دانشگاه اراک در سال ۱۳۵۰ از سوی تعدادی از استادان دانشگاه تهران با پذیرش ۴۸۰ دانشجو با نام «مدرسه عالی مرجان» در محلی استیجاری آغاز به کار کرد.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کیانوش رضایی؛ داوطلبان کنکوری که اکنون در فکر انتخاب شهر و رشته برای تحصیل در مقطعی جدیدتر از زندگی خود هستند، نباید و نمیتوانند خود را از تحصیل در شهرهای دیگر محروم کنند؛ اما حتما برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی زندگی در شهری جدید، باید دقت بیشتری در انتخاب داشته باشند. دانش آموزان دیروز و دانشجویان فردا برای کاهش این آسیبها، نیازمند شناختی ولو اجمالی از دانشگاههای شهرهای مختلف کشورمان هستند.
خبرگزاری دانشجو در سلسله گزارشهای کدام شهر، کدام دانشگاه بدنبال معرفی دانشگاههای مهم و برجسته کشورمان است.
دانشگاه اراک این دانشگاه در سال ۱۳۵۰ توسط تعدادی از استادان دانشگاه تهران و دانشسرای عالی سابق، مقدمات تأسیس یک مؤسسه آموزش عالی خصوصی را در اراک ایجاد شد و در مهرماه همان سال، فعالیت این واحد آموزشی در چهار رشته فیزیک، شیمی، زیستشناسی و زبان و ادبیات فارسی با پذیرش ۴۸۰ دانشجو با نام «مدرسه عالی مرجان» در محلی استیجاری آغاز شد.
این مؤسسه در اواخر سال ۱۳۵۱ با نام «مدرسه عالی علوم اراک» وابسته به دانشگاه تربیت معلم تهران و با مدیریت دولتی و با افزودن رشته ریاضی به فعالیت خود ادامه داد که سرانجام در آذرماه سال ۱۳۶۸ این مؤسسه بهطور مستقل و با عنوان «دانشگاه تربیت معلم اراک» فعالیت خود را پی گرفت. دانشگاه اراک در سال ۱۳۷۰ در رشته علوم تربیتی با گرایش تکنولوژی آموزشی و در رشته دبیری الهیات و معارف اسلامی و همچنین در سال ۱۳۷۱ و ۱۳۷۳ به ترتیب زبان انگلیسی و رشتههای دبیری ادبیات عرب و تربیت بدنی اقدام به پذیرش دانشجو کرد.
همچنین با هدف توسعه تحصیلات تکمیلی، کارشناسی ارشد شیمی با سه گرایش شیمی آلی، شیمی معدنی و شیمی تجزیه در سال ۱۳۷۳ شروع به فعالیت نمود و پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد در رشتههای فیزیک و ادبیات فارسی از سال تحصیلی ۱۳۷۸ آغاز شد. علاوه بر این به منظور استفاده بهینه امکانات آموزشی دانشگاه از سال ۱۳۶۹ در چهار رشته فیزیک، شیمی، زیستشناسی و ادبیات فارسی نیز اقدام به پذیرش دانشجوی شبانه کرد.
در سال ۱۳۷۵ با تصویب طرح جامع (دانشگاه تربیت معلم) به (دانشگاه اراک) تغییر یافت. طرح جامع دانشگاه اراک با مساحت ۳۸۲ هکتار شامل پنج دانشکده علوم پایه، ادبیات و علوم انسانی، کشاورزی و منابع طبیعی، هنر معماری و فنی و مهندسی ادامه یافت و همچنین امکانات جانبی شامل سالن ورزشی، سلف سرویس، مسجد، فضای سبز و در حال حاضر دانشکدههای علوم پایه، فنی و مهندسی و علوم ورزشی در این شهرک فعال میباشد.
دانشگاه اراک به عنوان دانشگاه توسعه یافته و جامع در حال حاضر دارای ۷ دانشکده رشتههایی در مقاطع کاردانی، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد و رشته دکتری میباشد و به صورت روزانه و شبانه نسبت به تربیت دانشجویان و تأمین نیروی انسانی متعهد و متخصص برای اداره و توسعه ایران اسلامی اقدام مینماید.
از مهرماه ۱۳۹۱ شعبه محلات دانشگاه اراک در سه رشته مهندسی علوم کامپیوتر، مهندسی نرمافزار و مهندسی صنایع دانشجو میپذیرد. در مهر ماه سال ۱۳۹۶ با پیگیریهای انجام شده دانشگاه اراک موفق به اخذ پذیرش دانشجو در رشتههای حقوق و اقتصاد و فرش شد و در اواخر سال تحصیلی ۱۳۹۶_۹۷ دانشکده حقوق و علوم اقتصادی افتتاح شد و در مهر سال ۱۳۹۷ برای ورودیهای جدید رشته مدیریت صنعتی هم به رشتههای این دانشکده نوپا اضافه میشود. رشته فرش و صنایع دستی هم از دو رشته نوپای دانشکده هنر و معماری اراک است که فعلا مکان مشخصی ندارد و رشته فرش برای مهر ۹۶ دانشجو پذیرفت و رشته صنایع دستی برای مهر ۹۷ دانشجو خواهد پذیرفت.
معرفی دانشکدهها دانشکده فنی مهندسی: دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه اراک پس از تصویب در سال ۱۳۷۹ با ۱۱۰۰۰ مترمربع فضای آموزشی و کمک آموزشی مورد بهرهبرداری قرار گرفت و از ساختمان استیجاری قدیم به مکان جدید در پردیس سردشت منتقل شد.
این دانشکده در مقطع کارشناسی مهندسی شیمی، مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی کامپیوتر، مهندسی برق، مهندسی مواد و متالورژی و مهندسی صنایع فعالیت مینماید که دانشجویان دورههای روزانه و شبانه در مقاطع مختلف با استفاده از وسایل و تجهیزات پیشبینی شده برای هر گروه آموزشی به فعالیت میپردازند.
دانشجویان تحصیلات تکمیلی این دانشکده در مقطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مهندسی شیمی (جداسازی، صنایع پلیمر، کاتالیست و ترموسینتیک) مهندسی عمران (خاک و پی، زلزله، سازه)، مهندسی کامپیوتر (مهندسی نرم افزار)، مهندسی مکانیک (طراحی کاربردی، ساخت و تولید، تبدیل انرژی و مکاترونیک)، مهندسی مواد و متالورژی (شناسایی و انتخاب مواد، شکل دادن فلزات)، مهندسی برق (قدرت و مکاترونیک) و در مقطع دکتری در گرایشهای مهندسی شیمی (مهندسی شیمی) و مهندسی کامپیوتر (نرم افزار) مشغول به تحصیل و پژوهش هستند.
دانشکده فنی مهندسی دانشگاه اراک در حال حاضر با ۲۱۷۶ دانشجو و ۷۲ عضو هیات علمی مشغول به فعالیت است.
دانشکده علوم پایه
این دانشکده پس از تصویب در سال ۱۳۸۱ با ۱۲۰۰۰ مترمربع فضای آموزشی و کمک آموزشی مورد بهربرداری قرار گرفت و از ساختمان مرکزی به مکان جدید در پردیس سردشت منتقل شد. این دانشکده در مقطع کارشناسی دارای ۴ گروه آموزشی ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی با ۷ گرایش و در دوره کارشناسی ارشد با ۴ گروه آموزشی و ۲۴ گرایش و در مقطع دکتری با گرایشهای شیمی آلی، شیمی معدنی، شیمی فیزیک، فیزیک نظری، فیزیک حالت جامد، فیزیک ذرات بنیادی، زیست سلولی تکوینی فعالیت میکند که دانشجویان دورههای روزانه و شبانه در مقاطع مختلف با استفاده از وسایل و تجهیزات پیش بینی شده برای هر گروه آموزشی به فعالیت میپردازند.
در سال ۹۰ با ایجاد گرایشهای بین رشتهای تحت عناوین نانو شیمی، نانو فیزیک، بیوشیمی، واکولوژی گیاهی موافقت گردید و همچنین در سال ۱۳۹۱ با هدف توسعه تحصیلات تکمیلی با ایجاد رشتههای فیزیک هستهای و فیزیک اتمی ملکولی، و ریاضی محض با گرایشهای جبر و هندسه و آنالیز در دوره دکتری با حضور اساتید مجرب به خدمات علمی و پژوهشی میپردازد.
دانشکده علوم انسانی
این دانشکده در حال حاضر با ۱۰ گروه آموزشی «الهیات (علوم قرآن و حدیث)، معارف اسلامی، تربیت بدنی، علوم تربیتی- تکنولوژی آموزشی، زبان انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی، روانشناسی و زبان و ادبیات عربی و تاریخ» در ساختمان دانشکده علوم انسانی به وسعت ۳۸۰۰ متر مربع فعالیت دارد.
هم اکنون ۶۶ عضو هیات علمی تمام وقت این دانشکده به آموزش ۱۰۴۲ دانشجوی دوره روزانه و ۶۳۱ دانشجوی دوره شبانه مشغول هستند و ۹ نفر بورسیه شاغل به تحصیل در دوره دکتری در آینده به جمع هیأت علمی این دانشکده افزوده خواهند شد.
دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی
دانشکده کشاورزی در سال ۱۳۸۰ تاسیس شد. این دانشکده در زمان تاسیس فقط دارای رشته کاردانی تولید و فراوری گیاهان دارویی و معطر بوده که هم اکنون بعد از گذشت حدود ۱۱ سال از زمان تاسیس، در شش رشته کاردانی و کارشناسی تولید و فرآوری گیاهان دارویی و معطر، مهندسی علوم باغبانی و مهندسی آب، مهندسی کشاورزی علوم دامی، مهندسی منابع طبیعی محیط زیست و مهندسی کشاورزی مکانیک ماشینهای کشاورزی دارای دانشجو است.
مقطع کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب با گرایش آبیاری و زهکشی از نیم سال تحصیلی ۹۱ و کارشناسی ارشد گروه مهندسی منابع طبیعی با گرایش محیط زیست و مهندسی علوم دامی با گرایش فیزیولوژی دام از نیم سال تحصیلی ۹۲ در دانشکده راه اندازی شد.
هم اکنون تعداد کل دانشجویان این دانشکده ۸۲۸ نفر بوده و تعداد اعضای هیئت علمی دانشکده در حال حاضر ۲۴ نفر است که از این تعداد ۲۱ نفر استاد یار، ۳ نفر مربی و ۱۰ نفر از اعضای هیئت علمی نیز در رشتههای مختلف به صورت بورس تحصیلی با دانشکده همکاری دارند که به مرور به جمع اساتید دانشکده ملحق خواهند شد.
فضای آموزشی دانشکده شامل هفت کلاس درس و آزمایشگاههای استحصال مواد موثره گیاهان دارویی، خاکشناسی، باغبانی، گیاه شناسی، آفات و بیماریهای گیاهی، علوم دامی ۱ و ۲ و محیط زیست و رسم فنی است که با انتقال به مکان جدید دانشکده، فضاهای آموزشی توسعه بیشتری خواهند یافت.
همچنین این دانشکده دارای دو باب گلخانه آموزشی به مساحت ۷۰۰ متر مربع، کارگاههای ماشین آلات کشاورزی و مزرعهای به مساحت ۱۶۰ هکتار بوده که ۸ هکتار آن برای کارهای آموزشی و دروس عملی دانشجویان اختصاص یافته است.
دانشکده علوم ورزشی
این دانشکده با ۳ گروه آموزشی «رفتار حرکتی و روانشناسی ورزشی، آسیب شناسی و فیزیولوژی ورزشی، مدیریت ورزش و دروس عمومی» در پردیس سردشت مشغول به فعالیت است. دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی و دانشکده هنر، دو دانشکده دیگر این دانشگاه اراک بوده و به جذب دانشجو و تعلیم و تربیت نسل آینده مبادرت دارد.
کتابخانه دانشگاه اراک کتابخانه مرکزی دانشگاه اراک یکی از قدیمیترین کتابخانههای غنی در سطح استان مرکزی است که از سال ۱۳۵۰ و در مدرسه عالی مرجان به دست زنده یاد دکتر عبدالکریم قریب راه اندازی شد و تا کنون به نام کتابخانه مرکزی در راه اشاعه علم و دانش ایفای نقش میکند و در حوزه معاونت آموزشی و پژوهشی در راستای سیاستهای دانشگاه جهت تامین منابع علمی (فارسی و لاتین) به منظور آگاهی رساندن در خصوص کتاب و نشریه و سرویس دهی به اعضای هیات علمی – دانشجویان و پرسنل در زمینههای علوم انسانی - فنی و مهندسی - علوم پایه و گیاهان دارویی فعالیت دارد.
این کتابخانه دارای ۲ زیر مجموعه «علوم پایه» و «فنی و مهندسی» میباشد و منابع علمی این واحدها را نیز تامین میکند. کتابخانه علوم پایه با ۸۰۰۰ جلد کتاب به زبان فارسی و لاتین در رشتههای فیزیک - شیمی - زیست شناسی و... با ۲ نفر پرسنل و سالن نشریات و مطالعه خواهران و برادران در ساختمان پردیس دانشگاه مستقر میباشد و کتابخانه فنی و مهندسی با ۵۰۰۰ جلد کتاب به زبان فارسی و لاتین با ۲ نفر پرسنل در ساختمان دانشکده فنی و مهندسی در ساعات اداری آمده ارائه خدمات است.