گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، کمبود سرانهی دندانپزشک در کشور ما طی سالهای گذشته محرومیت بسیاری از مردم را در دسترسی به خدمات دندانپزشکی در پی داشته است. کمبود دندانپزشک موجب کاهش رقابت و در نتیجه کیفیت نداشتن خدمات دندانپزشکی میشود. از طرف دیگر، به خاطر ایجاد انحصار، قیمت خدمات در این حوزه بسیار بالاست.
از جمله تبعات دسترسی اندک مردم به خدمات دندانپزشکی میتوان به افزایش چشمگیر آمار پوسیدگی دندان و همچنین از دست دادن دندانهای طبیعی اشاره کرد. بر اساس پژوهش مرکز تحقیقات پیشگیری پوسیدگی دندان دانشگاه علوم پزشکی تهران، هر فرد بزرگ سال باید ۲۸ دندان سالم داشته باشد، اما هر ایرانی ۴۰ ساله به طور متوسط حدود ۲۱ یا ۲۲ دندان سالم دارد. خراب شدن دندانها به مشکلات گوارشی میانجامد و جامعه را با مسائل پیچیده تری درگیر میکند. با توجه به ضرورت افزایش ظرفیت دانشگاهها در رشتهی دندانپزشکی با محمد فخر؛ کارشناس حوزهی سلامت به گفتگو نشستیم که در ادامه میخوانید.
فخر ضمن اشاره به کمبود سرانهی دندانپزشک در کشور تصریح کرد: به موازات افزایش جمعیت کشور ما طی سالهای گذشته که از ۴۰ میلیون به ۸۵ میلیون نفر رسیده است، شاهد افزایش نیروی متخصص حوزهی سلامت به ویژه دندانپزشک نبوده ایم. به همین دلیل الان با کمبود سرانهی دندانپزشک در کشور مواجه هستیم و مردم دسترسی کافی به متخصص در این حوزه ندارند.
وی ادامه داد: مردم به لحاظ فیزیکی به متخصص دندانپزشک دسترسی ندارند، یعنی تعداد دندانپزشک در شهرهای غیر از مراکز استانها کم است. از طرف دیگر، مردم به لحاظ مالی نیز نمیتوانند از عهدهی مخارج دندانپزشکی برآیند. بنابراین، حتی در شهرهایی که مردم به دندانپزشک دسترسی دارند، به خاطر گران بودن خدمات نمیتوانند از وجود آنها بهره ببرند.
این کارشناس حوزهی سلامت خاطرنشان کرد: خدمات دندانپزشکی اورژانسی به حساب نمیآیند و مردم مراجعه به دندانپزشک را به خاطر هزینه هایش به تعویق میاندازند و در نهایت مجبور میشوند دندان شان را بکشند. با بالا رفتن سن، افراد مجبور میشوند تمامی دندان هایشان را که خراب شده است، بکشند و دندان مصنوعی بگذارند. هزینهی ایمپلنت هم آنقدر زیاد است که معمولاً افراد نمیتوانند از آن استفاده کنند. این در حالی است که در کشورهای پیشرفته هم درصد پوسیدگی دندان پایین است هم اینکه دسترسی به خدمات دندانپزشکی آنقدر بالاست که افراد میتوانند با ترمیم دندانهای خودشان از آنها استفاده کنند.
محمد فخر افزود: خدمات دندانپزشکی در کشور ما از انحصارگرایی رنج میبرد. تعداد کمی دندانپزشک وجود دارند و تعداد اندکی دندانپزشک نیز سالانه در کشور تربیت میشوند. میزان فعلی دندانپزشک در کشور و پذیرش دانشگاهها در این رشته نمیتواند جوابگوی نیازهای درمانی مردم باشد و عرضه با تقاضا همخوانی ندارد. باید وزارت بهداشت به افزایش ظرفیت پزشک اقدام کند وگرنه در سالهای بعد به مشکل جدی برخواهیم خورد.
وی ادامه داد: پذیرش دانشجویان در رشتهی دندانپزشکی به دانشگاه علوم پزشکی کشور مربوط است و این دانشگاه نیز زیر نظر وزارت بهداشت است. مدیریت این موضوع در وزارتخانه و دانشگاه مورد بحث در دست دندانپزشکان است؛ بنابراین در اینجا ما شاهد یک تعارض منافع ساختاری هستیم که باعث ممانعت از افزایش ظرفیتها برای پذیرش در رشتهی دندانپزشکی شده است. این در حالی است که همه ساله استعدادهای فراوانی پشت سد کنکور میمانند و نمیتوانند وارد دانشگاهها شوند و پس از گذراندن دورههای مربوطه به مردم خدمات دهند. در واقع کسانی که دست اندر کار پذیرش دانشجویان در این رشته هستند، نمیخواهند تعداد دندانپزشکان کشور زیاد شود و انحصار در این زمینه از بین برود. به گفتهی این کارشناس حوزهی سلامت، افزایش تعداد دندانپزشکان در کشور باعث میشود که رقابتی در این حوزه شکل بگیرد. به این ترتیب، دندانپزشکان مجبور میشوند کیفیت خدمات را بالا ببرند و قیمت آن را پایین بیاورند. این چیزی است که برای برخی افراد که در بحث افزایش ظرفیت دندانپزشکی دخیل هستند، قابل قبول نیست.
فخر توضیح داد: بالا رفتن سن کم کم باعث میشود بدن انسان تحلیل برود، یکی از مهمترین قسمتهای بدن که آسیب میبیند، دندانها هستند. با توجه به اینکه ما بحث پیری جمعیت را در کشورمان داریم، در آیندهی نزدیک اگر ظرفیت دانشجویان دندانپزشکی افزایش نیابد و برای تربیت متخصصان در این زمینه چاره اندیشی نکنیم، با مشکلات عدیدهای روبرو میشویم. اول اینکه مردم اعتمادشان را به دولت از دست میدهند و تصور میکنند که دولت نمیتواند از عهدهی برآورده کردن نیازهای درمانی آنها برآید. همچنین ممکن است در مردم نفرتی نسبت به دندانپزشکان کشور به وجود بیاید که میتواند خطرناک باشد.
وی در پایان تأکید کرد: با نگاه کردن به سالمندترین کشورهای جهان مثل آلمان و ژاپن متوجه میشویم که اینها ظرفیت خدمات درمانی بالایی در حوزهی دندانپزشکی دارند. این نشان دهندهی اهمیت ارائهی خدمات دندانپزشکی خوب در کشور ما که با موضوع سالمندی مواجه هستیم، است. ما تجربهی کشورهای دیگر را در خصوص نیازهای سالمندان پیش رو داریم و میتوانیم از آنها استفاده کنیم.