گزارش اخیر مرکز آمار از تورم شهریور ماه، نگرانیها از موج دوم تورم را افزایش داده است. این گزارش نشان میدهد تورم نقطه به نقطه (تورم پیشنگر) از ۱۹.۸ درصد در فروردین ماه سال جاری با حدود ۱۵ واحد افزایش، به رقم ۳۴.۴ درصد در شهریور ماه افزایش یافته است.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، هفته گذشته بود که مرکز آمار گزارش خود از تورم شهریور ماه سال جاری را ارائه کرد. طبق گزارش مرکز آمار، نرخ تورم سالانه شهریور ماه ١٣٩٩ برای خانوارهای کشور به ٢٦,٠ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ٠.٢ واحد درصد افزایش نشان میدهد. همچنین نرخ تورم نقطهای در شهریور ماه ١٣٩٩ به عدد ٣٤,٤ درصد رسیده است. منظور از نرخ تورم نقطهای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل میباشد؛ یعنی خانوارهای کشور به طور میانگین ٣٤.٤ درصد بیشتر از شهریور ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده اند. علاوه بر این نرخ تورم ماهانه شهریور ١٣٩٩ به ٣,٦ درصد رسیده که در مقایسه با همین اطلاع در ماه قبل، ٠.١ واحد درصد افزایش داشته است. در این گزارش همچنین دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در شهریور ماه ١٣٩٩ برای دهکهای مختلف هزینهای از ٢٣,٤ درصد برای دهک اول تا ٢٩.٩ درصد برای دهک دهم اعلام شده است.
شباهت رفتار تورم با سال ۹۷
گذشته از جزئیات مفصل گزارش مرکز آمار، یک نکته در موضوع تورم چندان به چشم نیامد. بررسی روند تورم در ماههای اخیر نشانههایی جدی از بازگشت تورم یا به عبارت دیگر آغاز موج دوم تورم ارائه میدهد. مروری بر آمارهای ارائه شده توسط مرکز آمار نشان میدهد تورم نقطه به نقطه به عنوان شاخص پیش نگر تورم سالانه، پس از رسیدن به رقم ۵۲.۱ درصد در اردیبهشت ماه سال ۹۸ با طی روندی نزولی به رقم ۱۹.۸ درصد در فروردین ماه سال جاری رسیده است. فروردین ماه سال جاری، اما نقطه عطف مسیر تورمی در کشور بوده است. بهطوری که پس از آن شاخص تورم نقطه به نقطه تغییر جهت داده و در حال طی روندی صعودی است چنانکه این شاخص با حدود ۱۵ واحد افزایش طی ۵ ماه، به رقم ۳۴.۴ درصد افزایش یافته است. مسیر کنونی تورم نقطه به نقطه تا حدودی مشابه همان مسیری است که این شاخص در سال ۹۷ پیمود. جالب آنکه رقم تورم نقطه به نقطه در مهر ماه سال ۹۷ و در طی مسیری صعودی به ۳۳ درصد رسیده بود.
رشد دوباره نرخ ارز در ماههای اخیر
همزمان با افزایش نرخ تورم نقطه به نقطه به عنوان شاخص پیش نگر از مسیر تورم سالانه، نرخ ارز هم طی ماههای اخیر با رشدی قابل توجه همراه شده است. گزارشهای رسمی سامانه سنا نشان میدهد نرخ ارز از رقم ۱۵ هزار و ۲۵۰ تومان در پایان فروردین ماه سال جاری با رشدی حدودا ۹۰ درصدی به رقم ۲۸ هزار و ۵۵۰ تومان در روز شنبه ۵ مهر ماه رسیده است.
رشد نرخ ارز در ماههای اخیر میتواند به عنوان نشانه دیگری از بازگشت موج دوم تورم تفسیر شود. همچنین با توجه به تاثیر مستقیم نرخ ارز بر تورم، روند صعودی نرخ ارز در ماههای اخیر میتواند به عنوان عامل مهمی در تداوم روند صعودی نرخ تورم تبدیل شود.
زنگ خطر معیشتی به صدا درآمد
هرچند شاخص تورم در هر کشوری همواره در مسیری پرنوسان در حرکت است، اما روند ماههای اخیر شاخص تورم نقطه به نقطه (تورم پیش نگر) نشان میدهد این روند چیزی فراتر از نوسانات کوتاه مدت است. همین مسئله نگرانیها را از بازگشت تورم یا به عبارت دیگر موج دوم تورم آن هم در فاصله کوتاهی از موج پیشین تورم افزایش میدهد. بازگشت تورم به مسیر صعودی در حالی است که بانک مرکزی در خرداد ماه سال جاری و طی اطلاعیهای از سیاست جدید خود برای مدیریت نقدینگی با عنوان «هدفگذاری نرخ تورم» رونمایی کرد.
بانک مرکزی در این اطلاعیه هدف خود از نرخ تورم سال جاری را ۲۲ درصد با دامنه مثبت و منفی ۲ واحد درصد اعلام کرد. با این حال اکنون و در فاصله تنها چهار ماه از این اطلاعیه، نرخ تورم سالانه شهریور ماه به ۲۶ درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه به ۳۴.۴ درصد رسیده است. پیشی گرفتن ۸ واحد درصدی شاخص تورم نقطه به نقطه نسبت به شاخص تورم سالانه نشان میدهد روند صعودی تورم سالانه تا حدود دو ماه آینده ادامه دارد. در چنین شرایطی دستیابی بانک مرکزی به هدف ۲۲ درصدی برای تورم سال جاری دور از دسترس به نظر میرسد. گذشته از این موضوع، بازگشت تورم به مدار صعودی، معیشت مردم را مجددا زیر فشار سنگین افزایش قیمتها قرار گرفته و تامین بسیاری از نیازها را سختتر از گذشته میکند. از همین رو لازم است مسئولان دولت و مجلس همزمان نسبت به اتخاذ تدابیری برای کنترل تورم و همچنین حفظ قدرت خرید دهکهای متوسط به پایین اقدام کنند.