دزدی آشکار زعفران ایرانی در سکوت مسئولان

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، زعفران که از آن به عنوان طلای سرخ یاد می‌شود، یکی از محصولات کشاورزی است که تقریباً انحصار تولید آن در اختیار کشاورزان ایرانی است، ولی این تنها انحصاری است در دنیا که نفعی برای انحصارگر نداشته و سهم کشاورزان ایرانی از تولید و فروش این طلای سرخ ناچیز است، در مقابل، انحصار فروش و سودآوری این محصول در اختیار کشور‌های دیگری از جمله اسپانیا است و جالب‌تر اینکه دنیا هم زعفران ایران را به نام ایران نمی‌شناسد و نهایت اینکه سهم زعفران کاران ایرانی از این طلای سرخ گمنامی و ارزانی است. در عین حال مسئولان و دولتمردان طی سال‌های متمادی گذشته اجازه دادند که این دزدی آشکار از جیب کشاورزان ایرانی به نفع دلالانِ عمدتا خارجی انجام شود و تدبیری برای این مساله نداشته اند.

 

نزدیک به ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود و تولید این محصول در کشورمان سابقه طولانی دارد، اما در دنیا زعفران ایران را با برند‌های تجاری اسپانیا می‌شناسند و زعفران از ایران به صورت فله یا بسته‌های غیر تجاری و مصارف خرده فروشی به صورت قانونی و غیر قانونی و چمدانی از کشور خارج می‌شود.

محمد علی طهماسبی معاون وزیر جهاد کشاورزی در ارتباط با سطح زیر کشت این محصول در ایران و جهان گفته است: از ۱۲۲ هزار هکتار سطح زیر کشت جهانی زعفران حدود ۱۱۵ هزار هکتار مربوط به ایران است یعنی حدود ۹۰ درصد تولید و سطح زیرکشت زعفران به ایران اختصاص دارد و در کشور‌های همسایه تنها حدود ۵ هزار هکتار زعفران کشت می‌شود.

زینلی مجری طرح گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی نیز در ارتباط با ارزآوری این محصول اظهار داشت: سال گذشته ۲۸۰ تن زعفران به خارج از کشور صادر و ۳۵۰ میلیون دلار برای کشور ارزآوری داشته است؛ در پنج ماهه سال جاری نیز به رغم تمامی موارد و مشکلات ۷۶ تن زعفران به خارج صادر شده است.

بر اساس این رقم صادرات و ارز آوری صورت گرفته، میانگین صادرات هر کیلوگرم زعفران ایرانی ۱۶ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان (محاسبه با دلار ۱۳ هزار تومانی) بوده است که شامل صادرات به صورت فله و بسته بندی‌های کوچک می‌شود؛ عدد به دست آمده ۱۶ میلیون تومانی صادرات هر کیلوگرم زعفران نشان می‌دهد که عمده صادرات این محصول به صورت فله و با قیمت‌های پایینی بوده است.

این در حالی است که زعفران در ایران حداکثر کیلویی ۱۰.۵ میلیون تومان از کشاورزان خریداری و به قیمت‌هایی حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ دلار یا ۱۳ تا ۲۰ میلیون تومان به صورت فله‌ای به فروش می‌رسد.

 

زعفران ایرانی حتی در سایت‌های خرید اینترنتی بین المللی مانند علی بابا، آمازون و ایبی نیز به صورت فله با قیمت‌های پایینی به فروش می‌رسد، این در حالی است که همان زعفران بعد از برند سازی توسط دیگر کشور‌ها با قیمت‌های بسیار بالای چند ده میلیون تومانی و حتی چند صد میلیون تومانی به فروش می‌رسد.

زعفران ایرانی با بسته بندی و برند دیگر کشور‌ها مانند اسپانیا شناخته شده و به قیمت حداقل کیلویی ۹۰ میلیون تومان و در مواردی این محصول تا کیلویی ۲۶۵ میلیون تومان قیمت گذاری شده و به عنوان کالایی لوکس به فروش می‌رسد.

به طور مثال در سایت ebay آمریکا هر بسته یک گرمی زعفران یک برند با توجه به درجه کیفی آن ۱۵ تا ۲۰ دلار یا ۱۹۵ هزار تومان تا ۲۶۰ هزار تومان قیمت قیمت گذاری شده که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۱۹۵ میلیون تومان تا ۲۶۰ میلیون تومان می‌شود.

در همین سایت، قیمت زعفران کشمیری (منطقه مورد مناقشه میان هند و پاکستان) یک گرمی ۱۱ دلار یا ۱۴۳ هزار تومان قیمت گذاری شده است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۱۴۳ میلیون تومان می‌شود.

برند دیگری در این سایت، یک گرم زعفران را ۹ دلار یا ۱۱۷ هزار تومان قیمت گذاشته است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۱۱۷ میلیون تومان می‌شود.

فروش زعفران ایرانی در سایت آمریکایی

البته در این سایت خرده فروشی آمریکایی، زعفران با برند ایرانی نیز مشاهده می‌شود و معدود از شرکت‌های ایرانی توانسته اند محصول خود را به این صورت و به صورت بسته بندی و ارزش فزوده بیشتر به فروش برسانند، اما با این وجود قیمت برند ایرانی کمتر از سایر برندها، حتی کشمیری است به طوری که هر گرم از این محصول ۴ دلار یا ۵۲ هزار تومان قیمت گذاری شده است که نرخ هر کیلوگرم آن حداکثر ۵۲ میلیون تومان می‌شود.

در سایت آمازون نیز هر گرم زعفران ایرانی بسته بندی شده توسط دیگر کشور‌ها ۳۰ دلار یا ۳۹۰ هزار تومان قیمت گذاری شده است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول حدود ۳۹۰ میلیون تومان می‌شود.

قیمت یک گرم زعفران با بسته بندی اسپانیا نیز حدود ۷ دلار یا ۹۰ هزار تومان قیمت گذاری شده است که قیمت هر کیلوگرم از این محصول ۹۰ میلیون تومان می‌شود.

در این گزارش، قصد مقایسه قیمت فروش زعفران به صورت فله‌ای و بسته بندی‌های کوچک را نداریم و هدف از اعلام قیمت‌ها به کیلوگرم جلب توجه مخاطب به ارزش افزوده‌ای است که می‌توانست عاید تولید کنندگان ایرانی باشد.

آنچه مشخص است قیمت‌های جهانی زعفران هرگز با قیمتی که این محصول در بازار داخلی کشورمان و آن نرخی که از کشاورزان خریداری می‌شود، همخوانی ندارد به طوری که نرخ خرید هرکیلوگرم زعفران از کشاورزان داخلی ۷ تا ۱۰.۵ میلیون تومان است که توسط واسطه ها، تجار و حتی سازمان تعاون روستایی خریداری می‌شود.

سازمان تعاون روستایی با هدف حمایت از تولید، زعفران کشاورزان را به قیمت بالاتر و شاید در برخی از موارد تا یک میلیون تومان بیشتر از نرخ بازار داخلی خریداری می‌کند، اما اختلاف زیادی با قیمت‌های جهانی دارد و این سازمان نتوانسته است کشاورزان و تولید کنندگان را برای حضور در بازار‌های جهانی توانمند کند.

بر اساس اطلاعیه جدید سازمان تعاون روستایی قیمت خرید هر گرم زعفران نگین از کشاورزان ۱۰۵۰۰۰ ریال، زعفران مشابه نگین ۹۵۰۰۰ ریال، زعفران پوشال مرغوب ۹۰۰۰۰ ریال و زعفران پوشال معمولی ۸۲۰۰۰ ریال است.