زنگ خطر شیوع دیابت و فشار خون در مناطق روستایی به صدا درآمد / ‌گم شده‌ای به ‌نام تشخیص و درمان بیماری‌های غیرواگیر

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، فاطمه آزموده- دیابت و فشار خون بالا از بیماری‌هایی هستند که به صورت فزاینده‎ای در مناطق روستایی در حال گسترش‎اند. اما مهم‎تر از این مشکل عدم توجه بسیاری از بیماران به انجام آزمایش‎ها و مراجعه‎ی ماهیانه به خانه‌‎های بهداشت است.

روستا‌ها یکی از مناطقی هستند که متاسفانه از خدمات کمتر و یا با کیفیت پایین‎تری برخوردارند. از جمله‎ این خدمات می ‎توانیم به انواع امکانات بهداشتی و درمانی در این مناطق اشاره کنیم. اما یکی از طرح ‎هایی که در جهت ارتقاء سطح سلامت ساکنان این مناطق صورت گرفته است تاسیس مراکز بهداشتی درمانی تحت عنوان خانه ‎های بهداشت است. این مراکز واحدی‌ترین بخش یک روستا هستند که خدماتی از قبیل پیشگیری، بررسی وضعیت بیماران خاص روستا و زنان باردار و همچنین واکسیناسیون را برعهده دارند. بر اساس نتایجی که از مطالعه‎ آمار و پژوهش ‎ها و گفتگو با بهورزان خانه‎ های بهداشت در چندین روستا در نقاط مختلف کشور به دست آوردیم مشخص شد که یکی از بیماری‌های روز افزون در این مناطق شیوع دیابت و فشار خون است. باز هم با این حال فشار خون بالا در میان روستاییان آمار پایین‎تری نسبت به مناطق شهری دارد. اما بحرانی‌تر از این مشکل عدم توجه بیماران به انجام آزمایش‌ها و مراجعه‎ ماهانه به خانه ‎‎های بهداشت برای انجام چکاپ‎ های ماهیانه است.

از جمله علائمی که در خانه ‎های بهداشت روستایی برای شناسایی بیماران مبتلا به دیابت به آن توجه می‎ شود می ‎توان به تکرر ادرار، پرنوشی، کاهش وزن اشاره کرد. پس از مشاهده‎ی این علائم فرد به آزمایشگاه مراجعه کرده و در صورت مثبت بودن جواب آزمایش در خانه‎ بهداشت مربوطه تشکیل پرونده داده می ‎شود و پس از آن باید برای ویزیت به پزشک روستا مراجعه کند. بیماران مبتلا به دیابت در روستا‌ها عمدتا گروه سنی بالای ۳۰ سال هستند و افراد رده‎ سنی بالای ۴۵ سال نیز بخشی بزرگتری از مبتلایان را تشکیل می ‎دهد. متاسفانه بیشتر مبتلایان نکات درمانی را به خوبی رعایت نمی‎ کنند و عمدتا گفته می‎ شود از هر ۵۰ فرد مبتلا به دیابت ۵ نفر پرهیزات لازم را انجام می‎ دهند.

 

 

یکی از مهم‎ترین رفتار‌های افراد مبتلا به بیماری دیابت مراجعه‎ ماهیانه به خانه‎ بهداشت محله است. فرد مبتلا باید هر سه ماه یکبار توسط پزشک (مرکز بهداشتی درمانی) معاینه شود و ماهیانه یک آزمایش قند خون انجام دهد و پس از دریافت نتایج به خانه‎ی بهداشت مورد نظر مراجعه کند. اما طبق گفته‎ی بهورزان در بسیاری از موارد، مبتلایان روستا در این مورد کوتاهی کرده و از مراجعه به خانه‎ی بهداشت و به طور کلی معاینات ماهیانه خودداری می‎ کنند. در صورت عدم مراجعه، بهورز واحد مربوطه بیمار را فرا می‎ خواند که در بسیاری از موارد باز هم بی‌‎فایده است و گاهی این بی توجهی آنقدر ادامه می‎‌یابد تا این بیماری به حدی پیشروی می‎‌کند که دیگر کار از کار گذشته است. یکی دیگر از مهم‎ترین وظایف بهورزان در این حوزه می‌‎توان به آموزش‎های رفتار‌های صحیح به مبتلایان اشاره کرد. از ضروری‎ترین موارد که یک فرد مبتلا به بیماری دیابت باید آن‎ها را رعایت کند می‎‌توانیم به عدم مصرف دخانیات، رعایت رژیم‎‌های غذایی و داشتن تحرک کافی اشاره کرد که عمدتا در اکثر مواقع گزینه‎ به گزینه‎ اول و دوم توجهی نمی‌‎شود که همین‎‌ها به خودی خود روند درمان را سخت‎تر می‎‌کنند.

سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی کشور در گفتگو با خبرگزاری دانشجو عنوان کرد تشخیص و درمان فشار خون بالا و دیابت یکی از برنامه‌های اصلی بیماری‌های غیرواگیر در نظام شبکه سلامت است که در سراسر کشور و در شهر‌ها و روستا‌ها اجرا می‌شود. مدیریت هر دو برنامه در قالب یک برنامه ادغام یافته به نام «خطرسنجی قلبی عروقی» اجرا و بیماران مبتلا به فشار خون بالا و دیابت ابتدا شناسایی شده و سپس بیماران مبتلا به فشار خون بالا به طور ماهانه و بیماران مبتلا به دیابت هر سه ماه یک بار مورد مراقبت قرار می‌گیرند. این مراقبت‌ها شامل اندازه گیری فشار خون در بیماران مبتلا به فشار خون بالا و اندازه گیری قند خون و هموگلوبین گلیکوزیله در دیابتی‌ها می‌شود.

 

در ادامه لاری گفت بر اساس آمار‌های موجود شیوع فشار خون بالا در خانم‌ها ۲۵.۷ درصد و در آقایان ۲۵.۱۵ درصد است. همچنین شیوع فشار خون بالا در شهر‌ها ۲۵.۸۶ درصد و در روستا‌ها ۲۷.۷۲ درصد است. شیوع دیابت در مردان ۱۰.۰۱ درصد و در زنان ۱۱.۵۵ درصد است. به گفته لاری شیوع دیابت در شهر‌ها ۱۲.۰۴ درصد و در روستا‌ها ۸.۰۸ درصد است. شیوع دیابت از سنین ۲۵ تا ۳۴ سال ۱.۳۷ درصد، رد سنین ۳۵ تا ۴۴ سال ۳.۸۳ درصد، در سنین ۴۵ تا ۵۴ سال ۱۱.۹۶ درصد، سنین ۵۵ تا ۶۴ سال ۲۳.۸۲ درصد، در سنین ۶۵ تا ۶۹ سال ۲۳.۸۲ درصد و در سنین بیشتر از ۷۰ سال ۲۲.۸۲ درصد است.

دیابت و فشار خون از شایع‌ترین بیماری‎ هایی هستند که روز به زور در حال گسترش ‎اند و اگر جلوی این بیماری‌ها گرفته نشود می ‎توانند عوارض جبران ناپذیری به بار آورند. اختلالات بینایی، کلیوی، مغزی و قلبی از شایع‎ترین عوارض فشار خون بالا هستند و اگر درمان نشوند متاسفانه می ‎توانند منجر به مرگ شوند. بر اساس آمار در سا‌ل ‎های گذشته سالانه حدود ۳۸۰ هزار مرگ در کشور داشتیم که حدود ۱۰۰ هزار مورد آن به علت فشار خون بوده است، اکنون هم با وجود کرونا نباید این بیماری خاموش را از یاد ببریم، اما در روند درمان این دسته از بیماری‌‎ها وزارت بهداشت نقش عمده‌‎ای ندارد چرا که بیش از هر چیزی به سبک زندگی افراد مربوط می ‎شود. پس یکی از مهم‎ترین راه‎ها می‎تواند آموزش رفتار‌های درست غذایی و نهادینه کردن فعالیت‎ های ورزشی در زندگی تک‎تک اعضای جامعه باشد.

تا سال ۲۰۰۵ آمار شیوع دیابت در ایران زیر ۵ درصد بوده است که اکنون متاسفانه تا حدود ۱۰ درصدافزایش یافته است. از مهم‎ترین دلایل شیوع دیابت نیز می ‎توانیم به تغییر سبک زندگی کنیم اشاره کنیم. شاید یکی از مهم‎ترین عوامل شیوع این بیماری در مناطق روستایی، فراگیری زندگی ماشینی و استفاده‎ی غیر معقول از ابزار‌های تمدن، تغییر عادت‎ های غذایی نسبت به گذشته و رسیدن انواع آلودگی‎ ها به این مناطق می ‎باشد. در حال حاضر حدود ۴۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان به این بیماری دچارند و پیش‎بینی می ‎شود این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۶۰۰ میلیون نفر هم برسد. در ایران نیز در هر سه دقیقه پای یک نفر بر اثر دیابت قطع می‎ شود. همه‎ی این آمار‌ها ما را وا میدارد تا خیلی جدی‎تر به فکر پیشگیری از این بیماری خاموش باشیم. البته امید است تا با اجرایی شدن صحیح طرح تحول سلامت در روستا‌ها در کنترل دیابت یک قدم به سمت جلو برداریم.