نامهربانی بانک ملی با سپرده‌های مردم/ چند پرسش از مدیران بانک مرکزی و وزارت اقتصاد

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - مرضیه کوثری: چند ماهی از رونمایی طرح "مهربانی" بانک ملی می‌گذرد و این بانک با تبلیغات گسترده در فضای مجازی، اکران‌های عظیم شهری و نصب بنر در مقابل شعب بانک در تلاش برای جذب سپرده‌های خرد عموم مردم به بهانه پرداخت آسان تسهیلات قرض الحسنه است. حالا که چند ماه از آغاز طرح گذشته و امتیاز سپرده‌گذاران در حال رسیدن به حد نصاب دریافت وام است، به شکلی پیچیده از پرداخت تسهیلات سر باز می‌زند.

باتوجه به بررسی‌های انجام شده و پرسش از چند شخص که برای دریافت وام مهربانی از بانک ملی اقدام کرده بودند، روند این بانک برای برخی متقاضیان تسهیلات مهربانی مشخص شد.

این روند به این صورت است که بعد از افتتاح حساب و سپرده گذاری و رسیدن امتیاز برای دریافت وام ۵۰ میلیون تومانی با اقساط ۳۰ ماه و داشتن رتبه اعتباری متوسط C از طریق اپلیکیشن بام (متعلق به بانک ملی ایران) جهت دریافت وام اقدام می‌شود، اما اپلیکیشن همه هفت نفری که فرد مورد نظر به عنوان ضامن معرفی کرده را (با دریافت کارمزد استعلام هر نفر) به دلیل نداشتن رتبه اعتباری و نه بد حسابی رد می‌کند.

با مراجعه به شعب متعدد بانک ملی ایران، برعکس زمان افتتاح حساب که با دقت و حوصله پاسخگو بودند این بار با توضیحاتی سربالا و نامفهوم توضیح می‌دهند که دریافت این وام فقط از طریق نرم افزار بام امکان پذیر است.

طی تماسی با مرکز مشتریان بام، کارشناسان آن مرکز در پاسخ عنوان می‌کنند که می‌توان با حضور در شعبه‌ای که افتتاح حساب انجام شده با ارائه وثایق دیگر وام را دریافت کرد. با مراجعه به شعبه مربوطه، مسئول اعتبارات مدارک کامل مثل فیش حقوقی، گواهی اشتغال به کار و مدارک ضامن، گواهی کسر از حقوق و ... را درخواست می‌کند.

بعد از آماده شدن مدارک، مجددا به بانک مراجعه می‌شود، اما اینبار مسئول اعتبارات اعلام می‌کند که ضامن (بازنشته با گواهی کسر از حقوق) فاقد رتبه اعتباری است و دریافت وام عملا امکان پذیر نیست!

به عبارت دیگر برای دریافت وام ۵۰ میلیون تومانی که امتیاز آن توسط سپرده‌گذاری ایجاد شده، نه امضا و سفارش و... بانک ملی ایران هیچگونه وثیقه‌ای از جمله چک، سفته، جواز کسب، سند ملک و گواهی کسر از حقوق را قبول نمی‌کند و با ارجاع مشتری به یک اپلیکیشن از زیر بار پاسخگویی هم شانه خالی می‌کند.

حالا و با شرایط بوجود آمده و عدم پاسخگویی بانک، ذکر چند نکته و پرسش ضروری به نظر می‌رسد:

اول: اگر دریافت وام منوط به داشتن رتبه اعتباری A یا B ضامن یا سپرده‌گذار است چرا این موضوع در همان زمان افتتاح حساب بررسی و احراز یا عدم احراز وضعیت مشتری به اطلاع ایشان نمی‌رسد یا در تبلیغات عنوان نمی‌شود که وام ویژه افراد دارای رتبه اعتباری A و B است تا مشتری درشرایط تورمی و رشد هر روزه قیمت ارز پول خود را به امید واهی دریافت وام در بانک نخواباند. تکلیف کسانی که نیاز فوری به این تسهیلات دارند چه می‌شود؟

دو: در شرایطی که بانک مرکزی ایران اعتبار هر شهروند ایرانی را به صورت پیش فرض معادل صفر (بدون رتبه اعتباری) در نظر می‌گیرد پرداخت وام بر اساس رتبه اعتباری که خود بواسطه دریافت وام و خوش حسابی ایجاد می‌شود، عجیب و خنده دار به نظر می‌رسد. مگر اینکه این موضوع عملا راه حلی هوشمندانه برای نپرداختن تسهیلات خرد باشد. بدیهی‌ست که رتبه اعتباری بالا می‌تواند ابزار مناسب جهت تسهیل امور مالی افراد خوش حساب باشد تا هزینه و زمان بروکراسی اداری هم از دوش شهروند و هم از دوش کارمندان و ادارات برداشته شود، اما گره زدن امور مردم عادی به این اعتبار نداشته (به صورت پیشفرض) قطعا اجحاف در حق عموم است.

سه: سلب مسؤولیت از شعب بانک، فرار از پاسخگویی و حواله دادن مشتری "حقیقیِ" دارای امتیاز به یک [ماشین / اپلیکیشن]که بر اساس قرارداد‌های True و False پاسخ می‌دهد در این مورد تضییع حقوق مشتری است. مگر اینکه تمام جزئیات از قبل به اطلاع سپرده‌گذاران رسیده باشد نه مثل تبلیغات این وام با جملات مبهم مثل " پرداخت ۴ ساعته وام پس از تکمیل پرونده" یا "بدون نیاز به ارائه چک، سفته و گواهی کسر از حقوق " به اغوای مشتری بپردازد. سئوال اینجاست که همه دریافت کنندگان تسهیلات افسانه‌ای بانکی که هرازگاهی اسامی‌شان تیتر یک اخبار می‌شود توسط اپلیکیشن‌های شرطی و سامانه‌های بانکی تایید صلاحیت می‌شوند؟

چهار: از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم، وزارت امور اقتصادی و دارایی همواره در حال تبلیغ این است که شرایط دریافت وام خرد (حداقل در بانک‌های تحت مدیریت این وزارتخانه) تسهیل شده است. در حالی که به نظر می‌رسد دریافت وام به روش‌های سخت گذشته هم دیگر امکان پذیر نیست و وثایقی معمول مثل چک، سفته، گواهی کسر از حقوق، سند ملک و جواز کسب که عموم مردم از فراهم کردنشان عاجز بودند هم برای دریافت یک وام ۴۰، ۵۰ میلیون تومانی کفایت نمی‌کند.