گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، علی قدس-کارشناس اقتصاد مسکن؛ دیروز تبصره 18 لایحه بودجه 1400 در صحن علنی مجلس شورای اسلامی مورد بررسی قرار گرفت و بند «الف» این تبصره مجددا به کمیسیون تلفیق مجلس ارجاع شد. به همین دلیل، روز شنبه هفته آینده مجددا این بند در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در بخشی از این بند آمده بود: در سال 1400 کلیه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی موظف هستند برای احداث و نوسازی 400 هزار واحد مسکن روستایی و شهرهای کمتر از بیست و پنج هزار نفر جمعیت و همچنین 800 هزار واحد مسکن شهری نسبت به پرداخت 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات ساخت مسکن به افراد واجد شـرایط اقدام نمایند. این تسهیلات از محل منابع داخلی بانک‌ها و با نرخ سود مصوب شورای پول واعتبار پرداخت خواهد شد.
*هدایت نقدینگی، با تامین مالی بخش مولد اقتصاد امکان پذیر است
از جمله ابزارهای هدایت و مدیریت نقدینگی، پرداخت تسهیلات به بخش‌های مولد اقتصاد است. پرداخت تسهیلات ساخت مسکن، از مهم‌ترین مصادیق هدایت نقدینگی به شمار می‌رود. شبکه بانکی باید این تسهیلات را در اولویت کارهای خود قرار دهد و از وام‌دهی به بخش‌های غیرمولد و بدون‌اولویت خودداری کند.
خاطرنشان می گردد ساخت مسکن پیشران و لکوموتیو اقتصاد است زیرا با 78 بخش اقتصادی دارای رابطه پیشین و با 56 بخش دارای رابطه پسین است (جمعا 134 بخش) و در میان صنایع، رتبه اول را در میزان پیوندهای پیشین و پسین اقتصادی دارد. همچنین به ازای تولید هر 100 متر مربع زیربنای مسکونی، 1.5 شغل مستقیم و 1 شغل غیر مستقیم در سال ایجاد می شود.
*نیاز به ساخت و نوسازی مسکن از سال 1400 تا سال 1405 چقدر است؟
از طرف دیگر، بر اساس آخرین مطالعات طرح جامع مسکن، از سال 1396 تا سال 1405، ساخت حدودا 1 میلیون واحد مسکونی در سال مورد نیاز است درصورتی که طی چهار سال اخیر تولید مسکن کمتر از 400 هزار واحد در سال بوده است. با توجه به عدم پاسخ به این نیاز طی چهار سال اخیر، یک نیاز انباشت در بازار مسکن به وجود آمده است و نیاز به ساخت و نوسازی مسکن از سال 1400 تا سال 1405، به حداقل 1 میلیون و 500 هزار واحد در سال رسیده است. با بازنگری در محاسبات طرح جامع مسکن، از جمله در نظر گرفتن مردان مجرد در سن ازدواج، نیاز به ساخت و نوسازی مسکن حتی به بالای 2 میلیون واحد در سال نیز خواهد رسید.
*احیای سهم 20 درصدی تسهیلات ساخت مسکن از کل تسهیلات بانکی
با فرض اینکه در سال 1400، تسهیلات ساخت مسکن فقط برای 1 میلیون و 200 هزار واحد مسکونی لحاظ گردد و به ازای هر واحد به صورت میانگین 300 میلیون تومان (حدودا 65 درصد از هزینه ساخت در سال آینده برای یک واحد با متراژ 100 متر مربع) تسهیلات ساخت داده شود، 360 هزار میلیارد تومان مورد نیاز است. با احتساب رشد 25 درصدی تسهیلات پرداختی در سال آینده، پرداخت 360 هزار میلیارد تومان، حدود 20 درصد از کل تسهیلات را دربرمی‌گیرد و یک گام موثر در جهت احیای مجدد سهم بخش ساخت مسکن خواهد بود.
*ویژگی‌هایی منحصر به فرد تسهیلات ساخت مسکن
تسهیلات ساخت مسکن مانند برخی تسهیلات، در یک مرحله پرداخت نمی‌شود، بلکه تدریجی و متناسب با پیشرفت ساخت است. به عنوان مثال اگر در سال آینده فونداسیون 1 میلیون و 200 هزار واحد مسکونی به اتمام برسد، حدود 25 درصد از 360 هزار میلیارد تومان یعنی 90 هزار میلیارد تومان توسط بانک‌ها پرداخت خواهد شد که این مبلغ تنها 5 درصد از سهم کل تسهیلات پرداختی را دربرمی‌گیرد. این ویژگی منجر می‌شود تسهیلات ساخت مسکن انحراف بسیار کمی را بپذیرد. همچنین از آن‌جایی که وثیقه آن مطمئن است (قرار گرفتن سند ملک در رهن بانک)، معوقات آن بسیار پایین خواهد بود.
با توجه به پایین بودن معوقات بانکی و همچنین کم بودن انحراف در تسهیلات ساخت مسکن، اگر پرداخت تسهیلات به این بخش در اولویت قرار گیرد، در نهایت کاهش میزان تسهیلات معوق و امهالی را خواهیم داشت که خود منجر به کاهش تورم نسبت به حالت فعلی کشور می‌شود.
بنابراین با تصویب 360 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای ساخت و نوسازی 1 میلیون و 200 هزار واحد مسکونی در سال 1400، گام مهمی در راستای حل مسئله اشتغال و پاسخ به نیاز مسکن برداشته خواهد شد و با هدایت تسهیلات بانکی به بخش ساخت مسکن می‌توان زمینه خروج کشور را از رکود تورمی فراهم ساخت.