گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو؛ سوریه، کشوری متحد ایران که با شروع جنگ داخلی، اقتصادش به سوی نابودی رفت. به طوری که براساس گزارش صندوق بینالمللی پول در سال ۲۰۱۶ میلادی، حجم اقتصاد این کشور به کمتر از نصف سطح سال ۲۰۱۰ رسیده بود! اقتصادی که حالا با پایان جنگ، به دنبال بازسازی خود است. با وجود اینکه جمهوری اسلامی ایران در نابودی گروههای تکفیری منطقه و علی الخصوص در سوریه نقش به سزایی ایفا کرد، اما با وجود استقبال مقامات سوری از حضور ایران در اقتصاد سوریه و وجود شرایط بسیار مساعد برای سرمایه گذاری، متأسفانه در این سالها حضور چشمگیر اقتصادی در این کشور متحد نداشتیم.
به طوری که براساس آمارهای منتشر شده، در سال ۲۰۲۰، ترکیه با صادرات بیش از ۱.۳ میلیارد دلاری خود، در رتبه اول، چین با ۱.۱ میلیارد دلار در رتبه دوم، امارات با ۹۶۸ میلیون دلار در رتبه سوم، مصر با ۲۳۵ میلیون دلار در رتبه چهارم، لبنان با ۲۳۳ میلیون دلار در رتبه پنجم، کرهجنوبی با ۲۱۶ میلیون دلار در رتبه ششم، روسیه با ۱۸۷ میلیون دلار در رتبه هفتم و در نهایت ایران با ۱۷۲ میلیون دلار در رتبه هشتم اصلیترین صادرکنندگان کالا به سوریه هستند که جایگاه ضعیفی محسوب میشود و میزان صادرات ایران به سوریه طی ۱۱ سال اخیر با کاهش ۶۶ درصدی مواجه شده که از رقم ۵۱۶ میلیون دلار در سال ۸۹ به ۸۵ میلیون دلار در نیمه اول سال ۱۴۰۰ رسیده است!
هرچند که مهمترین عوامل کاهش صادرات ایران به سوریه شامل معضل امنیتی، نبود مسیر حمل و نقل ارزان و سریع، انفعال بخش خصوصی و … میشود، اما دولت سیزدهم عزم راسخی برای حضور فعال و گسترده اقتصادی در این کشور را دارد تا شاهد یک جهش صادراتی باشیم. در همین راستا، غلامرضا حسن پور؛ رئیس سازمان بسیج اصناف کشور با موضوع بررسی اقدامات اقتصادی صورت گرفته در کشور سوریه با ما به گفتگو پرداخته است که در ادامه تقدیم میشود.
چه اقداماتی برای حضور فعال کشورمان در اقتصاد سوریه صورت گرفته است؟
با توجه به اینکه ما در بحث کمک به مردم سوریه برای مبارزه با تروریست با فرماندهی شهید سلیمانی موفق بودیم، در بحث اقتصادی هم این کار باید اتفاق بیفتد. یعنی اتحاد ۲ کشور باید در روابط اقتصادی رقم بخورد. به همین جهت با یک برنامهریزی یک سالهای که در داخل کشور داشتیم که بر اساس آن از تولیدی ها، مجموعههای صنعتی کشور بازدید کردیم و جلسات متعددی که با فعالین اقتصادی داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که باید اقتصاد سوریه ورود کنیم. با یک تجربه یک ساله به همراه ۱۲ نفر از مشاورین و فعالان اقتصادی، سفری را در پایان سال ۱۴۰۰ به سوریه داشتیم و به جهت بازدید میدانی از فرصتهای اقتصادی و صنعتی سوریه، سفر بسیار مبارکی بود. در ابتدای حضور در سوریه ئر دمشق به نمایشگاه بینالمللی سوریه مراجعه کردیم. در آن نمایشگاه که مربوط به مسائل امنیتی بود، ۱۱ شرکت ایرانی حضور داشتند و در خصوص دوربین ها، ایکس ری و مباحثی که مرتبط با ایمنی بود، بازدید کردیم که حضور شرکتهای ایرانی اتفاق بسیار خوبی در این نمایشگاه بود. رئیس مجموعه نمایشگاه بینالمللی به ما گفت که حاضر است در واگذاری کمک به فعالان اقتصادی به منظور برپایی نمایشگاه فعالیت کند و با ما همکاری داشته باشد که این توافق خوب به وقوع پیوست. در ادامه خدمت آقای سبحانی؛ سفیر ایران در دمشق رسیدیم که بحث همکاری سفارتخانه با فعالان اقتصادی را مطرح نمودیم و مورد استقبال سفیر هم قرار گرفت. در ادامه سفر به شهر حلب، پایتخت اقتصادی سوریه رفتیم. در این شهر از بزرگترین شهرک صنعتی خاورمیانه به نام شیخ نجار بازدید کردیمکه این شهرک بالغ بر ۴ هزار هکتار مساحت دارد و در حال انجام فعالیت اقتصادی است. قبل از جنگ، بیش از هزار واحد این مجموعه فعال بود که متأسفانه بعد از جنگ این مجموعههای فعال به تعداد ۷۵۰ کاهش پیدا کرد. این مسأله برای ما بسیار حائز اهمیت بود که مردم سوریه به تولید ملی خودشان به شدت ارق و تعصب دارند و راضی نمیشوند تا محصول آماده را از کشورهای دیگر مصرف کنند. در ادامه این بازدیدها با رئیس اتاق صنعت حلب بازدید داشتیم که مجموعاً در شهر حلب ۱۷ شهرک صنعتی وجود دارد و این شهر ۶۵ هزار واحد تولیدی دارد که متأسفانه درحال حاضر ۱۸ هزار و ۵۰۰ واحد فعال است و باید برای فعال کردن مابقی مجموعهها کمک کنیم. با رئیس اتاق بازرگانی حلب که نماینده مردم در مجلس سوریه هم است، دیداری داشتیم که در همانجا تعدادی از کارگروه مشترک ما که شامل نساجی و پوشاک، انرژی تجدیدپذیر مثل انرژی خورشیدی تشکیل شد. کارگروهی برای انجام مبادلات مالی و ساختمان و خدمات فنی و مهندسی نیز شکل گرفت. این کارگروههای مشترک فعالیت هایشان را شروع کردهاند و در چندین پروژه از جمله راه اندازی کارخانه تولید پنل خورشیدی با بزرگان اقتصادی سوریه به بوافق رسیدهایم. در کشور سوریه از ۲۴ ساعت شبانه روز، تنها ۴ ساعت برق دارند و مابقی آن را در خاموشی به سر میبرند. بازدیدی هم از ساخت و سازهای شهر حلب داشتیم که شروع شدهاند و مهندسین ایرانی هم حضور دارند و مذاکراتی را در این موضوع نیز داشتیم. یکی از مشکلات ما با سوریه، بحث حمل و نقل است که من در شهر بندری لاذقیه حضور پیدا کردم، چراکه باید بارمان را از کشور بندرعباس و از طریق دریا به بندر لاذقیه منتقل کنیم که مشکلات فراوانی از جمله طول مسافت و تخلیه و بارگیری وجود دارد. در بحث مبادلات مالی، هر ۲ کشور، تحت تحریم ظالمانه آمریکا هستند مبادلات مالی ما دچار اخلال بود که با صرافیهای محتلف صحبت کردیم و قرار است یک اتفاقات خوبی در بحث مبادلات مالی هم رقم بخورد. باید سرمایه گذاران ایرانی را متقاعد کنیم تا در کشور سوریه سرمایهگذاری کنند. اگر در کشور سوریه سرمایهگذاری کنیم و تولید داشته باشیم، میتوانیم از طریق کشور سوریه به کشورهای عربی، شمال آفریقا و اروپا با تعرفه صفر صادرات داشته باشیم. صادرات صابون حلب یکی از محصولات بسیار مهم برای کشور فرانسه است. نباید کشور سوریه را به عنوان یک کشور معمولی تلقی کنیم، بلکه یک جایی است که با چند قاره دنیا ارتباط دارد و سرمایهگذاری در این کشور بسیار مهم است. بحث راه اندازی صنایع تعطیل نساجی و پوشاک سوریه را در دستور کار داریم. بحث مواد اولیه صنایع پوشاک که بسیار مورد نیاز این کشور است را در دستور کار داریم. مسأله حضور شرکتهای دانش بنیان در کشور سوریه نیز در دستور کار قرار دارد. بعد از سفر سوریه، جلساتی را با شرکتهای دانش بنیان در استانها داشتیم و علاوه برآن جلسهای را با سفیر سوریه در ایران برگزار کردیم تا شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه باشیم. بعد از سفر ما، چندین تیم اقتصادی از استان سمنان به این کشور اعزام شدند. در حال حاضر اتاق بازرگانی، وزارت امور خارجه و ستاد توسعه تجارت ایران و سوریه با ما همکاری میکنند. قرار است تا بسیج یک نخ تسبیح باشد تا بتوانیم این کارها را با ارزیابی کالاهای مختلف، پیش ببریم. مسأله حمل و نقل زمینی نیز بسیار مهم است و در حال پیگیری این مسئله هستیم تا از عراق راه اندازی کنیم و آن بخشی که ناامن است امنیتش را فراهم کنند تا با سرعت بیشتری بتوانیم به صادرات بپردازیم.
در آینده چه برنامههایی برای افزایش مراوردات تجاری با سوریه خواهیم داشت؟
از بسیج مهندسین ساختمان، کشاورزی و صنعت درخواست کردیم تا به این موضوعات ورود کنند. از همه دانشجویان عزیزی که در بحث دانش بنیان فعال هستند و در رشتهای متناسب با تجرات خارجی تحصیل میکنند، درخواست میکنم تا به مجموعههای در سراسر کشور مراجعه کنند و توانمندیهای خودشان را ارائه بدهند. شعار بسیج هم در بحث اقتصادی، حمایت، هدایت و نظارت است. به هیچ عنوان با نام بسیج وارد تصدی گری نخواهیم شد، بلکه راه را برای حضور تولیدکنندگان محترم در کشور سوریه فراهم خواهیم کرد.