به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سه خودروساز بزرگ کشور با تولید ۴۴۰ هزار و ۲۱۴ دستگاه انواع محصول سواری طی هفت ماه امسال، کاهش ۴/ ۲۲ درصدی را در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته تجربه کردند. با تداوم خودداری وزارت صنعت، معدن و تجارت از انتشار آمار تولید خودرو در کشور، باز هم صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، ملاک بررسی تیراژ خودروسازان تا پایان مهر امسال قرار گرفت.
خودروسازی در لاین کندرو
آخرین آماری که وزارت صمت از تولید خودروسازان منتشر کرده، به تیر ماه امسال مربوط می‌شود و پس از آن، انتشار گزارش تیراژ ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو به کما رفته است. با وجود آنکه خودروسازان کمی تا قسمتی از شوک اولیه تحریم خارج شده و تولیدشان با نوسان منفی کمتری در مقایسه با روز‌های پس از تحریم طی سال گذشته، مواجه است، وزارت صمت میلی به انتشار آمار تولید ندارد. از همین رو، طی چند ماه گذشته صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، ملاک بررسی وضع صنعت خودرو قرار گرفته است. بر این اساس، تیراژ خودروسازان در مقایسه با هفت ماه سال گذشته کاهش را نشان می‌دهد و روندی کند، اما نسبتا باثبات دارد. برخی خودرو‌ها که تولیدشان پیش‌تر متوقف شده بود، در آمار جدید به خطوط تولید بازگشته‌اند؛ بازگشتی البته احتمالا موقتی. طبق آمار‌های منتشره، اما تولید ماهانه خودروسازان نیز روندی نزولی داشته است. بر این اساس، ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع طی مهر امسال بیش از ۵۶ هزار دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده‌اند که نسبت به شهریور سال جاری ۵/ ۱۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین تولید محصولات سواری توسط سه خودروساز بزرگ کشور در مهر امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته نیز ۱۶درصد کاهش داشته است. در بین سه خودروساز بزرگ کشور، اما سایپایی‌ها توانسته‌اند لقب پرتیراژترین خودروساز داخلی را کماکان برای خود حفظ کنند. سایپا که چند ماهی می‌شود به خودروساز اول کشور (از جنبه تیراژ) تبدیل شده، طی هفت ماه امسال ۲۰۴ هزار و ۸۱۹ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده تا در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته ۴/ ۴ درصد کاهش تیراژ را تجربه کند. این خودروساز البته در تولید ماهانه روندی نزولی داشته، چه آنکه تیراژ ۲۵ هزار و ۶ دستگاهی‌اش در مهر، سبب کاهش ۳/ ۲۵ درصدی تولید نسبت به شهریور شده است. پس از سایپا، ایران خودرو تیراژی ۱۸۰ هزار و ۶۸۰ دستگاهی تا پایان مهر امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته ۳۰ درصد افت را نشان می‌دهد. آبی‌های جاده مخصوص، اما در مهر و نسبت به شهریور با افزایش ۵/ ۱۲ درصدی تیراژ مواجه شده‌اند و این روند صعودی از تیراژ ۲۴ هزار و ۳۹۸ دستگاهی آنها حاصل شده است. در نهایت پارس خودرویی‌ها که در هفت ماه امسال ۵۴ هزار و ۷۱۵ دستگاه تیراژ داشته‌اند، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۳ درصد افت کرده‌اند. پارس خودرو در مهر امسال نیز تنها ۶ هزار و ۶۴۸ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده تا در مقایسه با شهریور سال جاری ۵/ ۲۵ درصد عقب‌نشینی کند.
حذف ویتارا و دانگ‌فنگ
نگاهی، اما به جزئیات آمار تولید خودرو‌های سواری در هفت ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص چه افت‌وخیزی در این بازه زمانی داشته‌اند. طبق آمار استخراج شده از صورت‌های مالی ایران خودرو، این شرکت هنوز نتوانسته تیراژ بیشتر محصولات سواری خود را در بازه زمانی تحت بررسی، از محدوده منفی خارج کند. در بین محصولات ایران‌خودرو، گروه پژو (به جز پژو ۲۰۰۸) تیراژی ۱۲۰ هزار و ۵۰۰ دستگاهی تا پایان مهر امسال داشته که این آمار نشان از کاهش ۵/ ۲۴ درصدی پژویی‌ها در مقایسه با هفت ماه سال گذشته دارد. از آنجا که ایران‌خودرو آمار تولید محصولات پژویی را به تفکیک مدل به بورس ارائه نمی‌دهد، مشخص نیست مدل‌های ۲۰۶، ۴۰۵، ۲۰۷ و پارس هر کدام چند دستگاه تیراژ طی هفت ماه امسال داشته‌اند، هرچند به نظر می‌رسد سهم ۲۰۶ از دیگر اعضای خانواده‌اش بیشتر است.
ایران خودرویی‌ها، اما آمار پژو ۲۰۰۸ را خارج از خانواده پژو منتشر می‌کنند و صورت‌های مالی آنها نشان می‌دهد خودروی موردنظر روندی صعودی در هفت ماه امسال داشته است. طبق آمار، تا پایان مهر امسال چهار هزار و ۷۶۱ دستگاه پژو ۲۰۰۸ در ایران خودرو به تولید رسیده که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته ۶/ ۱۱ درصد افزایش را نشان می‌دهد. ظاهرا ایران خودرویی‌ها به اندازه تمام تعهداتی که برای ۲۰۰۸ ایجاد کرده‌اند، قطعه ذخیره کرده و به نظر می‌رسد همه ثبت‌نام‌کنندگان ۲۰۰۸ موفق به دریافت آن خواهند شد. با اتمام ذخایر قطعه‌ای، پژو ۲۰۰۸ نیز به جمع خودرو‌هایی خواهد پیوست که تولیدشان به دلیل تحریم صنعت خودرو کشور، متوقف شده است. از پژو که بگذریم، ایران‌خودرو در تولید سمند هم با کاهش تولید مواجه شده است. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی هفت ماه امسال، ۲۱ هزار و ۴۶۶ دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب افت ۳۲ درصدی تولید محصول موردنظر نسبت به مدت مشابه سال گذشته شده است. در حال‌حاضر سمند تنها در سایت‌های مرکزی و مازندران ایران‌خودرو تولید می‌شود، هرچند در گزارش این شرکت به بورس مشخص نشده سهم هر یک از این سایت‌ها از تولید محصول موردنظر چند دستگاه بوده است. اما آن‌طور که آمار تولید منتشره در صورت‌های مالی ایران خودرو روایت می‌کند، این شرکت همچنان در تولید دنا روندی نزولی دارد. ایران خودرویی‌ها تا پایان مهر امسال، ۱۵ هزار و ۹۱۳ دستگاه دنا را به تولید رسانده‌اند تا نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته ۲/ ۳۸ درصد افت تولید را به خود ببینند. دنا در دو مدل معمولی و پلاس به تولید می‌رسد و هر دو مدل نیز قیمتی بالای ۱۰۰ میلیون تومان در بازار دارند. افت تولید دنا در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو یعنی رانا توانسته رشد را در کارنامه‌اش به ثبت برساند. طبق گزارش ارائه‌شده به بورس، در هفت ماه امسال سه هزار و ۴۴۷ دستگاه رانا در ایران‌خودرو به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۳/ ۴۳ درصد را نشان می‌دهد. این رشد به نوعی با کم بودن عدد پایه تولید رانا در سال گذشته در ارتباط است، چه آنکه این محصول در گذشته آمار ضعیفی داشت، اما چند ماهی می‌شود که تولید آن جان گرفته است.
نگاهی هم بیندازیم به محصولات مونتاژی ایران‌خودرو، محصولاتی که برخی از آنها با خطوط تولید این شرکت وداع کرده‌اند. آن‌طور که گزارش ارائه‌شده به بورس روایت می‌کند، آبی‌های جاده مخصوص تا پایان مهر امسال تنها ۱۲۰ دستگاه سوزوکی گرندویتارا مونتاژ کرده‌اند و این یعنی تولید محصول موردنظر در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته۳/ ۹۴ درصد افت داشته است. ایران‌خودرو طی چند ماه گذشته حتی یک دستگاه سوزوکی را نیز به مونتاژ نرسانده و بنابراین این محصول عملا با خودروسازی کشور وداع کرده است. در کنار ویتارا، به‌نظر می‌رسد دانگ‌فنگ و ایران‌خودرو نیز به آخر خط رسیده‌اند و تولید این محصول چینی در کشور متوقف شده است. آمار تولید ایران‌خودرو در مهر نشان می‌دهد حتی یک دستگاه دانگ‌فنگ نیز در این شرکت مونتاژ نشده و بنابراین احتمالا این محصول چینی نیز با آبی‌های جاده‌مخصوص وداع کرده است. در بین دیگر مونتاژی‌های ایران خودرو، اما هایمای چینی تیراژی سه هزار و ۲۸۷ دستگاهی طی هفت ماه امسال از خود به‌جا گذاشته است. با توجه به این آمار، هایما افتی ۵/ ۶۲ درصدی را نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته به خود می‌بیند. مونتاژ این محصول فعلا در ایران‌خودرو ادامه دارد و باید منتظر ماند و دید در آینده نیز تداوم خواهد داشت یا هایما نیز به جمع حذفی‌ها می‌پیوندد.
اوج‌گیری پراید پیش از حذف
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی هفت ماه ابتدایی امسال به‌جا گذاشته است. بنابر آمار ارائه‌شده به بورس، سایپایی‌ها در تولید سراتو که محصولی مونتاژی و تحت‌لیسانس کیاموتورز کره است، با افت تولید مواجه شده‌اند. بر این اساس تا پایان مهر امسال، سه هزار و ۶۳۰ دستگاه سراتو در سایپا مونتاژ شده که در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته، ۳۵ درصد افت را نشان می‌دهد. با توجه به آمار تولید مهر ماه که از صفر بودن تیراژ سراتو حکایت دارد، این مونتاژی کره‌ای نیز در لیست خودرو‌های حذفی کشور قرار گرفته است. در بین دیگر محصولات سایپا، تیبا تیراژی ۹۱ هزار و ۶ دستگاهی از خود به‌جا گذاشته و بنابراین نسبت به هفت ماه سال گذشته ۲/ ۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد. تولید پراید، اما روندی افزایشی داشته است، خودرویی که سایپایی‌ها سرانجام راضی به حذف آن شدند. پراید که قرار است تنها تا تیر ماه سال آینده به تولید برسد، در هفت ماه امسال تیراژی ۱۵۷ هزار و ۳۹۲ دستگاهی از خود به‌جا گذاشته و در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته ۱۵ درصد افزایش تولید را تجربه کرده است.
از تیبا و پراید بگذریم و نگاهی هم به محصولات مونتاژی چینی سایپا بیندازیم. طبق آمار، پارس‌خودرو به‌عنوان زیرمجموعه سایپا، توانسته تنها ۱۹۳ دستگاه برلیانس را به تولید برساند. با توجه به این آمار، برلیانس در مقایسه با هفت ماه سال گذشته ۳/ ۹۹ درصد افت تولید را تجربه کرده است. نکته مهم دیگر در مورد برلیانس، بازگشت این محصول به خطوط تولید پارس‌خودرو است. برلیانس مدت‌ها بود تولید نمی‌شد و بنابراین در لیست حذف‌شدگان از خطوط تولید خودروسازی کشور قرار گرفته بود، اما آمار تولید مهر نشان می‌دهد پارس‌خودرویی‌ها آن را بازگردانده‌اند، چه آنکه ۱۰۹ دستگاه از این محصول تولید شده است. این بازگشت البته احتمالا موقتی است و بعید به‌نظر می‌رسد تولید برلیانس تداوم چندانی داشته باشد. یکی از مسوولان پیشین پارس‌خودرو پیش‌تر گفته بود قطعات برلیانس در گمرک قرار دارند، اما به دلیل قیمت‌گذاری دستوری، تولید این محصول به صرفه نیست. حالا به نظر می‌رسد پارس‌خودرویی‌ها قطعات برلیانس را از گمرک ترخیص و تولید آن را از سر گرفته‌اند و برلیانس‌های تولیدی احتمالا با قیمت حاشیه بازار فروش خواهند رفت.
علاوه بر برلیانس، آریو دیگر محصول چینی گروه خودروسازی سایپا نیز که تولید آن متوقف شده بود، به خطوط تولید بازگشته است. سایپایی‌ها در مهر امسال ۱۵۴ دستگاه آریو را مونتاژ کرده‌اند و این در حالی است که به‌نظر می‌رسد این محصول نیز سرنوشتی شبیه برلیانس دارد. در واقع بعید به‌نظر می‌رسد تولید آریو نیز دوام چندانی داشته باشد و این محصول نیز احتمالا به‌طور موقت به خطوط تولید سایپا بازگشته است. در نهایت، اما چانگان دیگر محصول چینی سایپا، تیراژی چهار هزار و ۸۳ دستگاهی را تا پایان مهر از خود به‌جا گذاشته که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته افت ۵۰ درصدی را نشان می‌دهد. اما نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده ال۹۰ تا پایان مهر امسال بیندازیم و ببینیم این محصول فرانسوی چه شرایطی در تولید طی هفت ماه امسال داشته است. طبق اطلاعات ارائه‌شده به بورس، در مجموع تیراژ خانواده تندر۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس‌تندر، تندر اتومات و ساندرو) طی بازه زمانی تحت بررسی به چهار هزار و ۸۲ دستگاه رسیده است. با این حساب، تیراژ این خانواده در مقایسه با هفت ماه سال گذشته ۹۰ درصد افت داشته است. اگر آمار تولید خانواده تندر۹۰ را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم، مشخص می‌شود هر دو شرکت ایران‌خودرو و پارس‌خودرو با کاهش تولید این محصول مواجه شده‌اند. بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها با توجه به تیراژ هزار و ۱۶۲ دستگاهی خود، افتی ۷/ ۸۷ درصدی را در تولید محصولات رنو به ثبت رسانده‌اند. در پارس‌خودرو نیز تولید محصولات خانواده رنو طی هفت ماه امسال به دو هزار و ۹۲۰ دستگاه رسیده تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افتی ۱/ ۹۰ درصدی دامان آن را بگیرد. آمار‌ها می‌گویند تولید محصولات رنو در پارس خودرو متوقف شده، اما ایران خودرویی‌ها ۸۱ دستگاه تندر۹۰ را در مهر امسال تولید کرده‌اند.
سفره خانوار‌های کم‌درآمد در سال گذشته، کوچک‌تر از قبل شد
دنیای‌اقتصاد به بررسی تغییرات سفره کم‌درآمد‌ها پرداخته است: بررسی داده‌های بودجه خانوار مرکز آمار نشان می‌دهد سفره محدود خانوار‌های دهک اول (کم‌برخوردار) در سال گذشته، کوچک‌تر از قبل شده است. مثلا یک پنجم از میزان مصرف گوشت دام دهک اول، در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ حذف شده است تا میزان مصرف آنها، به کمتر از ۴۰۰ گرم در ماه برسد. حذف مصرف در اغلب کالا‌های اساسی خوراکی رویت می‌شود. علاوه بر اینها، خانوار‌های دهک اول در سال ۹۷، اقدام به فروش حدودا ۶۵۰ هزار تومان از لوازم زینتی و شخصی خود برای پوشش هزینه‌ها کرده‌اند.
ابعاد زندگی یک خانوار فقیر به چه شکلی است؟ خانوار فقیر چه مقدار گوشت مصرف می‌کند یا چه مقدار هزینه برای تهیه کالایی مانند کفش می‌تواند بپردازد. «دنیای‌اقتصاد» در این گزارش با استناد به داده‌های بودجه خانوار، نمای آماری از خانوار‌های فقیر ایران ارائه می‌دهد.
وضعیت تورمی فقرا
داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد شاخص کل قیمت مصرف‌کننده برای خانوار‌های کشور، در طول ۷ ماه ابتدایی سال‌جاری معادل ۵/ ۱۲ درصد رشد کرده است. این مساله نشان می‌دهد اقتصاد ایران همچنان درگیر شرایط تورمی است. در این بین به دهک‌های پایین جامعه چه گذشته است؟ تورم دهک‌های اول تا سوم هزینه‌ای (دهک‌های کم برخوردار) در قیاس با تورم کل کمتر بوده و شاخص قیمت برای خانوار‌های دهک‌های پایین، کندتر از شاخص کل حرکت کرده است. اما این کندی، قابل اغماض بوده است. چراکه تورم دهک اول معادل ۷/ ۱۰ درصد بوده است. شتاب قیمتی در ۷ ماه ابتدایی سال ۹۸ برای دهک سوم نیز معادل ۸/ ۱۱ درصد ثبت شده که تنها ۷/ ۰ درصد کندتر از شاخص کل است. پس می‌توان با تقریب خوبی گفت که فقرا، همپای کل جامعه از تورم آسیب دیده‌اند و مقدار کمتر بودن تورم، چندان قابل‌توجه نبوده است. از طرف دیگر، اگر به سبد مصرفی خانوار‌های دهک‌های پایین جامعه نگاه کنیم، جنس ضربه تورمی به دهک‌های پایین، روشن‌تر خواهد شد.
شوک تحریمی: تعقیب تورم دهک‌های فقیر جامعه در طول سال‌های اخیر، یک واقعیت را تصریح می‌کند: در اثر شوک تحریمی، دهک‌های پایین جامعه متحمل تورم قیمتی قابل‌توجهی شده‌اند. درحالی‌که تورم ۷ ماهه دهک‌های اول تا سوم هزینه‌ای در دو سال ۹۵ و ۹۶، از ۹/ ۳ درصد فراتر نرفته بود، در سال ۹۷ این عدد به بیش از ۳۰ درصد جهش کرد. این جهش برای خانوار‌های دهک‌های پایین هزینه‌ای، با توجه به سبد کوچک مصرف، سنگین است. در دهک‌های پایین، عمده سبد مصرف را کالا‌های اساسی و حیاتی زندگی تشکیل می‌دهد. جهش یکباره تورم اگر برای دهک‌های متوسط و بالای جامعه منجر به حذف بخشی از هزینه‌های غیرضرور یا خدماتی می‌شود، می‌تواند برای دهک‌های پایین جامعه منجر به حذف بخشی از اقلام ضروری شود.
آثار تورم
بررسی آمار و ارقام بودجه خانوار، می‌تواند نشان دهد که مصرف خانوار‌های فقیر در مورد کالا‌های اساسی، در سال ۹۷ چه تغییراتی کرده است. داده‌های بودجه خانوار مرکز آمار نشان می‌دهد که دهک اول، برای خرید گوشت دام معادل ۲۴۳ هزار تومان در سال ۹۷ و معادل ۲۱۱ هزار تومان در سال ۹۶ هزینه کرده است. در واقع تحریم‌ها و تورم باعث شد تا خانوار‌های دهک اول، پول بیشتری برای مصرف گوشت بپردازند؛ اما گوشت کمتری مصرف کنند. چراکه در سال ۹۶، با ۲۱۱ هزار تومان می‌توانستند در حدود ۶/ ۵ کیلو گوشت گوساله یا گاو خریداری کنند، درحالی‌که در سال ۹۷ با ۲۴۳ هزار تومان، تنها توانستند ۳/ ۴ کیلو گوشت برای خانواده خود تهیه کنند. در نتیجه مصرف گوشت دام خانوار‌های دهک‌های پایین از ۴۷۴ گرم در ماه به ۳۶۳ گرم رسیده است. به‌طور کلی رصد مصرف خانوار‌های دهک اول نشان می‌دهد که سطح مصرف آنها در تمامی کالا‌های خوراکی اساسی با کاهش همراه شده است. متوسط تعداد افراد خانوار در دهک اول هزینه‌ای در سال گذشته معادل ۵۸/ ۲ نفر گزارش شده است. از این‌رو می‌توان گفت که در سال گذشته، سرانه مصرف گوشت دام در دهک اول، معادل ۱۴۰ گرم در ماه بوده است. همچنین هر نفر که جزو دهک اول بوده، در سال گذشته در هر ماه حدود ۹/ ۰ لیتر شیر مصرف کرده است. درحالی‌که سرانه مصرف ماهانه شیر برای میانگین کل کشور، دو برابر این مقدار بوده است. تمام اینها نشان می‌دهد که شدت فقر در سال گذشته تشدید شده است. عمق تنگدستی دهک‌های پایین جامعه، از نما‌های دیگری نیز قابل اندازه‌گیری است. یکی از فاکتور‌های قابل اندازه‌گیری، سطح زیربنای محل سکونت خانوار است. در سال ۹۷ حدود ۱/ ۳ درصد از خانوار‌های کشور در خانه‌های با زیربنای ۴۰ متر و کمتر زندگی کرده‌اند. این مقدار برای دهک اول معادل ۸/ ۱۲ درصد بوده است. همچنین سطح زیربنای محل سکونت حدود ۲/ ۲۴ درصد خانوار‌های دهک اول، کمتر از ۵۰ متر بوده است، یعنی حدود یک چهارم خانوار‌های فقیرترین دهک جامعه، در خانه‌هایی با زیربنای کمتر از ۵۰ متر سکونت داشته‌اند. درحالی‌که این عدد برای دهک پنجم در حدود ۶/ ۸ درصد گزارش شده است. هزینه‌هایی که خانوارها برای کالایی مانند کفش می‌پردازند، می‌تواند به نوعی میزان حیاط خلوت درآمد‌های آنها را نشان دهد که این حیاط خلوت، برای دهک‌های پایین به‌شدت کم است. هرخانوار دهک اول در سال گذشته برای تامین انواع کفش و تعمیرات آن، در حدود ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان در کل سال هزینه کرده است. یعنی سرانه هزینه هر فرد در دهک اول برای تامین کفش در حدود ۱۰ هزار و ۳۰۰ تومان بوده است. درحالی‌که هر ایرانی در سال ۹۷ به‌طور متوسط برای تامین کفش ۸۴ هزار و ۵۰۰ تومان پرداخت کرده است؛ یعنی ۸ برابر دهک اول. علاوه بر این دهک اول، در سال ۹۶ توانسته بود هزینه بیشتری را بابت کفش بپردازد: ۳۴ هزار و ۵۰۰ تومان که نسبت به سال ۹۷ تقریبا ۸ هزار تومان بیشتر بود. این افت در حالی رخ داد که قیمت‌ها در سال ۹۷ رشد قابل‌توجهی نسبت به سال ۹۶ داشته است. مثلا درخصوص هزینه‌های تفریحی، دهک اول در سال گذشته ۳/ ۲۶ هزار تومان هزینه کرده که در قیاس با سال ۹۶، حدود ۶ هزار تومان در سال بیشتر بوده است؛ اما شاخص قیمت مصرف‌کننده گروه «تفریح و فرهنگ»، در فاصله بین این دوسال ۷/ ۴۳ درصد رشد کرده است. پس در حقیقت از سطح تفریحات دهک اول در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶، کاسته شده است. شاخص دیگری که می‌تواند فشار هزینه‌ها در سال گذشته بر طبقه فقیر جامعه را نشان دهد، هزینه خالص لوازم زینتی و شخصی است. نکته اول اینکه در کل کشور، هزینه سالانه برای لوازم زینتی و شخصی به منفی ۳۶ هزار تومان رسیده است. یعنی مردم برای تامین هزینه‌ها دست به فروش کالا‌های زینتی خود زده‌اند و این اتفاق در تمامی دهک‌های اول تا هفتم رخ داده است، اما شدت آن در دهک اول قابل قیاس با دهک‌های دیگر نبوده است. هزینه‌های دهک اول در مورد لوازم زینتی و شخصی در سال گذشته منفی ۶۴۷ هزار تومان بوده است؛ یعنی خانوار‌های دهک اول در سال ۹۷ به‌طور متوسط ۶۴۷ هزار تومان از لوازم زینتی خود را فروخته و جایگزینی هم برای آن نخریده‌اند. یکی از هزینه‌های مهم دیگر خانوارها، متعلق به گروه بهداشت و درمان است که کاهش آن، چندان در اختیار خانوار نیست. میزان هزینه‌ای که خانوار‌های دهک اول در سال ۹۶ بابت بهداشت و درمان پرداخت کرده بودند، معادل ۸۲۶ هزار تومان گزارش شده است. این عدد در سال گذشته به ۹۴۳ هزار تومان رسیده است، یعنی ۱۴ درصد رشد. اما از آن طرف، شاخص قیمت مصرف‌کننده بخش «بهداشت و درمان» در سال ۹۷، رشد ۲/ ۱۷ درصدی را نسبت به سال قبلش ثبت کرده است، در نتیجه می‌توان گفت که توان خانوار‌های دهک اول برای دستیابی به خدمات بهداشتی و درمانی در سال ۹۷، حدود ۳ درصد نسبت به سال ۹۶ افت کرده است.
خودروسازی در لاین کندرو
آخرین آماری که وزارت صمت از تولید خودروسازان منتشر کرده، به تیر ماه امسال مربوط می‌شود و پس از آن، انتشار گزارش تیراژ ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو به کما رفته است. با وجود آنکه خودروسازان کمی تا قسمتی از شوک اولیه تحریم خارج شده و تولیدشان با نوسان منفی کمتری در مقایسه با روز‌های پس از تحریم طی سال گذشته، مواجه است، وزارت صمت میلی به انتشار آمار تولید ندارد. از همین رو، طی چند ماه گذشته صورت‌های مالی ارائه شده به بورس، ملاک بررسی وضع صنعت خودرو قرار گرفته است. بر این اساس، تیراژ خودروسازان در مقایسه با هفت ماه سال گذشته کاهش را نشان می‌دهد و روندی کند، اما نسبتا باثبات دارد. برخی خودرو‌ها که تولیدشان پیش‌تر متوقف شده بود، در آمار جدید به خطوط تولید بازگشته‌اند؛ بازگشتی البته احتمالا موقتی. طبق آمار‌های منتشره، اما تولید ماهانه خودروسازان نیز روندی نزولی داشته است. بر این اساس، ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع طی مهر امسال بیش از ۵۶ هزار دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده‌اند که نسبت به شهریور سال جاری ۵/ ۱۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین تولید محصولات سواری توسط سه خودروساز بزرگ کشور در مهر امسال و نسبت به ماه مشابه سال گذشته نیز ۱۶درصد کاهش داشته است. در بین سه خودروساز بزرگ کشور، اما سایپایی‌ها توانسته‌اند لقب پرتیراژترین خودروساز داخلی را کماکان برای خود حفظ کنند. سایپا که چند ماهی می‌شود به خودروساز اول کشور (از جنبه تیراژ) تبدیل شده، طی هفت ماه امسال ۲۰۴ هزار و ۸۱۹ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده تا در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته ۴/ ۴ درصد کاهش تیراژ را تجربه کند. این خودروساز البته در تولید ماهانه روندی نزولی داشته، چه آنکه تیراژ ۲۵ هزار و ۶ دستگاهی‌اش در مهر، سبب کاهش ۳/ ۲۵ درصدی تولید نسبت به شهریور شده است. پس از سایپا، ایران خودرو تیراژی ۱۸۰ هزار و ۶۸۰ دستگاهی تا پایان مهر امسال از خود به جا گذاشته که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته ۳۰ درصد افت را نشان می‌دهد. آبی‌های جاده مخصوص، اما در مهر و نسبت به شهریور با افزایش ۵/ ۱۲ درصدی تیراژ مواجه شده‌اند و این روند صعودی از تیراژ ۲۴ هزار و ۳۹۸ دستگاهی آنها حاصل شده است. در نهایت پارس خودرویی‌ها که در هفت ماه امسال ۵۴ هزار و ۷۱۵ دستگاه تیراژ داشته‌اند، نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۳ درصد افت کرده‌اند. پارس خودرو در مهر امسال نیز تنها ۶ هزار و ۶۴۸ دستگاه محصول سواری را به تولید رسانده تا در مقایسه با شهریور سال جاری ۵/ ۲۵ درصد عقب‌نشینی کند.
حذف ویتارا و دانگ‌فنگ
نگاهی، اما به جزئیات آمار تولید خودرو‌های سواری در هفت ماه امسال بیندازیم تا مشخص شود غول‌های جاده مخصوص چه افت‌وخیزی در این بازه زمانی داشته‌اند. طبق آمار استخراج شده از صورت‌های مالی ایران خودرو، این شرکت هنوز نتوانسته تیراژ بیشتر محصولات سواری خود را در بازه زمانی تحت بررسی، از محدوده منفی خارج کند. در بین محصولات ایران‌خودرو، گروه پژو (به جز پژو ۲۰۰۸) تیراژی ۱۲۰ هزار و ۵۰۰ دستگاهی تا پایان مهر امسال داشته که این آمار نشان از کاهش ۵/ ۲۴ درصدی پژویی‌ها در مقایسه با هفت ماه سال گذشته دارد. از آنجا که ایران‌خودرو آمار تولید محصولات پژویی را به تفکیک مدل به بورس ارائه نمی‌دهد، مشخص نیست مدل‌های ۲۰۶، ۴۰۵، ۲۰۷ و پارس هر کدام چند دستگاه تیراژ طی هفت ماه امسال داشته‌اند، هرچند به نظر می‌رسد سهم ۲۰۶ از دیگر اعضای خانواده‌اش بیشتر است.
ایران خودرویی‌ها، اما آمار پژو ۲۰۰۸ را خارج از خانواده پژو منتشر می‌کنند و صورت‌های مالی آنها نشان می‌دهد خودروی موردنظر روندی صعودی در هفت ماه امسال داشته است. طبق آمار، تا پایان مهر امسال چهار هزار و ۷۶۱ دستگاه پژو ۲۰۰۸ در ایران خودرو به تولید رسیده که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته ۶/ ۱۱ درصد افزایش را نشان می‌دهد. ظاهرا ایران خودرویی‌ها به اندازه تمام تعهداتی که برای ۲۰۰۸ ایجاد کرده‌اند، قطعه ذخیره کرده و به نظر می‌رسد همه ثبت‌نام‌کنندگان ۲۰۰۸ موفق به دریافت آن خواهند شد. با اتمام ذخایر قطعه‌ای، پژو ۲۰۰۸ نیز به جمع خودرو‌هایی خواهد پیوست که تولیدشان به دلیل تحریم صنعت خودرو کشور، متوقف شده است. از پژو که بگذریم، ایران‌خودرو در تولید سمند هم با کاهش تولید مواجه شده است. بنابر آمار منتشره، این شرکت طی هفت ماه امسال، ۲۱ هزار و ۴۶۶ دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب افت ۳۲ درصدی تولید محصول موردنظر نسبت به مدت مشابه سال گذشته شده است. در حال‌حاضر سمند تنها در سایت‌های مرکزی و مازندران ایران‌خودرو تولید می‌شود، هرچند در گزارش این شرکت به بورس مشخص نشده سهم هر یک از این سایت‌ها از تولید محصول موردنظر چند دستگاه بوده است. اما آن‌طور که آمار تولید منتشره در صورت‌های مالی ایران خودرو روایت می‌کند، این شرکت همچنان در تولید دنا روندی نزولی دارد. ایران خودرویی‌ها تا پایان مهر امسال، ۱۵ هزار و ۹۱۳ دستگاه دنا را به تولید رسانده‌اند تا نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته ۲/ ۳۸ درصد افت تولید را به خود ببینند. دنا در دو مدل معمولی و پلاس به تولید می‌رسد و هر دو مدل نیز قیمتی بالای ۱۰۰ میلیون تومان در بازار دارند. افت تولید دنا در حالی است که دیگر محصول ایران‌خودرو یعنی رانا توانسته رشد را در کارنامه‌اش به ثبت برساند. طبق گزارش ارائه‌شده به بورس، در هفت ماه امسال سه هزار و ۴۴۷ دستگاه رانا در ایران‌خودرو به تولید رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۳/ ۴۳ درصد را نشان می‌دهد. این رشد به نوعی با کم بودن عدد پایه تولید رانا در سال گذشته در ارتباط است، چه آنکه این محصول در گذشته آمار ضعیفی داشت، اما چند ماهی می‌شود که تولید آن جان گرفته است.
نگاهی هم بیندازیم به محصولات مونتاژی ایران‌خودرو، محصولاتی که برخی از آنها با خطوط تولید این شرکت وداع کرده‌اند. آن‌طور که گزارش ارائه‌شده به بورس روایت می‌کند، آبی‌های جاده مخصوص تا پایان مهر امسال تنها ۱۲۰ دستگاه سوزوکی گرندویتارا مونتاژ کرده‌اند و این یعنی تولید محصول موردنظر در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته۳/ ۹۴ درصد افت داشته است. ایران‌خودرو طی چند ماه گذشته حتی یک دستگاه سوزوکی را نیز به مونتاژ نرسانده و بنابراین این محصول عملا با خودروسازی کشور وداع کرده است. در کنار ویتارا، به‌نظر می‌رسد دانگ‌فنگ و ایران‌خودرو نیز به آخر خط رسیده‌اند و تولید این محصول چینی در کشور متوقف شده است. آمار تولید ایران‌خودرو در مهر نشان می‌دهد حتی یک دستگاه دانگ‌فنگ نیز در این شرکت مونتاژ نشده و بنابراین احتمالا این محصول چینی نیز با آبی‌های جاده‌مخصوص وداع کرده است. در بین دیگر مونتاژی‌های ایران خودرو، اما هایمای چینی تیراژی سه هزار و ۲۸۷ دستگاهی طی هفت ماه امسال از خود به‌جا گذاشته است. با توجه به این آمار، هایما افتی ۵/ ۶۲ درصدی را نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته به خود می‌بیند. مونتاژ این محصول فعلا در ایران‌خودرو ادامه دارد و باید منتظر ماند و دید در آینده نیز تداوم خواهد داشت یا هایما نیز به جمع حذفی‌ها می‌پیوندد.
اوج‌گیری پراید پیش از حذف
به سایپا برویم و ببینیم این شرکت چه آماری در تولید محصولات خود طی هفت ماه ابتدایی امسال به‌جا گذاشته است. بنابر آمار ارائه‌شده به بورس، سایپایی‌ها در تولید سراتو که محصولی مونتاژی و تحت‌لیسانس کیاموتورز کره است، با افت تولید مواجه شده‌اند. بر این اساس تا پایان مهر امسال، سه هزار و ۶۳۰ دستگاه سراتو در سایپا مونتاژ شده که در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته، ۳۵ درصد افت را نشان می‌دهد. با توجه به آمار تولید مهر ماه که از صفر بودن تیراژ سراتو حکایت دارد، این مونتاژی کره‌ای نیز در لیست خودرو‌های حذفی کشور قرار گرفته است. در بین دیگر محصولات سایپا، تیبا تیراژی ۹۱ هزار و ۶ دستگاهی از خود به‌جا گذاشته و بنابراین نسبت به هفت ماه سال گذشته ۲/ ۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد. تولید پراید، اما روندی افزایشی داشته است، خودرویی که سایپایی‌ها سرانجام راضی به حذف آن شدند. پراید که قرار است تنها تا تیر ماه سال آینده به تولید برسد، در هفت ماه امسال تیراژی ۱۵۷ هزار و ۳۹۲ دستگاهی از خود به‌جا گذاشته و در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال گذشته ۱۵ درصد افزایش تولید را تجربه کرده است.
از تیبا و پراید بگذریم و نگاهی هم به محصولات مونتاژی چینی سایپا بیندازیم. طبق آمار، پارس‌خودرو به‌عنوان زیرمجموعه سایپا، توانسته تنها ۱۹۳ دستگاه برلیانس را به تولید برساند. با توجه به این آمار، برلیانس در مقایسه با هفت ماه سال گذشته ۳/ ۹۹ درصد افت تولید را تجربه کرده است. نکته مهم دیگر در مورد برلیانس، بازگشت این محصول به خطوط تولید پارس‌خودرو است. برلیانس مدت‌ها بود تولید نمی‌شد و بنابراین در لیست حذف‌شدگان از خطوط تولید خودروسازی کشور قرار گرفته بود، اما آمار تولید مهر نشان می‌دهد پارس‌خودرویی‌ها آن را بازگردانده‌اند، چه آنکه ۱۰۹ دستگاه از این محصول تولید شده است. این بازگشت البته احتمالا موقتی است و بعید به‌نظر می‌رسد تولید برلیانس تداوم چندانی داشته باشد. یکی از مسوولان پیشین پارس‌خودرو پیش‌تر گفته بود قطعات برلیانس در گمرک قرار دارند، اما به دلیل قیمت‌گذاری دستوری، تولید این محصول به صرفه نیست. حالا به نظر می‌رسد پارس‌خودرویی‌ها قطعات برلیانس را از گمرک ترخیص و تولید آن را از سر گرفته‌اند و برلیانس‌های تولیدی احتمالا با قیمت حاشیه بازار فروش خواهند رفت.
علاوه بر برلیانس، آریو دیگر محصول چینی گروه خودروسازی سایپا نیز که تولید آن متوقف شده بود، به خطوط تولید بازگشته است. سایپایی‌ها در مهر امسال ۱۵۴ دستگاه آریو را مونتاژ کرده‌اند و این در حالی است که به‌نظر می‌رسد این محصول نیز سرنوشتی شبیه برلیانس دارد. در واقع بعید به‌نظر می‌رسد تولید آریو نیز دوام چندانی داشته باشد و این محصول نیز احتمالا به‌طور موقت به خطوط تولید سایپا بازگشته است. در نهایت، اما چانگان دیگر محصول چینی سایپا، تیراژی چهار هزار و ۸۳ دستگاهی را تا پایان مهر از خود به‌جا گذاشته که نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته افت ۵۰ درصدی را نشان می‌دهد. اما نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده ال۹۰ تا پایان مهر امسال بیندازیم و ببینیم این محصول فرانسوی چه شرایطی در تولید طی هفت ماه امسال داشته است. طبق اطلاعات ارائه‌شده به بورس، در مجموع تیراژ خانواده تندر۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس‌تندر، تندر اتومات و ساندرو) طی بازه زمانی تحت بررسی به چهار هزار و ۸۲ دستگاه رسیده است. با این حساب، تیراژ این خانواده در مقایسه با هفت ماه سال گذشته ۹۰ درصد افت داشته است. اگر آمار تولید خانواده تندر۹۰ را به‌صورت جداگانه بررسی کنیم، مشخص می‌شود هر دو شرکت ایران‌خودرو و پارس‌خودرو با کاهش تولید این محصول مواجه شده‌اند. بر این اساس، ایران‌خودرویی‌ها با توجه به تیراژ هزار و ۱۶۲ دستگاهی خود، افتی ۷/ ۸۷ درصدی را در تولید محصولات رنو به ثبت رسانده‌اند. در پارس‌خودرو نیز تولید محصولات خانواده رنو طی هفت ماه امسال به دو هزار و ۹۲۰ دستگاه رسیده تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افتی ۱/ ۹۰ درصدی دامان آن را بگیرد. آمار‌ها می‌گویند تولید محصولات رنو در پارس خودرو متوقف شده، اما ایران خودرویی‌ها ۸۱ دستگاه تندر۹۰ را در مهر امسال تولید کرده‌اند.
سفره خانوار‌های کم‌درآمد در سال گذشته، کوچک‌تر از قبل شد
دنیای‌اقتصاد به بررسی تغییرات سفره کم‌درآمد‌ها پرداخته است: بررسی داده‌های بودجه خانوار مرکز آمار نشان می‌دهد سفره محدود خانوار‌های دهک اول (کم‌برخوردار) در سال گذشته، کوچک‌تر از قبل شده است. مثلا یک پنجم از میزان مصرف گوشت دام دهک اول، در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ حذف شده است تا میزان مصرف آنها، به کمتر از ۴۰۰ گرم در ماه برسد. حذف مصرف در اغلب کالا‌های اساسی خوراکی رویت می‌شود. علاوه بر اینها، خانوار‌های دهک اول در سال ۹۷، اقدام به فروش حدودا ۶۵۰ هزار تومان از لوازم زینتی و شخصی خود برای پوشش هزینه‌ها کرده‌اند.
ابعاد زندگی یک خانوار فقیر به چه شکلی است؟ خانوار فقیر چه مقدار گوشت مصرف می‌کند یا چه مقدار هزینه برای تهیه کالایی مانند کفش می‌تواند بپردازد. «دنیای‌اقتصاد» در این گزارش با استناد به داده‌های بودجه خانوار، نمای آماری از خانوار‌های فقیر ایران ارائه می‌دهد.
وضعیت تورمی فقرا
داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد شاخص کل قیمت مصرف‌کننده برای خانوار‌های کشور، در طول ۷ ماه ابتدایی سال‌جاری معادل ۵/ ۱۲ درصد رشد کرده است. این مساله نشان می‌دهد اقتصاد ایران همچنان درگیر شرایط تورمی است. در این بین به دهک‌های پایین جامعه چه گذشته است؟ تورم دهک‌های اول تا سوم هزینه‌ای (دهک‌های کم برخوردار) در قیاس با تورم کل کمتر بوده و شاخص قیمت برای خانوار‌های دهک‌های پایین، کندتر از شاخص کل حرکت کرده است. اما این کندی، قابل اغماض بوده است. چراکه تورم دهک اول معادل ۷/ ۱۰ درصد بوده است. شتاب قیمتی در ۷ ماه ابتدایی سال ۹۸ برای دهک سوم نیز معادل ۸/ ۱۱ درصد ثبت شده که تنها ۷/ ۰ درصد کندتر از شاخص کل است. پس می‌توان با تقریب خوبی گفت که فقرا، همپای کل جامعه از تورم آسیب دیده‌اند و مقدار کمتر بودن تورم، چندان قابل‌توجه نبوده است. از طرف دیگر، اگر به سبد مصرفی خانوار‌های دهک‌های پایین جامعه نگاه کنیم، جنس ضربه تورمی به دهک‌های پایین، روشن‌تر خواهد شد.
شوک تحریمی: تعقیب تورم دهک‌های فقیر جامعه در طول سال‌های اخیر، یک واقعیت را تصریح می‌کند: در اثر شوک تحریمی، دهک‌های پایین جامعه متحمل تورم قیمتی قابل‌توجهی شده‌اند. درحالی‌که تورم ۷ ماهه دهک‌های اول تا سوم هزینه‌ای در دو سال ۹۵ و ۹۶، از ۹/ ۳ درصد فراتر نرفته بود، در سال ۹۷ این عدد به بیش از ۳۰ درصد جهش کرد. این جهش برای خانوار‌های دهک‌های پایین هزینه‌ای، با توجه به سبد کوچک مصرف، سنگین است. در دهک‌های پایین، عمده سبد مصرف را کالا‌های اساسی و حیاتی زندگی تشکیل می‌دهد. جهش یکباره تورم اگر برای دهک‌های متوسط و بالای جامعه منجر به حذف بخشی از هزینه‌های غیرضرور یا خدماتی می‌شود، می‌تواند برای دهک‌های پایین جامعه منجر به حذف بخشی از اقلام ضروری شود.
آثار تورم
بررسی آمار و ارقام بودجه خانوار، می‌تواند نشان دهد که مصرف خانوار‌های فقیر در مورد کالا‌های اساسی، در سال ۹۷ چه تغییراتی کرده است. داده‌های بودجه خانوار مرکز آمار نشان می‌دهد که دهک اول، برای خرید گوشت دام معادل ۲۴۳ هزار تومان در سال ۹۷ و معادل ۲۱۱ هزار تومان در سال ۹۶ هزینه کرده است. در واقع تحریم‌ها و تورم باعث شد تا خانوار‌های دهک اول، پول بیشتری برای مصرف گوشت بپردازند؛ اما گوشت کمتری مصرف کنند. چراکه در سال ۹۶، با ۲۱۱ هزار تومان می‌توانستند در حدود ۶/ ۵ کیلو گوشت گوساله یا گاو خریداری کنند، درحالی‌که در سال ۹۷ با ۲۴۳ هزار تومان، تنها توانستند ۳/ ۴ کیلو گوشت برای خانواده خود تهیه کنند. در نتیجه مصرف گوشت دام خانوار‌های دهک‌های پایین از ۴۷۴ گرم در ماه به ۳۶۳ گرم رسیده است. به‌طور کلی رصد مصرف خانوار‌های دهک اول نشان می‌دهد که سطح مصرف آنها در تمامی کالا‌های خوراکی اساسی با کاهش همراه شده است. متوسط تعداد افراد خانوار در دهک اول هزینه‌ای در سال گذشته معادل ۵۸/ ۲ نفر گزارش شده است. از این‌رو می‌توان گفت که در سال گذشته، سرانه مصرف گوشت دام در دهک اول، معادل ۱۴۰ گرم در ماه بوده است. همچنین هر نفر که جزو دهک اول بوده، در سال گذشته در هر ماه حدود ۹/ ۰ لیتر شیر مصرف کرده است. درحالی‌که سرانه مصرف ماهانه شیر برای میانگین کل کشور، دو برابر این مقدار بوده است. تمام اینها نشان می‌دهد که شدت فقر در سال گذشته تشدید شده است. عمق تنگدستی دهک‌های پایین جامعه، از نما‌های دیگری نیز قابل اندازه‌گیری است. یکی از فاکتور‌های قابل اندازه‌گیری، سطح زیربنای محل سکونت خانوار است. در سال ۹۷ حدود ۱/ ۳ درصد از خانوار‌های کشور در خانه‌های با زیربنای ۴۰ متر و کمتر زندگی کرده‌اند. این مقدار برای دهک اول معادل ۸/ ۱۲ درصد بوده است. همچنین سطح زیربنای محل سکونت حدود ۲/ ۲۴ درصد خانوار‌های دهک اول، کمتر از ۵۰ متر بوده است، یعنی حدود یک چهارم خانوار‌های فقیرترین دهک جامعه، در خانه‌هایی با زیربنای کمتر از ۵۰ متر سکونت داشته‌اند. درحالی‌که این عدد برای دهک پنجم در حدود ۶/ ۸ درصد گزارش شده است. هزینه‌هایی که خانوارها برای کالایی مانند کفش می‌پردازند، می‌تواند به نوعی میزان حیاط خلوت درآمد‌های آنها را نشان دهد که این حیاط خلوت، برای دهک‌های پایین به‌شدت کم است. هرخانوار دهک اول در سال گذشته برای تامین انواع کفش و تعمیرات آن، در حدود ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان در کل سال هزینه کرده است. یعنی سرانه هزینه هر فرد در دهک اول برای تامین کفش در حدود ۱۰ هزار و ۳۰۰ تومان بوده است. درحالی‌که هر ایرانی در سال ۹۷ به‌طور متوسط برای تامین کفش ۸۴ هزار و ۵۰۰ تومان پرداخت کرده است؛ یعنی ۸ برابر دهک اول. علاوه بر این دهک اول، در سال ۹۶ توانسته بود هزینه بیشتری را بابت کفش بپردازد: ۳۴ هزار و ۵۰۰ تومان که نسبت به سال ۹۷ تقریبا ۸ هزار تومان بیشتر بود. این افت در حالی رخ داد که قیمت‌ها در سال ۹۷ رشد قابل‌توجهی نسبت به سال ۹۶ داشته است. مثلا درخصوص هزینه‌های تفریحی، دهک اول در سال گذشته ۳/ ۲۶ هزار تومان هزینه کرده که در قیاس با سال ۹۶، حدود ۶ هزار تومان در سال بیشتر بوده است؛ اما شاخص قیمت مصرف‌کننده گروه «تفریح و فرهنگ»، در فاصله بین این دوسال ۷/ ۴۳ درصد رشد کرده است. پس در حقیقت از سطح تفریحات دهک اول در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶، کاسته شده است. شاخص دیگری که می‌تواند فشار هزینه‌ها در سال گذشته بر طبقه فقیر جامعه را نشان دهد، هزینه خالص لوازم زینتی و شخصی است. نکته اول اینکه در کل کشور، هزینه سالانه برای لوازم زینتی و شخصی به منفی ۳۶ هزار تومان رسیده است. یعنی مردم برای تامین هزینه‌ها دست به فروش کالا‌های زینتی خود زده‌اند و این اتفاق در تمامی دهک‌های اول تا هفتم رخ داده است، اما شدت آن در دهک اول قابل قیاس با دهک‌های دیگر نبوده است. هزینه‌های دهک اول در مورد لوازم زینتی و شخصی در سال گذشته منفی ۶۴۷ هزار تومان بوده است؛ یعنی خانوار‌های دهک اول در سال ۹۷ به‌طور متوسط ۶۴۷ هزار تومان از لوازم زینتی خود را فروخته و جایگزینی هم برای آن نخریده‌اند. یکی از هزینه‌های مهم دیگر خانوارها، متعلق به گروه بهداشت و درمان است که کاهش آن، چندان در اختیار خانوار نیست. میزان هزینه‌ای که خانوار‌های دهک اول در سال ۹۶ بابت بهداشت و درمان پرداخت کرده بودند، معادل ۸۲۶ هزار تومان گزارش شده است. این عدد در سال گذشته به ۹۴۳ هزار تومان رسیده است، یعنی ۱۴ درصد رشد. اما از آن طرف، شاخص قیمت مصرف‌کننده بخش «بهداشت و درمان» در سال ۹۷، رشد ۲/ ۱۷ درصدی را نسبت به سال قبلش ثبت کرده است، در نتیجه می‌توان گفت که توان خانوار‌های دهک اول برای دستیابی به خدمات بهداشتی و درمانی در سال ۹۷، حدود ۳ درصد نسبت به سال ۹۶ افت کرده است.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد
ارسال نظرات