به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، کشورهای جهان در حوزه اقتصاد انرژی سیاست‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند، عده‌ای ترجیح می‌دهند، حامل‌های انرژی را به قیمت تمام شده و محاسبه ارزش افزوده به دست همه مشترکان خود برسانند، بخشی با نظام‌های تعرفه گذاری پلکانی نسبت به قیمت‌گذاری حامل‌ها انرژی اقدام می‌کنند و بخشی اندکی نیز از کشورها نیز با در نظر بخشی از قیمت را از مصرف کننده گرفته و بخش دیگری را در قالب یارانه دولتی و از منابع عمومی تامین می‌کنند.
در همین ارتباط، کشور ما از ابتدای بحث ایجاد زیرساخت‌های انرژی در کشور نظیر برق، گاز و بنزین راه پرداخت یارانه انرژی را برگزید و با در نظر گرفتن بخشی از منابع دولتی مقدمات پرداخت بخشی عمده هزینه حامل‌های انرژی را بر عهده دولت قرار داد.
*آیا پرداخت یارانه انرژی به نفع مردم است؟
در نگاه اول احتمالا این اقدام مورد توجه مردم قرار گیرد، زیرا بار هزینه بخش عمده‌ای از انرژی مورد نیاز آن‌ها توسط دولت تامین شده و آن‌ها از پردات قیمت تمام شده حامل‌های انرژی معاف می‌شوند، اما توجه دقیق‌تری به نحوه تخصیص منابع حقایق دیگری را مشخص می‌کند.
به همین منظور برای کشف حقایق پشت پردۀ پرداخت یارانه انرژی بهتر است، نگاهی به شیوه پرداخت یارانه در حوزه یکی از حامل‌های انرژی یعنی برق داشته باشیم.
نظام تعرفه‌گذاری صنعت برق در ایران به صورت پلکانی است. به این صورت که با افزایش مصرف قیمت پرداخت شده توسط مشترک اضافه می‌شود، اما قیمت تمام شده در بالاترین قیمت پرداختی آخرین پله مصرف همچنان اختلاف معناداری با قیمت تمام شده تولید و توزیع برق دارد.
برای فهم این مطلب، فرض کنید شما مشترکی هستید که در هر ماه مصرف نجومی 700 کیلووات ساعت برق را به ثبت می‌رسانید. بر اساس آخرین تعرفه اعلامی، مصرف 100 کیلووات ساعت ابتدایی شما با نرخ 56.1 تومان، مصرف 100 کیلووات ساعت دوم با نرخ 65.4 تومان، مصرف 100 کیلووات ساعت سوم با ترخ 140.2 تومان، مصرف 100 کیلووات ساعت چهارم با نرخ 252.2 تومان، مصرف 100 کیلوات ساعت پنجم شما با نرخ 289.8 تومان، مصرف 100 کیلووات ساعت ششم شما با نرخ 364.5 تومان و مصرف 100 کیلووات ساعت آخر شما با نرخ 402 تومان هزینه دارد. در نهایت نیز شما مکلف به پرداخت هزینه 157 هزار تومانی برای این رقم مصرف خود هستید.
توجه به این نکته ضروری است که بدانیم تولید و توزیع 700 کیلووات ساعت برق مصرفی شما بدون محاسبه ارزش افزوده، 420 هزار تومان هزینه دارد و شما که یک مشترک پرمصرف تلقی می‌شوید، تنها 157 هزار تومان از این هزینه را پرداخت کرده و 263 هزار تومان این هزینه از محلی منابع عمومی متعلق به همه مردم و توسط دولت در قالب یارانه انرژی پرداخت شده است.
*ثروتمندان برنده اصلی سیاست پرداخت یارانه انرژی
بر این اساس یکی از نکاتی که در بررسی دقیق نظام تعرفه‌گذاری کشور هویدا می‌شود، آن است که هر چقدر شما مصرف بیشتری را داشت باشید، طبیعتا از یارانه حامل‌های انرژی بیشتری بهره می‌برید. در این نظام تعرفه‌گذاری، سرمایه تامین یارانه از منابع متعلق به همه مردم اخذ شده و بین افرادی که بیشتر مصرف می‌کنند توزیع می‌شود.
به استناد آمار مندرج در آخرین آمارنامه صنعت برق کشور، از ابتدای سال 99 تا پایان دی ماه، سال جاری 129.6 هزار میلیارد تومان یارانه در صنعت برق کشور به مشترکان برق خانگی پرداخت شده است.
اگر بخواهیم این مبلغ را در در بین همه خانوارهای کشور به عنوان مشترکان برق تقسیم کنیم، به هر خانوار در نه ماه ابتدایی سال 5.2 میلیون تومان می‌رسد. این عدد را به ذهن بسپارید، تا بدانیم کم مصرف‌ها چه میزان از این سهم بهره‌مند می‌شوند، مطابق رده‌بندی شرکت توانیر، مشترکی که کمتر از 100 کیلووات ساعت برق در ماه مصرف کند جزء رده پر مصرف‌ها تلقی می‌شود، بر این اساس با توجه به رایگان شدن برق کم‌مصرف‌ها در قالب طرح برق امید، این افراد در هر ماه از یارانه 60 هزار تومانی استفاده می‌کنند که در نه ماه معادل 540 هزار تومان می‌شود.
با دانستن رقم یارانه تعلق گرفته به کم مصرف‌ها در حالیکه سرانه یارانه برای هر نفر در 9 ماه ابتدایی سال معادل 5.2 میلیون تومان بوده است، یارانه تعلق گرفته به کم مصرف‌ها 540 هزار تومان بوده و تقریبا 90 درصد سرانه به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.
*تعرفه گذاری حامل‌های انرژی هدایت پول از جیب همه مردم به جیب پرمصرف‌ها است
در همین راستا محمد پور حمید، کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه مردم بزرگترین بازنده شیوه کنونی پرداخت یارانه انرژی هستند، گفت:« هزینه یارانه انرژی متعلق به همه مردم است اما این پول از جیب عامه مردم به جیب پر مصرف‌ها پرداخت می‌شود.»
این کارشناس انرژی با بیان اینکه 51 درصد از یارانه انرژی سهم سه دهک پردرآمد کشور می‌شود، تاکید کرد:« عمده پرمصرف‌ها طبقه ثروتمند جامعه هستند و ادامه شیوه کنونی پرداخت یارانه انرژی این مبلغ را از همه مردم گرفته و به تحویل ثروتمندان می‌دهیم.»
شاید در ابتدا پرداخت یارانه انرژی به نفع عامه مردم تلقی شود، اما بررسی دقیق نظام تعرفه گذاری حامل‌های انرژی از ناعادلانه بودن توزیع این یارانه خبر می‌دهد، به نحوی که سرمایه همه مردم تنها برای طبقه پرمصرف عمدتا ثروتمند هزینه می‌شود.
منبع: فارس
ارسال نظرات