گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، راه اندازی سامانه صیاد توسط بانک مرکزی، در جهت افزایش اعتبار چک در معاملات و کاهش میزان چکهای برگشتی بوده است. تا قبل از سال 1400، ثبت، تائید و انتقال چک در سامانه صیاد، به دلیل فراهم نبودن امکانات آن الزامی نبود؛ اما از ابتدای امسال، تنها چکهایی که در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت و تائید شده باشند، توسط بانکها کارسازی خواهند شد.
اگرچه بانک مرکزی امکان ثبت و تائید اطلاعات چک از طریق مراجعه حضوری به بانک را فراهم کرده است اما سریع ترین راه برای انجام این موارد، استفاده از موبایل بانکها و اپلیکیشنهای تجاری است. با الزامی شدن ثبت و تائید چک در سامانه صیاد بانک مرکزی، برخی صاحبان کسب و کار که به گوشی هوشمند یا اینترنت دسترسی ندارند و همچنین بعضی از فعالان اقتصادی که در مناطق محروم فعالیت میکند و با چک معامله انجام میدهند، با برخی مشکلات روبهرو شدند.
در جهت رفع این مشکلات، تسهیل و تسریع استفاده این دسته از افراد از چک در معاملات، باید اقداماتی صورت بگیرد. از جمله تاثیرگذارترین این اقدامات، استفاده از سامانه خودپرداز (ATM) جهت ثبت و تائید اطلاعات چک است.
برخی از صاحبان کسب و کار در مناطق محروم، از مشکلاتی که برای آنها به علت عدم دسترسی به سامانه صیاد ایجاد شده، ناراضیاند؛ زیرا برای هر بار ثبت و تائید اطلاعات چک در سامانه صیاد، باید به بانک مراجعه کنند در حالی که برخی از کارکنان بانک نیز آموزش ندیدهاند و صاحبان کسب و کار را دچار سردرگمی میکنند. همین امر موجب سخت شدن انجام معامله با چک شده و برای کسب و کارها مشکلاتی را ایجاد کرده است.
با این حال، بسیاری از صاحبان کسب و کار در انتقال و دریافت وجه، پرداخت قبض و سایر امور، از خودپردازها استفاده کردهاند و نیاز به آموزش در این جهت ندارند. در صورتی که دستگاه خودپرداز به سامانه صیاد متصل شود، این افراد میتوانند از آن برای ثبت و تائید چک در سامانه صیاد استفاده کنند. بنابراین با اتصال خودپردازها به سامانه صیاد این امکان برای فعالان اقتصادی فراهم میشود تا از مزایای قانون جدید چک استفاده کرده و ریسک معاملات خود را کاهش دهند.
با ثبت و تائید اطلاعات چک در سامانه صیاد، از طریق تقارن اطلاعاتی که بین صادرکننده و گیرنده چک ایجاد میشود، وضعیت اعتباری و سابقه صادرکننده چک برای گیرنده آن قابل بررسی خواهد بود. بنابراین گیرندگان چک میتوانند به تشخیص خود، افراد بدحسابی را که چک صادر میکنند شناسایی و از پذیرفتن چک از آنان خودداری کرده و مانع ضرر خود شوند.
با وجود اینکه ثبت و تائید اطلاعات چک تا انتهای سال 1399 الزامی نبوده اما طبق آمار بانک مرکزی در سال 1399، تعداد و ارزش چکهای برگشتی به ترتیب برابر با 9.8 و 11.3 درصد چکهای مبادلهای بوده است. در حالی که قبل از اصلاح قانون چک و در سال 1396، این نسبتها به ترتیب برابر با 15 و 23 درصد بوده است. بنابراین بعد از اصلاح قانون چک، روند برگشت چک و متضرر شدن کسب و کارها نزولی بوده که این نشان از افزایش اعتبار چک در معاملات و افزایش اطمینان افراد به آن دارد.
با توجه به جایگاه چک میان صاحبان کسب و کار و نیاز آنها به تسهیل روند ثبت و تائید چک طی معاملات خود، اتصال خودپردازها (ATM) به سامانه صیاد بانک مرکزی، علاوه بر برطرف کردن نیاز و حل مشکل آنها، به بهبود فعالیتهای اقتصادی و افزایش اعتبار و اعتماد مردم به چک، بیش از پیش کمک خواهد کرد.