کرونا و افسردگی در دانش‌آموزان

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، سرهنگ رحیمی دانشجوی دکتری روانشناسی اداره کل مشاوره ومددکاری معاونت اجتماعی ناجا در یادداشتی نوشت: این روز‌ها دیگر صدای بازی و هیاهوی دانش آموزان از پشت دیوار‌های مدرسه به گوش نمی‌رسد. کرونا، شیطنت‌های کودکان را به انزوا کشیده و همه از پشت شیشه‌های سرد و یخی تبلت‌ها و موبایل‌ها همدیگر را به نظاره نشسته اند. دور از انتظار نیست که در این شرایط برخی از دانش آموزان دچار احساس افسردگی، تنهایی و یا ناامیدی شوند. برابر اتفاق نظر پژوهشگران علوم بهداشت روانی - رفتاری، افسردگی شایع‌ترین و اساسی‌ترین بیماری روانی در دو دهه اخیراست. این بیماری توانایی فرد را در عملکرد، تفکر و احساس، تحت تاثیر قرار می‌دهد و یک مشکل خلقی خاص است که با اندوه، یاس و ناامیدی فراگیر، مشخص می‌شود. فرد افسرده اغلب لذت بردن از زندگی را مشکل می‌یابد، احساس تنهایی شدیدی می‌کند و برای درگیر شدن در فعالیت‌های روزمره زندگی از نیروی کمی برخوردار است. بسیاری از مردم در دوره‌هایی از زندگی خود، نسبت به رویداد‌های زندگی، احساس دلسردی می‌کنند، ولی افسردگی واقعی، عمیق‌تر و طولانی‌تر است و کل وجود شخص را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

با توجه به شرایط پیش آمده، دریافت آموزش از راه دور و ماندن دانش آموزان در خانه، بروز و یا احتمال افزایش افسردگی در آنان را محتمل‌تر ساخته است. افسردگی در کودکان و دانش‌آموزان از موضوعات مهم در گستره علم روانشناختی است. افسردگی دانش آموزان با مشکلاتی همچون ضعف مهارت‌های اجتماعی، اضطراب اجتماعی و اضطراب شدیدی که با دیگر منابع تنش‌زا مرتبط است، استفاده از مواد اعتیادآور و الکل، عدم مشارکت کافی در فعالیت‌های خشنود کننده و شادی آور، ایجاد آسیب‌های عمدی و یا افکار خودکشی، مشکلات عصبی، مواجه شدن با وقایع تنش زای متعدد و مشکلات بین‌فردی، اختلال رفتاری هنجاری و اختلال‌های خوردن در نوجوان مرتبط می‌باشد.

گرچه تشخیص افسردگی در کودکان و نوجوانان کار دشواری است و این امر به عهده متخصصان در مراکز درمانی خواهد بود، اما اعضای خانواده در منزل و حتی معلمان از طریق نظارت و ارتباطی که در گروه کلاسی در فضای مجازی دارند، می‌توانند با مشاهده دقیق رفتار‌های دانش‌آموزان در فرصت‌های مختلف و کسب آگاهی‌های نسبی درباره علایم و نشانه‌های افسردگی و سایر اختلالات، به شناسایی و ارجاع به موقع این گروه از دانش‌آموزان کمک نموده و از نادیده گرفتن آن‌ها در محیط گروه‌های کلاس و جامعه، پیشگیری نمایند. نحوه مشارکت کودکان و نوجوانان افسرده در فعالیت‌های درسی مانند سرعت درارائه پاسخ، نوع مکالمه، نحوه بیان مطالب و حتی انرژی و تُن صدا در گروه‌های درسی، شرکت در یک مسابقه در منزل و یا گروه‌های درسی، تنها بازی کردن و نحوه بیان عواطف و برقراری ارتباط با دیگران، باید مورد توجه قرار گیرد.

البته کودکان و نوجوانان افسرده، اغلب به خانواده‌هایی تعلّق دارند که از وجود یک یا چند مشکل از جمله مشکلات روانی و اختلافات خانوادگی، رنج می‌برند. با توجّه به این که خانواده، کانون اصلی درمان مشکلات کودکان و نوجوانان افسرده است، مراجعه والدین به مراکز مشاوره و کمک به حل مشکلات خود و فرزندانشان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد.

راهکار‌های کاهش افسردگی

-شناسایی توانمندی‌ها، استعداد‌ها و پیشرفت کودکان و نوجوانان افسرده در زمینه‌های مختلف درسی و غیر درسی و تشویق آن‌ها از طریق اعطای پاداش‌های مثبت و مناسب به آن‌ها کمک می‌کند، احساس کفایت، ارزشمندی و اعتماد به نفس ضعیف خود را افزایش بدهند و انگیزه‌ی لازم برای تلاش در آموختن دروس خود را نیز داشته باشند.

مطالعات نشان می‌دهد، هنگام ورزش و فعالیت‌های بدنی، مقادیر بسیاری از ترکیبات شیمیایی در بدن آزاد می‌شود که بعضی از آن‌ها خاصیّت شادی بخش دارند. تشویق کودکان و نوجوانان افسرده به ورزش به کاهش افسردگی‌شان کمک می‌کند.
آموزش روش‌های مناسب برای برقراری و ادامه ارتباط اجتماعی حتی به صورت مجازی و یا تلفنی با همسالان، و فراهم کردن زمینه‌های لازم برای پیدا کردن دوست‌هایی دیگر در مقطع تحصیلی جدید، به آن‌ها کمک می‌کند تا ازحالت انزوا و گوشه‌گیری خارج شوند.

تقویت ارتباطات و تعاملات درون خانواده با رعایت اصل احترام، گوش دادن فعال، توجه بدون قید و شرط و ... منجر به افزایش احساس ارزشمندی و در نهایت ایجاد تعادل در وضعیت روانشناختی نوجوانان می‌گردد.

انجام فعالیت‌های مشترک درون خانواده، با مشارکت اعضا و حتی سپردن مدیریت اقدامات به نوجوانان

توصیه‌هایی برای پیشگیری از افسردگی

اوقاتی را به فرزندان خود اختصاص دهید. مراقب آنان باشید و به آن‌ها و حرف هایشان توجه کنید و با آنان ارتباط گرم و صمیمانه برقرار کنید.

فرصت‌هایی را برای فعالیت‌های مورد علاقه آنان اختصاص دهید. آنان را از فعالیت‌های مثبت و بدنی موثر محروم نکنید.
رژیم غذایی مغذی برای فرزندان خود داشته باشید. اگر رژیم غذایی مناسب باشد در کنار آمدن با بیماری و تامین منبع انرژی کمک قابل توجهی می‌کند.

 

سعی کنید فرزندانتان الگوی خواب مناسبی داشته باشند و از چرت زدن آنان در طی روز جلوگیری کنید تا مانع کسل بودن آنان شوید.

 

با احترام با فرزندان خود رفتار کنید و به آنان شخصیت بدهید.

 

با نگاهی محبت آمیز به فرزندان خود را بنگرید، به نحوی که در نگاه شما محبت و عشق را درک کنند؛ زیرا عشق، پذیرش ومورد محبت قرارگرفتن یکی از نیاز‌های اساسی است که تامین آن محرک تقویت کننده‌ای در زندگی بوده واحساس امنیت، سلامت وبهداشت روان را در کودکان افزایش می‌دهد.