گروه اجتماعی
خبرگزاری دانشجو_سیده زهرا حسینی؛٢ساعت فاصله از خانه تا تحریریه
خبرگزاری دانشجو مجابت می‌کند تا در طول سفر با مترو، هر روز با اتفاق یا حرفی جدید و حتی تعجب‌برانگیز مواجه شوی! از خود مترو و ماجرا‌های عجیب و غریبش تا شنیدن دغدغه‌ها و حرف‌های مردم در دل شهر.
این مسافت دو ساعته می‌تواند برای ما خبرنگار‌ها فرصت خوبی باشد تا نه از گزارش‌های موظفی‌مان جا بمانیم و نه از برداشت مردم از اتفاقات روز جامعه بی‌خبر؛ از حرف‌های واقعیِ آدم‌های واقعی درباره اعدام نکنید بدون هشتگ مجازی تا فروش کرم بهداشتی اصل فلان شرکت آرایشی، بهداشتی معروف اروپایی آن‌هم ۱۰ درصد زیر قیمت داروخانه و در نهایت یک موضوع کلیشه‌ای و همیشگی؛ دستفروشان مترو!
ایستگاه کرج؛ منتظر قطار روی یکی از صندلی‌های مترو نشسته‌ام، پشت سرم چند دختر با کوله یا کیف‌های پرشده از اقلام و اجناس فروشی، نشسته‌اند و با هم از روز قبل خود می‌گویند. کمی دورتر نشسته و می‌گوید: دیروز آش پخته است و برای هرکسی که برده، تعریف شنیده، اما به گمان خودش کم‌نمک بوده. اقلامش را به آویز لباسی، آویزان کرده تا عرضه‌اش به مشتری در مترو راحت‌تر باشد.
آن‌یکی که کمی جوان‌تر از بقیه به نظر میرسد، می‌گوید: باید بروم بازار تا کمی جنس بخرم، رنگ و مدل اجناسی که دارم کامل نیست. این‌ها را میفروشم و بعد مستقیم می‌روم بازار؛ شلوار و روسری میفروخت.
قطار وارد ایستگاه می‌شود.
چند وقتی این زمزمه را می‌شنوم که تعداد دستفروشان در مترو در این روز‌های کرونایی بیشتر شده و یک ساعت نشستن در مترو، حساب کار را دستت می‌آورد که حرف بیراهی نیست و پیشتر اگر تنها در یک سفر با مترو نهایتا سه تا چهار دستفروش را می‌دیدی آن‌هم با اجناس محدود، اما به مراتب به تعدادشان اضافه شد و گویا این تفکر که دستفروشی ایرادی ندارد کم‌کم تبدیل شده به شغل شرافتمندانه. هرچند که ایرادی بر شرافتمندی کار و تلاش برای امرار معاش نیست، اما با وجود اینکه در روز‌های عادی حضور دستفروشان در مترو ولو با تعداد زیاد، مسئله‌ای عادی بود و مردم به حضور و فروش‌شان عادت کرده بودند و حتی از آنها حمایت می‌شد که اجازه دهید زندگی‌شان را بچرخانند با این روز‌های کرونایی، اما اوضاع کمی فرق می‌کند و دیگر حضور دستفروشان آن‌هم در این تعداد سرسام‌آور مسئله‌ای عادی نیست.
فرنوش نوبخت مدیر بهره‌برداری مترو تهران به خبرنگار اجتماعی دانشجو می‌گوید: در حال حاضر نگران کننده‌ترین مسائل حضور دستفروشان در مترو است که با شیوع کرونا تعداد آنان نیز افزایش پیدا کرده است.
او می‌گوید: با توجه به شرایط شیوع ویروس می‌گویم حضور این افراد در مترو نمی‌گذارد آن طور که می‌خواهیم فاصله‌گذاری‌ها را رعایت کنیم و باید بگویم با جابه‌جایی دستفروشان در واگن‌ها ممکن است ویروس کرونا سریعتر بین مسافران پخش شود و در کل ابزار و لوازمی که برای فروش عرضه می‌کنند نیز ممکن است آلوده باشد.
با وجود اینکه طرح فاصله‌گذاری اجتماعی و رعایت برخی اصول بهداشتی برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا در مترو الزامی است اما گویا تعطیلات محدودی که اوایل سال برای کم‌کردن آمار مبتلایان برقرار شد، قشر خاصی را به مشکلات معیشتی دچار کرده و حالا در این ایام در تلاش برای فروش اجناس خود و کسب درآمد هستند؛ این کار اما با وجود تمام خطراتی که برای جامعه و حتی اقتصاد دارد، بیش از هر چیز سلامتی خود و دیگر مسافرین مترو را با رفت و آمد میان واگن‌های قطار و فروش اجناسی که در طول روز به سطوح مختلف برخورد می‌کند، به خطر می‌اندازد.
البته این نکته که این دست از افراد در جامعه نیز نیازمند کسب درآمد هستند و به‌هرحال از این روش زندگی خود را تامین می‌کنند، قابل رد نیست، اما باید دید چرا مسئولان تلاشی برای ساماندهی و یا کنترل این افراد حداقل در این ایام شیوع ویروس کرونا که هر روز و در طول ۲۴ ساعت جان نزدیک به ۲٠۰ نفر را می‌گیرد، ندارند؟
فرنوش نوبخت در پاسخ به این سوال می‌گوید: باید شرایط این دسته از افراد را درک کنیم و باید بگویم برای ساماندهی نمی‌توانیم کاری انجام دهیم، زیرا روزانه تعداد شهروندان دستفروش افزوده می‌شود.
پیشتر درک شرایط سخت و مشکلات زندگی دستفروشان مخصوصا دستفروشان مترو باعت می‌شد تا مردم نسبت به حضور این افراد در مترو صبور باشند و از گلایه و اعتراض دوری کنند اما این روزها با افزایش آمار مبتلایان به و آمار مرگ و میر بر اثر ویروس کرونا، سخت‌شدن کار برای کادر درمان و تکمیل شدن ظرفیت برخی بیمارستان‌ها در پایتخت، ترس ابتلا را در مردم به قدری بالا برده و بی‌تفاوتی نسبت به این ویروس و عدم رعایت برخی دستفروشان نیز گلایه‌ها را نسبت به حضور این افراد در مترو بیشتر کرده است.
حضور این افراد در مترو آن‌هم زمانی که مسئولان درمان در کشور بطور مداوم هشدار می‌دهند که برای جلوگیری از ابتلا و افزایش آمار مرگ و میر بر اثر این ویروس باید از تجمع و تردد غیرضروری در سطح شهر خودداری کرد و در زمانی که کارشناسان و متخصصان ویروس‌شناسی می‌گویند که این ویروس بر روی سطوح، ویژه سطوح فلزی تا مدت زمان طولانی باقی می‌ماند و تاکنون روش درمان ثابت و موثری نیز کشف نشده، بیش از آنکه فایده و سودی داشته باشد، خطرناک و موجب آسیب رساندن به سلامت مسافران می‌شود.
آنچه بیش از هر برخورد و یا تصمیم قهری، نیاز است تدبیری برای حفظ ارزش و سلامتی دستفروشان و همچنین جلوگیری از تردد آنها در واگن‌ها و میان مسافرین اتخاذ شود؛ قطعا به‌راحتی نمی‌توان تمام دستفروشان را مجاب کرد تا از دستفروشی در مترو در این روز‌های شیوع ویروس کرونا خودداری کنند چرا که گویا این ویروس با توجه به ساختار ناشناخته‌اش تا مدت‌ها همراه ماست و هر روز از خود چهره‌ای جدید نشان می‌دهد و دستفروشان نیز برای امرار معاش خود به این شیوه کسب درآمد تکیه کرده‌اند و راهی بجز این ندارد و همچنین آنکه نمی‌توان از تمام مردم خواست تا از خرید از این افراد اجتناب کنند.
با این وجود، اما در میانه این سه ضلع مسافر، فروشنده و مسئولین، قطعا مدیران شهری تهران می‌توانند دستفروشی در واگن‌های تنگ و کم‌ظرفیت مترو را ممنوع کنند و بجای آن، در این ایام در راهرو و سالن‌های مترو مکانی را برای فروش اجناس و افلام این افراد در نظر بگیرند.
قطعا روش مدیریت فعلی که محدودیتی برای فعالیت‌های منجر به تجمع و شلوغی مکان‌های عمومی وجود ندارد، نه تنها برای مسافران و کادر مترو خطرناک است که حتی می‌تواند برای شخص دستقروشان که متاسفانه در وضعیت مالی خوبی نیز نیستند، به مراتب خطرناک‌تر باشد و به زنجیره انتقال ویروس کرونا بیش از پیش قدرت ببخشد.
