به جای تذکر به وزرای اقتصادی، به توچال می‌روند آن هم با لباس‌های خارجی!/ دولت بازار را رها کرده است

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو از بجنورد، حسین اکبری؛* این روز‌ها شرایط اقتصادی کشور در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد. کشور با نوسانات شدید ارز مواجه است، قیمت طلا و سکه هر روز دچار تغییر می‌شود، رکود همچنان بر کشور حاکم است، ارزش دارایی‌های مردم هر لحظه دچار کاهش می‌شود و از طرفی مسئولان دولتی هیچ گونه اقدام خاصی را برای بهبود این شرایط انجام نمی دهند.

این شرایط بار‌ها توسط کارشناسان اقتصادی کشور به دولت گوشزد شده بود و کارشناسان از خطرات پیش روی برای اقتصاد کشور خبر داده بودند؛ اما هر بار مسئولان یا به این انتقادات توجهی نکردند و یا با توهین به منتقدان، آن‌ها را بی سواد خواندند.!

کارشناسان بار‌ها تذکر دادند که رشد نقدینگی در دولت روحانی نسبت به تمام دولت‌های پس از انقلاب بیشتر است؛ اما در شاخص تورم وضعیت بهتری دارد. یک عدم تناسب بین رشد نقدینگی و تورم وجود دارد؛ با رشد نقدینگی حدود ۳۰ درصدی، تورم به صورت متوسط ۱۰ درصد در دولت یازدهم بوده است؛ این کاهش تورم به دلیل حاکم شدن رکود در کشور است. به عبارتی دولت روحانی بیش از تمام دولت‌ها، نقدینگی را افزایش داده است؛ اما به دلیل رکود، سرعت گردش نقدینگی کاهش یافته است؛ یعنی پول افزایش یافته است؛ اما گردش نمی‌کند. این مسئله به صورت خودکار باعث کاهش ارزش پول کشور می‌شود.

اقدامات دولت مشکوک است/ روحانی باید وزیر اقتصاد کارامد را سر کار بگذارد
ابوالفضل بروکی، دانشجوی اقتصاد دانشگاه بجنورد در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزراری دانشجو، می گوید: در چند وقت گذشته شاهد تغییرات شدید نرخ ارز بودیم. تغییراتی که گاهی در برخی روز‌ها نرخ ارز‌های خارجی را تا سقف ۹۰۰۰۰ ریال افزایش داد. گران شدن ارز‌های خارجی تبعات مختلفی به همراه دارد. یکی از دلایل آن این است که اکثر صنایع کشور مونتازکاری است، مثل صنعت خودرو و نه تولید واقعی.

بروکی اضافه می کند: تاثیر تغییر نرخ ارز، ایجاد رکود و تورم در کشور است. به این صورت که کاهش ارزش پول رسمی کشور باعث تغییرات درمیزان صادرات و واردات یعنی تراز تجاری کشور ایران می‌شود؛ درحالی که تراز تجاری ما منفی است؛ این مسئله آسیب بیشتری می‌زند. همچنین این تغییرات سبب تغییر مجدد نرخ ارز و در نتیجه رکود بیشتر و بیکاری یبیشتر می شود. این جریان دایره وار به صورت دائم ادامه دارد. تعطیلی کارخانه جات و افزایش نرخ بیکاری موجب نارضایتی مردم می شود که همین امر اعتصابات و اعتراضات مردمی که نمونه‌هایی از آن را همگی به خاطر داریم، به وجود می‌آورد.

دانشجوی اقتصاد دانشگاه بجنورد ضمن شمردن دلایل افزایش نرخ ارز گفت: از دلایلی که منجر به گران شدن ارز‌های خارجی می‌شود، می‌توان به اثرات روانی و ایجاد تقاضای کاذب در خرید ارز‌ها اشاره کرد که در این بین نمی توان نقش شبکه‌های مجازی و فضای سایبری را نادیده گرفت. دلیل دیگر را می توان تحریم‌ها نام برد که البته در این گرانی‌های اخیر تقریبا بی تقصیر بودند. برای سومین دلیل باید به بالا بودن حجم واردات و قاچاق و کم بودن صادرات اشاره کرد. دلیل چهارم نیز باید به برخی تصمیمات دولت مانند کاهش نرخ سود بانکی که به دلیل حجم بالای نقدینگی و نبود بستر‌های لازم سرمایه‌ها به سمت دلالی سوق داده شدند، اشاره کرد. دلیل اخر نیز چراغ قرمز تجارت خارجی ایران است؛ یعنی میزان ورود ارز به کشور بسیار کمتر از میزان خروج آن است.

وی ادامه می دهد: نوسانات ارزی در کشور ما حول همین پنج دلیل در گردش است و هر زمان یکی از این دلایل بزرگتر و پررنگ‌تر از سایرین خود را نشان می دهد. مثلا در گذشته تحریم‌ها میزان تاثیرگذاری بیشتری داشت. اکنون جنگ روانی و بازار شایعات که به وسیله فضای مجازی در بستری همانند کانال‌های تلگرامی بر مردم القا م یشود، تاثیر بالاتری دارد. باید به این نکته اعتراف کرد اثر جنگ روانی بسیار بیشتر و قوی‌تر از سایر عوامل است که می طلبد توجه ما در حال حاضر بیشتر بر این بخش معطوف شود.

بروکی معتقد است حال که مشکلات را شناختیم باید به دنبال راهکار برویم. در اول به نظرم ذکر این نکته ضروریست که مشکلات اقتصادی ما اگر در بدترین حالت ۱۰۰ درصد قابل حل نباشند، ۸۰ درصد قابل حل است. اولین راهکار که دولت نیز آن را تا حدودی هر چند ناقص و با تاخیر فراوان انجام داد تک نرخی کردن نرخ ارز بود که اقدام مناسب و سنجیده‌ای بود. دومین راهکار انعقاد پیمان‌های پولی دو یا چند جانبه است که به وسیله آن بتوان اثر تحریم‌های اقتصادی را کم کرد.

این دانشجوی فعال ادامه می دهد: سومین راهکار جلوگیری از واردات کالا‌های مشابه داخل است و مبارزه با قاچاق کالا و ارز و کاهش این دو. مصرف و خرید کالا‌های ایرانی اگر به طور جد هم توسط دولت وهم توسط مردم اجرا شود، اقتصاد ما قوی‌تر خواهد شد و در برابر هر خبری واکنش‌های شدید از خود نشان نخواهد داد. اهمیت مصرف کالا‌های داخلی توسط مردم و دولت بسیار بالاست و باید به طور جدی به آن توجه کرد؛ زیرا هم سبب کاهش واردات و خروج ارز و هم سبب کاهش وابستگی و کم اثر شدن تحریم‌ها خواهد شد و از طرفی با مصرف بیشتر ما تولید کننده ترغیب خواهد شد؛ کیفیت محصولات خود را بالا ببرد و ما شاهد افزایش صادرات و مثبت‌تر شدن تراز تجاری کشورمان خواهیم بود.

بروکی می افزاید: به تمام این مزیت‌ها این راهم اضافه کنید که با راه اندازی صنایع کشور مشکل اقتصاد و معیشت مردم نیز برطرف خواهد شد. بخش اعظم مشکلات اقتصادی کشور در نتیجه مشکلات ارزی است. چون ما وارد کننده و کشوری مصرف کننده هستیم. در یک کلام اگر ما شعار سال که حمایت از کالای ایرانی است را جدی بگیریم، خواهیم توانست بخش زیادی از مشکلات اقتصادی کشور را حل کنیم. راه حل چهارم جلوگیری از توزیع ارز عمده در جامعه است. اگر این مشکل حل شود عملا عوامل روانی در بازار تا حد زیادی کنترل خواهد شد. مورد پنجم ساماندهی ارز در دست مردم است که این کار نیز در حال اجراست و در نهایت افزایش صادرات به کشور‌های همسایه است که نیازمند توجه بیشتر به حمایت از کالای ایرانی و پیمان‌های پولی دوجانبه وچند جانبه است.

وی می گوید: این راهکار‌های ارائه شده وقتی ارزشمند است که همگی اجرا شوند. اگر همگی به طور کامل اجرا شوند، بخش اعظمی از مشکلات کشور که اکثر ان‌ها دارای ریشه‌ اقتصادیست، حل خواهد شد.

این فعال دانشجویی خاطرنشان می کند: اما دولت بازار را رها کرده است و این اقدام واقعا مشکوک است. این سطح از بالا رفتن قیمت‌ها حتی با وجود این حجم نقدینگی نباید اتفاق بیفتد. دولت عراق نرخ تورمش پایین ۲ است. دولتی که درگیر جنگ داخلی است؛ اما باز هم تورمش اندازه ما بالا نیست. حتی سال ۲۰۱۵ که اوج درگیری داخلی در عراق وجود داشته، نرخ تورمش کمی بیشتر از ۱ درصد بوده؛ درحالی که تورم ما بیشتر از ۱۵ درصد در همان سال اعلام شد. حتی سقوط ارزش پول سوریه که ۷ سال است درگیر جنگ داخلی و تروریست هاست، باز هم به اندازه ما نیست.

بروکی ادامه می دهد: وقتی می‌گوییم دولت مشکوک است دلیلمان چیست؟ یکی همین دو کشوری بود که مثال زدم. دقیقا در اوج گرانی‌ها، یک دفعه تلگرام طلایی و هاتگرام که کانال‌های معاند را بسته بودند، باز کردند و آن کانال‌ها مشغول دعوت به اعتراضات و نحوه اموزش اسیب زدن به نیرو‌های امنیتی هستند.

وی می گوید: دولت به جای تذکر به کابینه اقتصادی و درخواست برای کنترل بازار به توچال آن هم با لباس‌های خارجی و برند و می‌رود. دولت باید متوجه این شود که کابینه اقتصادیش اصلا کارا نیست. روش‌های که در پیش گرفته اصلا درست و علمی نیست. باید به فکر تعویض کابینه اقتصادیش باشد. وزیر اقتصاد را باید فردی اقتصادی بگذارد و نه فردی که سابقه اقتصادی ندارد.

به نظر می‌رسد دولت با این بی توجهی ها، خود به دنبال اجرای سیاست‌های خطرناک در کشور است. هیچ اقدام موثری برای بهبود شرایط انجام نداده و از طرفی اقداماتی را می‌بینیم که بیشتر بر زخم مردم نمک می‌پاشد. یکی سفر‌های تفریحی می‌رود و مسئول دیگر در توجیه این اقدام می‌گوید مسئولان باید سفر کنند، زیرا زیاد نشستن پشت میز کسالت می‌آورد. آیا تئوریسین‌های دولتی اهداف خاصی را پیش رو دارند و یا واقعا در کنترل شرایط ناتوان هستند؟!