هزار و یک درد برای کسی که مُسَکّن درد است/ انتظار چند ساله برای تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از بجنورد، پرستاران همواره یکی از قشر‌های تاثیرگذار جامعه بوده اند. آن‌ها از دل و جان برای بهبود حال بیماران تلاش می‌کنند تا اندکی شرایط سخت بیمار و خانواده اش کاهش یابد. شغل پرخطری دارند و هر لحظه ممکن است اتفاق ناگواری برایشان رخ دهد، اما این باعث نمی‌شود خدمت را ترک کنند و از بیماران فاصله بگیرند.

به مناسبت روز پرستار سراغ برخی از دانشجویان این رشته رفتیم و از درد و دل آن‌ها جویا شدیم. آن‌ها شرایط سخت کاری و حقوق پایین را دو مشکل اصلی خود عنوان می‌کنند.

فائزه بادلی، دبیر انجمن علمی رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بجنورد و رئیس شورای نظام پرستاری دانشجویی سخن خود را با بیان اهمیت شغل پرستاری شروع کرد و گفت: یک پرستار زمان بیشتری را نسبت به یک پزشک با بیمار طی می‌کند و از این جهت پرستار قلب تپنده بیمارستان است. پرستاران مستقیما با جان بیمار در ارتباط هستند و کوچکترین خطا ممکن است جان یک انسان را به خطر بیندازد لذا اهمیت این شغل بسیار بالاست. پرستاران علاوه بر این که مشکلات زندگی شخصی خود را دارند، در محیطی کار می‌کنند که همواره سروکار آن‌ها با افرادی است که درد و رنج بیماری دارند و از لحاظ روحی نیز دردمند هستند و این می‌تواند بر خود آن‌ها نیز تاثیر گذار باشد. از این جهت باید به پرستاران توجه بیشتری شود؛ آن هم در موقعیت کنونی که روز به روز بر مشکلات شغلی آن‌ها افزوده می‌شود.

نگاه پزشک سالار باعث بی توجهی به پرستاران شده است
بادلی ادامه داد: برای حفظ جان مردم، پرستار باید امنیت روانی داشته باشد، اما زمانی که یک پرستار به دلیل کمبود نیرو مجبور است شیفت بیشتری بدهد، خستگی ناشی از اضافه کاری‌های غیر منصفانه می‌تواند باعث افزایش خطا‌های پرستاری گردد که مستقیما با سلامت بیمار در ارتباط است. در این میان پرستاران طرحی به دلیل این که بیشتر از نیرو‌های دیگر درگیر شیفت‌های شبانه هستند فشار بیشتری را تحمل می‌کنند. همچنین با توجه به نگاه پزشک سالارانه که بر عرصه مدیریت سیستم درمانی حاکم شده، جایگاه شغلی پرستاران نزول پیدا کرده و از بسیاری از مشکلات این قشر غفلت شده است.

حق الزحمه پرستاران در جیب پزشکان!
دبیر انجمن علمی رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بجنورد خاطرنشان کرد: مسائل مالی یکی دیگر از مشکلات ماست. متاسفانه خدمات پرستاری تعرفه گذاری نشده است. از سال ۶۸ قرار بوده است که خدمات درمانی تعرفه گذاری شده و ارزش هر خدمت درمانی مشخص شود. این موضوع برای پزشکان اتفاق افتاده، اما برای ما رقم نخورده است و حتی خدماتی که در بیمارستان‌ها فقط توسط پرستار انجام می‌شود حق الزحمه آن طبق تعرفه‌ها برای پزشک محسوب می‌گردد.

رئیس شورای نظام پرستاری دانشجویی عنوان کرد: حداقل خواسته ما این است که خدمتی که پرستار به بیمار ارائه می‌دهد را مانند خدمات پزشکی تعرفه گذاری کنند تا حداقل حق الزحمه کاری که انجام می‌دهیم را خودمان بگیریم.

۱۰۰ ساعت اضافه کاری اجباری برای پرستاران
وی به قوانین موجود در این زمینه اشاره کرد و بیان داشت: یک قانون مدیریت کارکنان کشوری برای تمامی کارکنان دولت موجود است و طبق آن مشخص شده که اضافه کار چه شرایطی دارد. در سال ۸۸ نیز قانونی در مجلس با نام «ارتقای بهره وری کارکنان نظام سلامت» تصویب شد. طبق این قانون مشاغلی مانند پرستاری به زیر مجموعه مشاغل پرخطر رفتند. قرار بر این شد که ساعت کاری این افراد با افزایش سابقه شغلیشان، کاهش پیدا کند و طبق این قانون حداکثر ساعت اضافه کار که باید به صورت توافقی نیز باشد، ماهانه ۸۰ ساعت است و این موضوع دلیل علمی نیز دارد، زیرا اگر اضافه کاری بیشتر شود خطا بالاتر رفته و این خطا قابل جبران نیست.

دبیر انجمن علمی رشته پرستاری دانشگاه علوم پزشکی بجنورد ادامه داد: این قانون به وزارت بهداشت ابلاغ شده است، اما تا کنون اجرا نشده و از سوی دیگر وزارت بهداشت یک قانون داخلی برای کارکنانش تصویب کرده که در آن ذکر شده حداکثر اضافه کاری در شرایط ضرورت می‌تواند حدود ۱۸۰ ساعت باشد؛ حال هیئت امنای بیمارستان‌ها با استناد به این قانون به پرستاران نیز این مقدار اضافه کاری می‌دهند؛ برخلاف قانون بالادستی ارتقا سلامت که وزارت بهداشت و بیمارستان‌ها قریب به ده سال است موظف به اجرا آن هستند، در این آیین نامه داخلی از لفظ موافقت نیز استفاده نشده و جالب آن است که دیوان عدالت اداری قانون سال ۸۸ را به رسمیت می‌شناسد.

این دانشجو پاسخ گو نبودن بیمه در صورت بروز اتفاق در ساعات اضافه کاری را یکی دیگر از مشکلات موجود عنوان کرد و گفت: نکته قابل تامل آن است که اگر پرستاری پس از آن ۸۰ ساعت مشکلی برایش پیش بیاید، بیمه پاسخ گو نیست. زیرا بیمه وکیل می‌گیرد و مشخص خواهد شد که پرستار غیر قانونی عمل می‌کرده. قابل ذکر است که این مقدار اضافه کاری اختیاری نیز نیست. در قانون داخلی وزارت بهداشت بیان شده که در صورت ضرورت هیئت امنا می‌توانند از کارکنانشان اضافه کار بخواهند و این ضرورت تعریف نشده است و لذا هیئت امنا همه حالت‌ها را ضرورت می‌دانند و پرستار مجبور می‌شود اضافه کار بایستد و در ادامه‌ی این روند، اضافه کار بیشتر باعث کاهش پرداختی به پرستار نیز می‌شود.

وی افزود: به این صورت پرستار فقط ضرر می‌دهد و سیستم درمانی سود می‌کند. آن هم به قیمت افزایش خطای پرستار که ممکن است جان بیمار را به خطر بیندازد. همچنین باید یادآور شد که به دلیل وجود سقف پرداختی به یک پرستار، با اضافه کاری بیشتر حقوق افزایش پیدا نمی‌کند و به این ترتیب ما به سیستم صرفا بهره می‌دهیم.

کمبود نیرو وجود ندارد؛ هدف سود بیشتر است
بادلی تصریح کرد: بهانه‌ی این اضافه کاری اجباری، کمبود نیرو است. اما از همان سال ۸۸ وزارت بهداشت موظف شده که در جهت افزایش نیرو با همکاری سازمان برنامه و بودجه در این خصوص بکوشد. بودجه وزارت بهداشت از آن موقع تا کنون چندین برابر شده است و به همین خاطر به نظر می‌آید وزارت بهداشت تمایلی برای رفتن به این سمت ندارد. حال اگر برنامه و بودجه نیز همکاری نکند هیئت امنای بیمارستان وظیفه دارند از محل درآمدهایشان برای جذب نیرو اقدام کنند، اما این اتفاق به دلیل کسب سود بیشتر نمی‌افتد.

رئیس شورای نظام پرستاری دانشجویی در ادامه به غلط بودن خبر کمبود پرستار گریزی زد و تاکید کرد: همچنین امروز برخی ادعا می‌کنند تعداد پرستار کم است و نیرو برای جذب نیست، این حرف نیز غلط است. اکنون ما شاهد نیرو‌های تازه نفسی هستیم که در صف خدمت طرح موظفی خود مدت‌ها به انتظار می‌نشینند. این انتظار به گونه‌ای است که حتی اخیرا وزارت بهداشت تصمیم گرفت در صورت انتظار بیش از ۴ ماه برای این افراد آنان را از شمول خدمت طرح موظف خارج کند. این موضوع و پدیده مهاجرت پرستاران به کشور‌های خارجی، به روشنی نشان می‌دهد که نیروی کار نیز وجود دارد.

عدم فراهم بودن امکانات مناسب برای دانشجویان پرستاری بجنورد
این دانشجوی رشته پرستاری سپس به مشکلات موجود در دانشگاه علوم پزشکی بجنورد اشاره کرد و یادآور شد: راه بیمارستان امام حسن(ع) که خارج از شهر قرار دارد بسیار نامناسب است و ما این مسیر را باید هر روز رفت و آمد کنیم و با توجه به شرایط نامناسب جاده بسیار خطرآفرین خواهد بود.

وی افزود: اکنون دانشکده پزشکی از شهر خارج شده و دانشکده پرستاری درون شهر است. دانشجویان رشته‌ی پرستاری، اتاق عمل و هوشبری دروسی دارند که عملی است؛ مانند آناتومی و فیزیولوژی که نیاز به ازمایشگاه دارند، اما امکانات دانشکده پرستاری به دانشکده پزشکی منتقل شده است و این تجهیزات که برای فهم دروس بسیار اهمیت دارند، هم اکنون برای دانشجویان ما فراهم نیست.

بادلی در پایان گفت: دانشجویان پرستاری از ترم ۵ میتوانند کار دانشجویی در بیمارستان‌ها بگیرند. مبلغ این کار دانشجویی برای دانشگاه ما ۳۷۵۰ تومان است و حداکثر زمان کار ۷۰ ساعت است درحالی که دانشگاه‌هایی مانند همدان، اصفهان، بوشهر، زاهدان، مشهد و... ساعتی ۵ هزار تومان حق الزحمه دریافت می‌کنند و سقف کار نیز ۱۰۰ ساعت است. اما دانشگاه ما پرداخت حقوق ها را با تاخیر و پس از یک سال و حتی کمتر از حد فعالیت نیز می‌دهند.

همچنان منتظر قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری هستیم
امین حسین زاده، دبیر انجمن علمی پرستاری دانشگاه آزاد بجنورد نیز در این خصوص گفت: پرستار یکی از اعضای اصلی تیم درمانی می‌باشد و رابط اصلی بین پزشک و بیمار است و کار مراقبت را انجام می‌دهد. با توجه به این که پزشک در شرایط کنونی بیمارستان‌های ما، فقط در حد یک ویزیت بربالین بیمار حاضر می‌شود، بیشتر زمان پرستار حاضر است و کار مراقبت و درمان را انجام می‌دهد.

حسین زاده ادامه داد: با توجه به پیشرفت پزشکی و درمان بیماری ها، کادر درمان نیاز به پرستار‌های باسواد، زبده و متخصص دارد که هم در مواقع بحران و هم درشرایط عادی بتواند با کمک به پزشک و ارتباط با تیم درمانی نقش به سزایی داشته باشد.

دبیر انجمن علمی پرستاری دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: پرستاری جزو شغل‌های سخت می‌باشد، ولی از طرفی باتوجه به سیاست‌های کشور ما حق و حقوق بسیار پایینی داریم و حقوقمان متناسب با کار و خدماتی که ارائه می‌دهیم نیست. دانشجویان و کلیه پرستاران کشور همچنان منتظر اجرایی شدن قانون تعرفه گذاری خدمات پرستاری می‌باشند که در مجلس تصویب شد و ده سال هست که از آن هیچ خبری نیست.

وی افزود: با اجرای این قانون قرار است کلیه خدمات پرستاری تعریف و در پرونده بیماران ثبت گردد و هزینه آن از بیماران اخذ شود. توزیع عادلانه درامد‌ها بین پرستاران و پزشکان، شرح وظایف خدمات پرستاری و حذف خدمات تحمیل شده از سایر قسمت‌ها از جمله نتایج طرح تعرفه گذاری خدمات پرستاری اعلام شده است.

رشد آنی شهریه در سال‌های اخیر
حسین زاده به طرح خصوصی سازی رشته‌های علوم پزشکی نیز اشاره کرد و بیان داشت: همچنین در طرح جدیدی که سخنان متعددی این روز‌ها از آن در حال شنیده شدن است، قرار است مجوز رشته‌های علوم پزشکی و پیراپزشکی مانند پرستاری را به دانشگا‌های غیرانتفاعی و پیام نور بدهند و از این طریق این رشته‌ها را پولی نمایند که صد در صد لطمه‌های زیادی به سلامت جامعه می‌زند.

این دانشجو سپس از مشکلات شهریه دانشگاه آزاد نیز سخن به میان آورد و تصریح کرد: در خصوص مشکلات دانشجویان پرستاری دانشگاه ازاد به خصوص دانشگاه خودمان باید بگویم که شهریه‌های دانشجویان پرستاری بعد از سال‌های ۹۳ یک دفعه با شیب صعودی تندی بالا رفت؛ به طوری که شهریه ثابت دانشجویان پرستاری ورودی ۹۳ درحدود ۳۰۰ هزارتومان بود که با شهریه متغیر در ترم‌های مختلف از ۱ تا ۲ میلیون تومان تفاوت داشت، ولی بعد از سال ۹۴ تا الان شهریه‌های ثابت از یک میلیون شروع و تا ۲ میلیون افزایش پیدا کرد.

وی افزود: باتوجه به این هزینه‌ای که ما پرداخت می‌کنیم، در امکانات و کاراموزی‌ها مشکلات فراوانی داریم؛ با توجه به اینکه بیمارستان‌های دولتی مخصوص دانشگاه علوم پزشکی و دانشجویان آن‌ها می‌باشد، ما باید منتظر بمانیم که کاراموزی‌ها و برنامه‌های آن‌ها اجرا شود و سپس اگر زمانی باقی ماند به ما می‌رسد.

حسین زاده از کمبود استاد و هیئت علمی نیز گلایه کرد و گفت: در دروس عملی و کاراموزی با کمبود استاد مواجه ایم لذا مجبور می‌شویم با پرستاران بخش‌های بیمارستان یا افرادی که به تازگی طرحشان تمام شده و صلاحیت درستی ندارند کاراموزی را برداریم.

این دانشجو در پایان خطرآفرین بودن مسیر بیمارستان امام حسن، عدم وجود قرارداد با بیمارستان‌های تامین اجتماعی، نداشتن اتاق مخصوص برای نگه داری وسایل در بیمارستان و مسن بودن اساتید را از دیگر مشکلات دانشجویان رشته پرستاری این دانشگاه عنوان کرد و بیان داشت: حل کردن این موارد زیاد سخت و دشوار نیست و صرفا مقداری پیگیری می‌خواهد.