توسعه خدمات شهری آبادان و خرمشهر از رهگذر منطقه آزاد اروند

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، آبادان و خرمشهر دو شهری است که در طول هشت سال دفاع مقدس بیش از شهر‌های دیگر کشور، بار گران نبرد نامتقارن ایران با رژیم بعث عراق را بر دوش خود حس کرده‌اند و با گذشت سه دهه از پایان جنگ، به دلایلی همچون بی‌توجهی مسئولان، تمرکزگرایی و توزیع نامتوازن و ناعادلانه امکانات و خدمات در کشور، هنوز تاول‌ها و زخم‌های آن سال‌های پرالتهاب، بر پیکر این دو شهر احساس می‌شود.

این محرومیت‌ها برای استانی که از استعداد‌های ویژه‌ای از جمله عبور حدود ۳۰ درصد از آب‌های کشور از جلگه خوزستان، وجود دشت‌های مستعد کشاورزی و فعالیت‌های منظم کشت و صنعت، قرارگرفتن بخش عمده ذخایر نفت کشور، مرز زمینی و وجود مرز شلمچه با کشور همسایه، مرز هوایی و وجود فرودگاه‌های بین‌المللی و... برخوردار است دور از درایت و انصاف است. طی سال‌های اخیر یکی از تدابیر مسئولان برای توسعه مناطق کمتر برخوردار، احداث مناطق آزاد در گوشه و کنار کشور بود که اهداف اصلی ایجاد آن «تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازار‌های جهانی و منطقه‌ای، تولید و صادرات کالا‌های صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی» عنوان شده است، اما به زعم متخصصان امر، عملکرد مناطق آزاد در ایران به دلیل تطابق نداشتن با راهبرد توسعه، موفق نبوده است. منطقه آزاد تجاری- صنعتی اروند یکی از این مناطق است که در شمال غربی خلیج فارس و جنوب غربی استان خوزستان در شهرستان‌های آبادان و خرمشهر با وسعت ۳۷۴۰۰ هکتار در محل تلاقی اروندرود و کارون واقع شده و همجوار با کشور‌های عراق و کویت است.

وجود آب شیرین فراوان و رود‌های بهمنشیر، کارون و اروندرود و امکانات دیگر مانند حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی، دریایی و هوایی به داخل و خارج کشور و فرودگاه آبادان و فاصله کم با کشور‌های همجوار از مزیت‌های منطقه آزاد اروند است. گرچه یکی از مهمترین اهداف ایجاد منطقه آزاد اروند، توسعه زیرساخت‌های خدماتی و عمرانی شهری در آبادان و خرمشهر ذکر شده است، اما این منطقه با وجود امکانات و زیرساخت‌های مناسب، نتوانسته چنین هدفی را محقق سازد. چنین خلأیی زمینه انعقاد تفاهم‌نامه همکاری بین منطقه آزاد اروند با قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) را برای توسعه فضا‌های شهری در آبادان و خرمشهر فراهم سازند. قرارگاه سازندگی خاتم در سال‌های پس از جنگ نامی آشنا و شناخته‌شده برای مردمان استان خوزستان است.

این مجموعه پس از سال‌های دفاع مقدس، ابتدا در قالب بازسازی و پس از آن در قالب سازندگی، حضور پررنگ و جدی در این استان داشت که این حضور به صورت احداث چندین سد از جمله سد عظیم کرخه به عنوان بزرگترین سد خاکی غرب آسیا، طرح آبرسانی غدیر، حضور در مهار سیلاب بهار سال ۹۸ و حتی در ماه‌های اخیر با اجرای پروژه تأمین آب منطقه غیزانیه که به بحرانی استانی تبدیل شده بود ظهور و بروز پیدا کرد. پروژه‌هایی همچون تقاطع‌های غیرهمسطح و متروی اهواز نیز از پروژه‌هایی است که قرارگاه با در اختیار داشتن نیرو‌های متخصص و تجهیزات و ماشین‌آلات منحصربه فرد، اخیراً به آن‌ها ورود کرده است. قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) در سال‌های اخیر و به دلیل وضعیت اقتصادی کشور و کمبود اعتبار پروژه‌های عمرانی، سعی کرده تا در تعامل با دولت و نهاد‌های کشوری از قانون تهاتر و بخصوص تهاتر املاک راکد نهاد‌ها و ارگان‌ها در اجرای پروژه‌های ملی و استانی استفاده کند.

سعید محمد فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم دلیل اجرای پروژه‌ها با استفاده از قانون تهاتر را کمک به حرکت قطار توسعه صنعتی و عمرانی کشور در وضعیت تحریم‌های همه‌جانبه عنوان کرد و گفت: با این کار از یک سو پروژه‌ها دچار رکود نمی‌شود و چراغ کارگاه‌های عمرانی روشن می‌ماند و از سوی دیگر، اموال راکد و بدون استفاده دولت، به چرخه تولید کشور وارد و جامعه از وجود آن‌ها منتفع می‌شود. تفاهم‌نامه همکاری بین منطقه آزاد اروند با قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) نیز از جمله پروژه‌هایی است که بر پایه تهاتر منعقد شده است. غلامرضا شریعتی، استاندار خوزستان، در مراسم انعقاد این تفاهم‌نامه گفت: اکنون آمده‌ایم تا سرمایه‌های منجمد را به سرمایه‌های فعال تبدیل کنیم. زمین سرمایه منجمدی است که به خدمتی برای مردم تبدیل می‌شود. ضمن اینکه این زمین‌ها هم توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) به بیمارستان، ورزشگاه و امثال آن تبدیل شده و باز هم مورد استفاده مردم قرار می‌گیرد، در تهاتر ۷۰ درصدی زمین در ازای وجه نقد این زمین‌های معلق و بلا استفاده باز هم در همین منطقه تبدیل به خدمت و ثروت می‌شود.

فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) سقف قابل پذیرش این مجموعه برای تأمین منابع مالی اجرای سایر پروژه‌ها به صورت غیرنقدی و از محل تهاتر املاک را حداکثر ۵۰ درصد عنوان کرد و افزود: به منظور خدمت به مناطق محروم به ویژه آبادان و خرمشهر که حق بزرگی بر گردن همه کشور دارند این میزان تا ۷۰ درصد افزایش پیدا کرده است و با وجود اینکه تنها ۸ درصد از مبلغ این تفاهم‌نامه مربوط به معابر شهری آبادان می‌شود، قرارگاه با هدف خدمت به مردم غیور و شریف منطقه، کار را بدون هیچ پیش‌پرداختی از این نقطه آغاز کرده است. وی در خصوص شیوه واگذاری این زمین‌ها اظهار داشت: قرارگاه سازندگی خاتم، زمین‌های معلق و بدون استفاده‌ای که در این‌گونه طرح‌ها تهاتر می‌شود به سرمایه‌گذارانی که ترجیحاً بومی منطقه هستند واگذار می‌کند تا آن‌ها در این زمین‌ها ساخت و ساز انجام دهند تا این امر، هم توسعه شهری منطقه آبادان، خرمشهر و اروند را در پی داشته باشد و هم عواید حاصل از آن در پروژه‌های عمرانی منطقه صرف شود. این در حالی است که اگر به کارنامه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) در طول ۳۲ سال گذشته نگاهی اجمالی شود اجرای ابرپروژه‌هایی همچون اجرای فاز‌های ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی به عنوان اولین پالایشگاه با مهندسی تمام‌ایرانی، احداث پالایشگاه ستاره خلیج فارس با هدف خودکفایی کشور در تولید بنزین، اجرای فاز ۱۳ و فاز‌های ۲۲، ۲۳ و ۲۴ پارس جنوبی، ساخت مجتمع‌های پتروشیمی، اجرای طرح توسعه منابع آب و خاک غرب کشور، اجرای فاز‌های ۱۵ و ۱۶ پارس جنوبی به عنوان اولین پالایشگاه با مهندسی تمام‌ایرانی، اجرای بیش از ۴۶۰۰ کیلومتر خطوط انتقال نفت و گاز در نقاط مختلف کشور، ایجاد ۶ میلیارد لیتر مخزن بتنی و فلزی نفت و فرآورده‌های نفتی، اجرای ۶۲ سد در کشور با حجمی بالغ بر ۲۵ میلیارد مترمکعب ذخیره آب و صد‌ها افتخار دیگر را می‌توان یافت که هر کدام از آن‌ها به تنهایی می‌تواند کارنامه پرافتخاری برای هر شرکت، نهاد و ارگانی باشد.

بدون شک اگر قرارگاه با چنین عملکرد وسیع و گسترده‌ای در سراسر کشور، به پروژه‌های بر زمین‌مانده‌ای همچون توسعه زیرساخت‌های خدماتی و عمرانی شهری در آبادان و خرمشهر وارد می‌شود که سالیان سال مردم از عدم اجرای آن زجر دیده‌اند، در راستای مسئولیت‌های اجتماعی و جزیی از رسالت مردم‌یاری و مردم‌داری این مجموعه است و هدفی جز زدودن گرد و غبار از چهره این مناطق جنگ‌زده در میان نیست به گونه‌ای که پروژه‌های عمرانی سالیان اخیر در این استان دلیل متقنی بر این ادعاست.

منبع: دانا