگشت می خورد.
ما باید در سال ۹۴ به و ود ۱۰ درصد می رسیدیم ولی متا سفانه به سود سه تا چهار درصدی رسیدیم؛ امیدواریم تا پایان سال چهارم به این بازگشت سرمایه خودمان برسیم.
سوال: آیا واردات بی رویه محصولات مشابه چینی به میزان تولید و فروش شما به عنوان سازنده لامپهای ال ای دی ایرانی ضربه نزده است؟
جلسات متعددی را بنده با جناب دکتر صفوی پور در وزارت نیرو و سازمان محیط زیست داشتیم و هم با وزارت اقتصاد داشتیم.
از سوی دیگر متا سفانه شاهدیم که یک مقداری مردم ما هم هنوز به مصرف کالاهای ملی و ایرانی توجه کافی ندارند در حالی که مثلا لامپهای تولیدی ما، گارانتی تعویض تا ۲ سال پس از فروش را هم دارد.
باید در بنیاد شهید زمینه هایی را ایجاد کنیم و حتی نهادی را بسازیم بنام بهره برداری از تولید ایثارگران یعنی ما فرهنگ سازی کنیم و رایزنی لازم انجام شود که لااقل در مجموعه های خود بنیاد شهید از تولیدات این خانوده ها و محصولات نهایی در قالب طرح تکاک استفاده شود.
از ابتدای بهمن ماه ۹۵ تا الان شرکت های پشتیبان ما در بخش توسعه کارآفرینی ایثارگران در بالغ بر ۵۰ نمایشگاه حضور داشتند؛ در صنایع دستی، در لامپهای ال ای دی، جاجیم، چرم و ... و اخیراً در ۳ نمایشگاه در همدان، خراسان و گلستان محصولاتمان را عرضه کردیم.
که تا پایان اسفند بخصوص درایام ۲۲ اسفند هم که سالروزشهدای عزیزهست را می توان درخدمتشان باشیم .
سؤال: نحوه توزیع طرحهای شما در استانهای مختلف به چه صورت است؛ آیا در اجرای طرحهای مصوب تکاک، سهمیه خاصی برای هر استان در نظر میگیرید؟
اولویتهای ما در شورای اشتغال بنیاد شهید و با حضور ریاست مقام عالی بنیاد شهید حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج آقای شهیدی، قائم مقام محترم جناب آقای انصاری و با حضور مهندس اسکندری ریاست محترم سازمان اقتصادی کوثر تعیین میشود و بر اساس این سیاستها،استانها ی کم بهره یا استان های محروم ایثارگری در اولویت قرار می گیرند؛ تقریبا در سال اول و دوم، استانهایی مانند سیستان و بلوچستان، ایلام، لرستان، کرمانشاه در فرایند مطالعاتی قرار گرفتند و هدف ما در اولویت قرار دادن استانهای محروم بوده است.
سؤال: به عنوان سوال آخر؛ مقام معظم رهبری طی این سالها، بشترین تاکید را بر روی مسئله اقتصاد و ضرورت تقویت تولید ملی داشته اند، ایشان سال ۹۵ را سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نامگذاری کردند و محور عنوان سال ۹۶ باز هم موضوع «اقتصاد مقاومتی» است؛ آیا می توانیم بگوییم که در مجموعه بنیاد شهید، سازمان اقتصادی کوثر و شرکت سامان نور کوثر و در قالب اجرای طرح تکاک، شاهد اجرای موفق طرحی عینی و عملی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی بوده‌ایم؟
واقعا کارهای ما و کارهایی شبیه طرح تکاک اگر چه میتواند الگویی باشد اما زمانی که خودمان را در معرض پاسخگویی به مقام معظم رهبری می‌بینیم، اصلا ظرفیت این را نداریم چون ایشان واقعا با یک دید معنوی پدرانه در جامعه که حکومت بر دلها دارد، می‌فرمایند و افرادی مانند بنده هم شروع به کارهایی می‌کنند اما واقعا نمی‌توانیم در مقابل مقام معظم رهبری مدعی انجام کاری باشیم.
واقعا شاید زمینه های انجام کارهای بیشتری در ما بوده اما بنا به دلایلی موانعی بر سر راه بوده است.
این اعتقادم است که شهدای عزیز، جانبازان عزیز، ایثارگران، جان خودشان را دادند، بااین حال آنها می گفتند که ما فدای یک تار مو و جان رهبرمان می شویم.
می توانیم به شهداء بگوییم که ما هم آمدیم و وارد عرصه خدمت به خانواده های این عزیزان شدیم و اثبات کردیم که خواستن، توانستن است و بارقه های امید را در این خانواده ها ایجاد کردیم.
نشان دادیم که می شود در زمان بحران، در زمان تحریم، در زمان رکود اقتصادی هم فعالیت کرد و خوشبختانه در حال حاضر در تولید حدود ۱۵ محصول بی نیاز و مستغنی هستیم.
حداقل جامعه ایثارگری در سازمان اقتصادی کوثر اثبات کردند که در تولید داخلی غنی هستند مثل بخشهای فراوری دامی، محصولات لبنی، معدن و ... و در حوزه کارآفرینی که اقدامات بزرگ خوبی صورت گرفت.
تا دی ماه سال ۹۵، برای ۷۳۳ اشتغال مستمر ایجاد کردیم و آنها را کارآفرین کردیم و آنها در صنایع خانگی و صنایع متوسط مشغول شدند.
در دی و بهمن ماه ۹۵ در استان سمنان، شاهرود و میامی و در استان سیستان در بخش چابهار و منطقه مکران، فرصتهای اشتغال بسیار زیادی در قالب طرح تکاک ایجاد کردیم.
ارسال نظرات