به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، با توجه به ریزش اخیر بازار سرمایه و افت ۶۰۰ هزار واحدی شاخص کل در کمتر از ۲ ماه تصمیمات درست و غلط متعددی از سوی شورای عالی و سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ شد. یکی از این تصمیمات ممنوعیت معاملات سهام عدالت در تابلوی معاملاتی بازار بود. در واقع به علت اینکه درخواست فروش ۷ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی سهام عدالت پس از آزادسازی ۶۰ درصدی علتی بر فشار به سمت طرف عرضه بازار بورس شد و سهم های سبد سهام عدالت که عمدتا شاخص ساز و تاثییرگذار بر شاخص کل هستند صف فروش تشکیل دادند، همین موضوع باعث شد تا فروش سهام عدالت به صورت خرد و در تابلوی اصلی ممنوع شده و تنها خرید و فروش سهام عدالت به صورت بلوکی که عمدتا مشتری آن بانک ها و کارگزاری ها هستند انجام می شود.
در ادامه اما در دو ماه گذشته عمده ی سهامداران عدالت که درخواست فروش داده بودند به پول خود نرسیدند و بانک ها و کارگزاری ها و مسئولین علت آن را خرابی بازار و پایین بودن قیمت و یا نبودن مشتری عنوان کردند و تا کنون هم عمده درخواست های فروش سهام عدالت به نتیجه نرسیده و برای مردم پولی واریز نمی شود. در واقع با ریزش اخیر بورس و وضعیت نامشخص بازار تمایل چندانی از سوی حقوقی ها برای خرید بلوک های سهام عدالت وجود ندارد و این ها درحالی است که عموم جامعه چاره ای برای پیگیری این مشکلات ندارند و دستشان به جایی نمی رسد و تنها به صبر کردن برای واریز پول یا نفروختن و حفظ سهام عدالت تشویق می شوند.
اخیرا هم اعلام شد که از هفته آینده سازوکار دسترسی دارندگان سهام عدالت به لغو درخواست فروش فراهم شده و سهامداران می توانند از فروش سهام عدالت صرف نظر کنند.
از طرفی برای تشویق نگهداری سهام عدالت مقرر شد تا سود مجامع شرکت های بورسی ذیل سهام عدالت به صورت مستقیم به حساب سهامدارانی که روش مستقیم را انتخاب کرده اند واریز شود و آنها برای دریافت سود مجبور به مراجعه ی حضوری به شعب بانکی نباشند.
اما مسئله جالبی که در ماجرای بلوکی معامله شدن سهام عدالت این روزها صدای بسیاری از فعالان بازار سرمایه در فضای مجازی را درآورده است اینکه برخی کارگزاری ها با دور زدن قانون برای اینکه درخواست فروش سهام عدالت مشتریان خود را اجابت کنند اقدام به فروش تک سهم های زیرمجموعه سهام عدالت در تابلوی معاملات بورس می کنند، به عبارت دیگر سهم های زیر مجموعه ی سهام عدالت را به صورت خرد در بازار عرضه می کنند و با این کار علاوه بر دریافت کارمزد معاملات، با ارزان خریدن سهام عدالت به صورت بلوکی و به قیمت روز فروختن همان سهم ها به صورت خرد نوسان گیری کرده و سود خوبی به جیب می زنند.
بدتر اینکه با فشار فروش در شرایط کنونی نابسامان بازار سرمایه که شاخص در یک محدوده مشخص درجا می زند و بسیاری از سهم ها هنوز در حال اصلاح بوده و ترس و نگرانی سهامداران و تازه واردان نسبت به بورس هنوز پابرجا است با این کار به شرایط سخت بازار و هیجان و ترس سهامداران آسیب می زنند.
بعد از آزادسازی سهام عدالت یکی از سامانه‌های فروش سهام عدالت توسط یکی از کارگزاری ها راه‌اندازی شد و سهامداران زیادی برای فروش سهامشان از طریق این سامانه اقدام کرده‌اند و به این ترتیب درخواست فروش سهام عدالت ازاین سامانه در رتبه اول قرار گرفت.
مدیرعامل این کارگزاری سه روز پیش در مصاحبه ای نکته ی جالبی پیرامون فروش سهام عدالت مطرح می کند: «فروش سهام عدالت در روش بلوکی سخت است اما ما هم سعی میکنیم تا با روش‌هایی بتوانیم این سهام را به صورت خرد بفروشیم، طبیعتا در برابر حجم تقاضا این میزان فروش عدد قابل توجهی نیست.»
در واقع مدیرعامل این کارگزاری در این مصاحبه با بیان اینکه سعی میکنیم با روش هایی سهام عدالت را به صورت خرد بفروشیم به روشنی عنوان می کند که به قانون خرید و فروش بلوکی سهام عدالت پایبند نبوده و برای اینکه از کارمزد و نوسان گیری این معاملات سود کسب کند حاضر است علاوه بر دور زدن مقررات به بی اعتمادی و جو منفی بازار هم دامن بزند. البته واضح است که این احتمال برای سایر کارگزاری ها و حقوقی های خریدار و فروشنده سهام عدالت وجود دارد.
این شائبه به قوت خود وجود دارد و بسیاری از فعالان بازار سرمایه معتقدند عرضه های آبشاری سهام و تشکیل صف های سنگین فروش که در هفته های اخیر در سهم های زیرمجموعه سهام عدالت صورت گرفته و حمایت های بعضی حقوقی ها را هم بی اثر کرده ناشی از تخلف امثال این کارگزاری یا بانک هایی است که سهام عدالت را در تابلوی اصلی معاملات عرضه می کنند.
از طرفی هیچ سازوکار شفافی وجود ندارد که مشخص نماید اگر کارگزاری یا بانک انتخاب شده سهام عدالت کسی را فروخته، بلافاصله به حساب وی واریز کند، ممکن است بانک یا کارگزاری سهام را فروخته باشد اما بعد از مدت ها یا به صورت تدریجی و قطره چکانی برای سهامدار فروشنده واریز نماید.
بنابراین سازمان بورس به ویژه نهاد ناظر بایستی هر چه سریع تر به این تخلفات ورود کرده و از بهم ریختن بازار و افزایش فشار فروش در این شرایط به نفع تعادل و ثبات بازار و عموم سهامداران جلوگیری نماید و عملکرد بانک ها و کارگزاری ها در پروسه ی خرید و فروش بلوکی تا واریز سهام عدالت به حساب مشتریان را شفاف کند.
از سوی دیگر سازمان بورس موظف است برای فروش مناسب سهام عدالت هر چه زودتر چاره ای بیاندیشد تا بیش از این مشکلات مذکور ادامه نداشته باشد. باید توجه داشت که در اواسط زمستان یعنی ایم دهه فجر که در راه است و مقرر شده تا ۴۰ درصد باقیمانده سهام عدالت در این دوره آزادسازی شود اگر همین مسائل وجود داشته باشد بدون شک مشکلات و اثرات منفی در بازار سهام و نارضایتی سهامداران عدالت بیشتر شده و تبعات بیشتری برای بازار و سیاستگذار به دنبال خواهد داشت.
البته محسن خدابخش؛ مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار روز گذشته در یک مصاحبه اعلام کرد که فروش سهام عدالت از ابتدای مهرماه تا کنون ۱۰۰۰ میلیارد تومان بوده که از این رقم تنها ۳۰۰ میلیارد تومان در بازار اصلی بورس معامله شده است.
وی همچنین در خصوص شائبه فروش سهام عدالت از سوی کارگزاری ها در بازار گفته است: تا کنون مشکلی نداشتیم و فروش ها در صف های خرید انجام شده اما اگر تخلفی مشاهده شود حتما برخورد می کنیم.
صحبت های مدیر نظارت بر بورس علاوه بر اینکه شائبه ی تخلف برخی کارگزاری ها را تایید می کند نشان می دهد نهاد ناظر عزمی برای برخورد با این موضوع ندارد و صرفا به دنبال توجیه اتفاق پیش آمده است.
از طرفی به نظر می رسد ارقامی که محسن خدا بخش مطرح می کند دور از واقعیت باشد بنابراین نهاد ناظر و سازمان بورس بهتر است برای رفع این شبهه نیز معاملات و آمار فروش سهام عدالت (سهم های زیر مجموعه) را از ابتدای مهر به طور کلی و از شنبه به صورت روزانه شفاف سازی و اطلاع رسانی کند.
منبع: رادار اقتصاد
