قوه قضائیه باید از استفاده ارز و دلار توسط صنف‌ها جلوگیری کند/ تجارت حدود ۲۰۰ میلیارد دلاری کشور در سالجاری

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی در اختتامیه همایش حکمرانی ارزی، ثبات و رونق اقتصادی که صبح امروز برگزار شد، با اشاره به اینکه ارز و ریال دو روی یک سکه هستند، گفت: صحبت درمورد حکمرانی ارز، صحبت درمورد حکمرانی ریال است و اگر حکمرانی ارز را دنبال می‌کنیم یعنی حکمرانی ریال را دنبال می‌کنیم.

وی افزود: حتی اگر مقدور باشد بتوانیم با استفاده از ریال در بازار‌های خارجی از پول خودمان در تجارت استفاده کنیم و ریال سهم بیشتری در تسویه تجارت کشور داشته باشد و باید ریال را جایگزین ارز‌های دیگر در روابط با کشور‌های همسایه کنیم؛ چون چین و روسیه نیز از این تجربه استفاده کرده‌اند.

عالی‌ترین مقام بانک مرکزی حکمرانی ریال بسیار حائز اهمیت توصیف کرد و افزود: کسانی که در سیاستگذاری هستند باید حواسشان به ریال باشد، همه ما در بانک مرکزی مرزبان ریال هستیم؛ دغدغه ما ریال است و دلارنیست؛ باید روی ریال متمرکز شویم باید ریال را تقویت و حکمرانی کنیم و برای ان قاعده بگذاریم لذا معظل ما ریال است، دلار نیست.

رئیس کل بانک مرکزی خواستار توجه به حکمرانی ریال در تمامی سیاستگذاری‌ها شد و خاطرنشان کرد: ریال امروز جایگزین پیدا کرده است؛ در خبر‌ها می‌بینیم که فلان صنف‌ها برای مبادلات سنگین از شمش طلا، رمز ارز و دلار استفاده می‌کنند و با افتخار هم انرا اعلام می‌کند، باید قوه قضائیه به این موارد ورود کند کسی اجازه ندارد در مبادلات کشور، ارزی غیر از ریال استفاده کند، متاسفانه در برخی مواقع ما هم اشتباه می‌کنیم وقتی مدام از دلار صحبت می‌کنیم عملا منجر به تضعیف ریال می‌شود.

فرزین افزود: جریانی در کشورمان شکل گرفته که دایما درحال تضعیف حکمرانی ریال است؛ نمی‌گویم به عمد، ولی بعضا تمام جوانب دیده نمی‌شود و مشکل ساز می‌شود. رمز ارز‌ها امروزه به راحتی می‌توانند جایگزین پول ملی کشور شوند، ولی در کشور ما بسیاری از وظایف اجتماعی و محدودیت‌ها به بانک‌ها تحمیل می‌شود و ریال تضعیف می‌شود.

وی از برگزار کنندگان این همایش درخواست کرد اگر لازم است همایش یا کمیته‌ای تشکیل شود آماده‌ایم کمک کنیم تا به راهکاری برسیم که چه کنیم ریال تضعیف نشود. باید چاره اندیشی شود.

رئیس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه با وجود تحریم‌ها، اقتصاد باز در کشور داریم، گفت: سهم صادرات و واردات عدد بزرگی است؛ اقتصاد ما اقتصاد باز است و به همین دلیل نسبت به ارز حساس می‌شویم. حجم صادرات و واردات نسبت به تولید ناخالص داخلی بالاست و به تبع مراودات ما با دنیای خارج نیز عدد بالایی را به خود اختصاص می‌دهد و به همین دلیل که اقتصاد بازی داریم و دائماً با خطر نرخ ارز و برابری آن با ریال و اثرات آن بر روی متغیر‌های داخل اقتصاد کشور مواجه ایم.

فرزین با بیان اینکه قبل از تحریم‌ها روال معمول مراودات و مبادلات مالی و ارزی برقرار بود گفت: نظام بانکی وظیفه اصلی مبادلات تجاری را عهده دار بود و ما نیز از ابزار‌های متداول استفاده می‌کردیم و فعالیت‌های مالی و تجاری را بر همان اساس با دنیا پیش می‌بردیم. البته چه پیش از انقلاب و چه پس از آن کمتر با دنیا مراوادات غیرتجاری یا مالی بالایی داشتیم و بیشتر مبادلات ما ناشی از تجارت بود و مراودات مالی نداشتیم. به دلیل اینکه دچار مشکلات کمبود سرمایه نبودیم و تراز تجاری مثبت بود و تراز پرداخت همیشه مثبت بوده است و این مسأله توسط درآمد‌های ارزی مطمئن تأمین می‌شده است.

وی ادامه داد: تحریم‌ها باعث شد نقشه تجاری تغییر کند. با تحریم، تجارت ما از غرب به شرق سوق پیدا کرد، اما مراودات مالی به سمت شرق نرفت و هنوز هم بیشتر شعب بانکی ما در غرب هستند.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه نقل و انتقال ارزی هم با تحریم‌ها تغییراتی داشت افزود: برای تقویت حکمرانی ارزی باید ابزار‌های لازم برای نقل و انتقالات ارزی کشور تقویت شود. البته در حال حاضر با وجود تحریم‌ها در وضعیت مناسبی قرار داریم و نهادسازی خوبی در این باره در کشور صورت گرفته است. اگرچه، تلاش تیم فکور ایرانی این بوده است برای حفظ سهم تجارت از ابزار‌های مختلفی استفاده شود.

وی ضمن اشاره به اینکه باید سازوکار جدیدی را برای مراودات تجاری بعد از تحریم‌ها تعیین می‌شد گفت: مدیران ایرانی در این باره علمکرد مناسبی داشتند و از ابتدای سال تا کنون حجم تجارت ما نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار بوده است. این عدد بزرگی با وجود تحریم هاست و حجم بالای تجارت را حفظ کردیم. البته هنوز نتوانستیم به اندازه‌ای که در غرب حضور تخصصی و حرفه‌ای و نهادی در حوزه‌های مالی داشتیم در شرق هم باشیم.

فرزین گفت: این سیاست طی یکسال گذشته در دستور کار بانک مرکزی است و امروزه سهم کشور‌های شرق در اقتصاد و تجارت جهان افزایش یافته است و تبادلات ما در کشور‌های شرق عمدتا به صورت غیررسمی است که این مبادلات باید به سمت تبادلات و حضور رسمی در شرق تغییر کند.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به افزایش سهم کشور‌های شرقی در تجارت ادامه داد: باید بتوانیم در این حوزه حضور بسیار قوی تری داشته باشیم؛ نهادسازی کنیم و از آن هم استفاده کنیم. برای مثال با روسیه و چین در حوزه بریکس پیشنهاد‌هایی داشتیم و آن‌ها در حال بررسی است. ایران باید به سمت نهاد‌های مشترک و پول مشترک یا برعکس بروند، پیام رسانی همچون شبیه سوئیفت و یا نهاد نظارتی همچون fatf در بریکس ایجاد شود و به سمت مبادلات پولی با کشور‌های همسایه حرکت کنیم.

وی خاطرنشان کرد: باید تحولات اقتصادی را در بریکس دنبال کنیم، حکمرانی ارزی بدون‌تعامل با دنیا امکان پذیر نیست و باید با شرق و کشور‌های همسایه روابط تجاری و مبادلات مالی را توسعه دهیم. با کشور‌های دوست نیز که مراودات سیاسی داریم نیز روابط و همکاری‌ها را افزایش دهیم. هرچند تجارت نیز روابط سیاسی را تقویت می‌کند.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: دولت دکتر رئیسی نیز از همان ابتدا اعلام کرده است که در کنار توسعه روابط با تمام کشور‌های دنیا روابط تجاری با کشور‌های منطقه نیز افزایش یابد چراکه بخش عمده‌ای از تجارت ما با کشور‌های همسایه است و لذا ما هم باید با کشور‌های همسایه روابط تجاری و مالی را تقویت کنیم و این یکی از پیش نیاز‌های حکمرانی ارزی در کشور است.

وی در ادامه ضمن تشریح سیاست‌های بانک مرکزی در حوزه حکمرانی ارزی تاکید کرد: در کشور ما دائما کانال‌هایی نرخ سازی می‌کنند و هرچه زمان می‌گذرد تعداد این کانال‌ها افزایش می‌یابد، ولی امیدواریم مرجعیت ارز‌ها به مرکز مبادله ارزی منتقل شود هرچند هنوز با این هدف فاصله داریم، ولی خسته نمی‌شویم و‌حتما دنبال می‌کنیم. ایده آل ما این است که مرکز مبادله نرخ‌ها را مشخص کند و شاهد آن باشیم که تابلو‌های ارز‌های مختلف نشان دهنده نرخ ارز باشند و تجار بر این اساس معاملات خود را انجام دهند.

فرزین با اشاره به اینکه در کشور فضایی درست شده که هرچقدر بیشتر انتقاد کنی جذاب‌تر نشان می‌دهد، گفت: باید بتوانیم نقاط مثبت کشور را هم ببینیم، باید بتوانیم از دانش و توان تمام متخصص‌ها استفاده کنیم. در حوزه ارز، چون دائماً درحال تهدید بودیم الان متخصصان خوبی در این حوزه داریم که تسلط بالایی دارند و سازوکار‌های ارزی را می‌شناسند. امروزه مدیران کارشناسان و اقتصاددانان خوبی داریم اگر گردو غبار‌های سیاسی آرام شود، اعتقاد دارم که بسیاری از مسائل اقتصادی را می‌توانیم حل کنیم. البته باید نقاظ ضعفمان را نیز برطرف کنیم.

وی با اشاره به اینکه همین الان ۵۰ شعبه خارج از کشور داریم، گفت: اینطور نیست که خودمان را محدود کرده باشیم بلکه دنبال توسعه روابط بین الملل هستیم و هرعامل محدودکننده را از پیش رو بردایم و نمی خواهیم دور کشورمان مرز بکشیم.