کرمان، پایتخت گردشگری ایران / وجود ١٠ اثر ثبت جهاني در بزرگترين استان كشور

به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، محمد هادی شجاعی؛ استان کرمان به عنوان بزرگترین استان کشور و با دارا بودن ٢٥ شهرستان که در جنوب شرق ایران قرار گرفته و با داشتن تنوع بسیار زیادی از آثار گردشگری، تاریخی، تمدنی، طبیعی و صنایع دستی به عنوان پایتخت گردشگری ایران همواره مطرح بوده و می‌باشد.

استان کرمان با داشتن ١٠ اثر ثبت جهانی در یونسکو رتبه اول را در سطح استان‌های کشور دارا است و هم کنون بیش از ٧ هزار اثر ملموس و ناملموس شناسایی شده را دارد و بیش از ٨٠٠ اثر ثبت ملی را نیز در خود جای داده است.

اين استان  با داشتن ١١ درصد مساحت کشور و همچنین تاریخ و فرهنگ غنی، بهره مندی از اقلیم چهار فصل، وجود شاهکار‌های بزرگ معماری نظیر ارگ بم؛ همواره در بین گردشگران بین المللی به عنوان "جهان کوچک گردشگری" و در بین گردشگران داخلی به عنوان " پایتخت گردشگری ایران" معروف و زبانزد بوده و هست.

در زیر مروری داریم بر معرفی مهمترین آثار تاریخی و گردشگری دیار کریمان که از نظرتان می‌گذرد.

کلوت‌های شگفتي ساز شهداد

برای آن دسته از گردشگرانی که از میان همه اماکن دیدنی کرمان به دنبال جاذبه‌های طبیعی ناب و منحصربه‌فرد آن هستند، کلوت شهداد می‌تواند بهترین گزینه باشد. کلوت شهداد یک شگفتی طبیعی به تمام معنا است که یک محوطه طبیعی بیابانی با وسعتی بالغ بر یازده هزار کیلومتر مربع را در برمی‌گیرد و در زمره میراث جهانی یونسکو قرار دارد. 
کلوت‌های شهداد در ۳۰ کیلومتری کویر لوت و در بیابان لوت واقع شده‌اند. 
منظور از کلوت پدیده‌ای طبیعی است که طی آن در مناطق بیابانی و خشک در اثر وزش باد برجستگی‌هایی تقریبا یو شکل در دیواره‌های خاکی کویر شکل می‌گیرد، به گونه‌ای که وقتی از فاصله‌ای دورتر به بیابان نگاه کنید در وهله اول ممکن است تصور کنید که یک هنرمند با دقت زیاد به طراحی تپه‌های خاکی در بیابان مشغول بوده است. 
گفتنی است از آنجا که شکل‌گیری کلوت‌ها طی سالیان طولانی اتفاق می‌افتد از نظر قدمت نیز جزو پدیده‌های طبیعی با پیشینه طولانی محسوب می‌شوند. 
گروه‌های مختلف باستان‌شناسان تحقیقاتی انجام داده اند تا بتوانند در مورد پیشینه زندگی انسانی اطلاعاتی به دست آورند.
یکی از گرمترین نقاط جهان به نام "گندم بریان" نیز در مجاورت منطقه شهداد قرار دارد.

باغ شاهزاده ماهان، نماد باغ ايراني

باغ شاهزاده در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان، در شهر ماهان، واقع شده است و قدمت آن به دوران قاجار بر می‌گردد. 
در فاصله ۶ کیلومتری از جنوب ماهان، این باغ زیبا و بزرگ با ساختاری تماشایی جای گرفته است. 
باغ شازده نهمین باغ ایرانی است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. 
این باغ در گذشته به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم دارای اهمیت به سزایی بوده است. 
باغ شازده حدود ۵.۵ هکتار وسعت دارد و دارای شکل مستطیلی است. این باغ شامل یک سازه ورودی و دروازه در انتهای پایین و یک سازه مسکونی دو طبقه در انتهای بالایی است. 
سر در بسیار زیبای باغ در بدو ورود چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند. 
این باغ یک نمونه خوب از باغ‌های ایرانی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی از آب و هوای طبیعی مناسب بهره می‌برد. 
حوضچه‌های مختلفی در باغ احداث شده است و درختان بلند و سرسبز موجود در باغ حس نشاط و شادابی را در انسان به وجود می‌آورد. 
حرکت آب روان را می‌توان بر روی زمینی که از انتهای فوقانی به انتهای پایین در سبک آبشار در باغ شازده در جریان است، مشاهده کرد. استفاده هوشمندانه از آب و هوای طبیعی را می‌توان در این باغ مشاهده کرد که جنبه اصلی هر باغ ایرانی است.

ارگ بم، بزرگترین بنای خشتی جهان

ارگ بم بزرگ‌ترین سازه تاریخی خشتی در جهان است که محل آن در شهر بم قرار دارد. 
در تاریخ ۵ دی ۱۳۸۲، در اثر زلزله شدید بم آسیب دید، اما در بدو حادثه به دلیل اهمیت آن سریعاً در فهرست آثار میراث جهانی درخطر قرار گرفت و با همکاری یونسکو و بسیاری از کشور‌ها پروژه نجات بخشی این اثر انجام شد. 
بم و فضای فرهنگی آن در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان بخشی از میراث جهانی بم و چشم‌انداز فرهنگی آن به ثبت رسیده‌است. 
زمان دقیق ساخت این دژ مشخص نیست، اما تا سال ۱۸۵۰ پس از میلاد نیز همچنان مورد استفاده بود. 
ارگ قدیم بم از قرن هفتم تا یازدهم به عنوان چهارراهی در امتداد جاده ابریشم و دیگر راه‌های تجاری مهم و به‌عنوان تولیدکننده لباس‌های ابریشمی و نخی اهمیت یافت. کل بنا دژ بزرگی بود که ارگ را در خود جای داده بود، اما از آنجا که ارگ بر خرابه‌ها تسلط دارد، اکنون کل قلعه را ارگ بم می‌نامند.

گنبد جبلیه ، يادگار دوران پيش از اسلام

گنبد جبلیه یکی از بنا‌های دیدنی تاریخی با معماری بسیار زیبا در جنوب شرقی ایران است. 
گنبد جبلیه یا گنبد گبری از مکان‌های تاریخی شهر کرمان است که به دوران پیش از اسلام و روزگار ساسانیان بازمی‌گردد. 
گنبد جبلیه یک گنبد ۸ ضلعی است که از جنس سنگ ساخته شده است. این گنبد ۱۸ متری دارای استحکامی چشمگیر و شگفت‌انگیزی در طول تاریخ بوده است. 
همچنین در روایت‌ها آمده است که ممکن است از آن به عنوان رصدخانه یا آرامگاه یک شخصیت استفاده می‌شده است. 
این سازه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، زیرا ویژگی‌ها و عناصر اولیه اسلامی را با سبک‌های معماری که در دوران ساسانی رواج یافته درهم می‌آمیزد. 
این بنای تاریخی در سال ۱۳۱۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و در حال حاضر به عنوان موزه سنگ از آن استفاده می‌شود.

یخدان مویدی، يخچالي طبيعي

یخدان مویدی بزرگترین یخچال خشتی جهان است که ساخت آن به اواخر دوران صفوی بازمی‌گردد. یخدان‌ها برای نگهداری یخ در طول سال استفاده می‌شده است و آب آن از قناتی به نام مویدی تامین می‌شده است. 
یخدان، سازه‌ای مدور است که از آجر و خشت پخته شده توسط خورشید ساخته شده و شبیه گنبدی عظیم است. 
این سازه در دوران صفوی ساخته شده و با فضایی سرسبز احاطه شده است. 
یخدان مویدی متشکل از قسمت‌های مختلف مانند مخزن گنبد با ارتفاع ۱۲ متر، حصار با ارتفاع ۲۰ متر، استخر و گودال یخ است. این ساختمان از خاک رس ساخته شده است تا سرما را بیشتر حفظ کند. 
در اطراف این یخ خانه چندین گودال وجود داشت که در زمستان با آب باران پر می‌شدند سپس پس از یخ زدگی آب، یخ‌ها به یخ خانه منتقل می‌شد تا در تابستان مورد استفاده قرار گیرد. 
معماران این ساختمان برای صرفه جویی در ذوب شدن یخ در تابستان و جلوگیری از چسبندگی بین برش‌های یخ ها، کانالی در کف یخدان احداث کردند. امروزه این بنای تاریخی به محیطی فرهنگی تبدیل شده است.

باغ فتح آباد، زيبا و پا برجا

باغ فتح آباد در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی کرمان و در شهر اختیارآباد واقع شده است. 
تاریخ ساخت باغ در حدود سال ۱۲۵۵ هجری شمسی است و قدمت آن به دوره قاجار بر می‌گردد. این باغ توسط «فضل علی خان بیگلربیگی» حاکم کرمان ساخته شده است. به همین دلیل به آن باغ بیگلر بیگی نیز گفته می‌شود. به گفته مورخان، از این الگو برای احداث باغ شازده در ماهان استفاده شده است. 
سبک معماری این باغ اروپایی-ایرانی است. حوض بزرگی را در هنگام ورود به عمارت فتح آباد خواهید دید که انعکاس عمارت اصلی بر سطح آن باعث زیبایی هر چه بیشتر باغ شده است. 
باغ فتح آباد که طی چندین سال پیش بازسازی شده، به واسطه نور پردازی‌های زیبای خود در هنگام شب، گزینه‌ای بسیار مناسب برای گردش‌های شبانه در کرمان محسوب می‌شود. 
این باغ تاریخی در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته است.

مسجد امام، هزار سال ماندگار

مسجد امام یا مسجد جامع ملک بزرگترین مسجد کرمان است و دارای حجره‌های متعدد و صحن وسیعی است. 
این مسجد در دوره سلجوقیان در قرن پنجم ساخته شده است و بانی ساخت آن توران شاه اول بوده است. 
مسجد هزار سال قدمت دارد و اکنون در ضلع جنوبی بازار تاریخی کرمان واقع شده است. 
بخش‌های مختلف این مسجد، به ویژه سکوی اصلی در زمان وکیل الملک (۱۲۸۵ هجری قمری) ساخته شده است. 
برج آجری که در قسمت شمال شرقی وجود دارد قبلاً در یک ویرانه قرار داشت، اما از آن زمان تا کنون ترمیم شده است و سه محراب با تزئینات گچ بری، تنها قسمت‌های باقی مانده از ساختار اصلی سلجوقی است. 
یک فواره با عمق چهار متر در وسط حیاط قرار دارد. این مسجد زمانی دارای یک قنات به نام مستوره (نام یک شاهزاده سلجوقی) بود که آب را به مسجد هدایت می‌کرد. ورودی اصلی مسجد در حال حاضر ورودی شمالی آن است. درب چوبی قدیمی مسجد با ارتفاع کم ساخته شده بود تا هر کسی که وارد مسجد شود نیاز به تعظیم و فروتنی داشته باشد. قسمت‌های مختلف این مسجد در طول سال‌ها چندین بار مورد بازسازی قرار گرفته است. این اثر در سال ۱۳۴۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آتشکده و موزه زرتشتیان

آتشکده زرتشتیان با کمک انجمن زرتشتیان کرمان در سال ۱۳۰۳ شمسی تأسیس شد. 
در حال حاضر، این سازه جزو میراث ملی ایران است که نشانگر موقعیت تاریخی، معماری و فرهنگی آن در ایران است. 
آتشکده دارای ساختاری گرد، ستون دار و آجری، با دو طبقه در وسط باغی پر از درختان سرو و کاج است و در زمینی به مساحت ٨ هزار متر مربع قرار گرفته است. 
در وسط باغ بالای نمای سردر آتشکده، سه اصل بزرگ زرتشتی نوشته شده است که همان "اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک" است. 
سالن آتش یکی از سالن‌های اصلی در این سازه است. 
در کنار آتشکده، موزه مردمشناسی زرتشتیان کرمان قرار دارد و شامل مجموعه‌ای از تصاویر، اشیا و ظروف قدیمی است.

مجموعه ابراهیم خان

مجموعه ابراهیم خان کرمان شامل چندین جاذبه تاریخی و ارزشمند است که همگی در زیر یک سقف مشترک و در بافت تاریخی شهر کرمان قرار گرفته‌اند. 
این مجموعه یک حمام، بازار و آب انبار تاریخی متعلق به دوران قاجار را در خود جای داده است. ساختمان اصلی این مجموعه تاریخی به همراه هر سه بخش آن توسط یکی از حاکمان پرنفوذ در زمان فتحعلی شاه قاجار به نام ابراهیم خان ظهیرالدوله و در سال ۱۲۳۱ هجری قمری در زمینی به مساحت ۴۵۰۰ متر مربع بنا شده است. 
معماری این بنا نیز به سبک معماری صفویه است با این تفاوت که کاشی‌کاری‌ها و تزئینات بنا در مقایسه با دیگر بنا‌های آن دوران در حجم بیشتری انجام شده است و همین امر نیز منجر به ایجاد تمایز این بنا از دیگر بنا‌های هم دوره خود شده است. 
به بیان دیگر در زمان ساخت این بنا معمولاً معماران برای تزئین بخش‌های مختلف بنا از کاشی هفت رنگ استفاده می‌کردند، اما تعداد این نوع کاشی‌ها در بنای مجموعه ابراهیم خان به اندازه‌ای است که در هیچ کدام از بنا‌های دوران قاجار دیده نمی‌شود. 
شاید همین ویژگی باعث شده است که معماری بنا آنقدر چشم‌گیر باشد که نظر اغلب گردشگران خارجی و داخلی کرمان را به خود جالب می‌کند.

بازار بزرگ کرمان، بزرگترين راسته بازار ايران

بازار بزرگ کرمان که با نام‌های بازار سراسری و بازار وکیل نیز شناخته می‌شود، با جلوه‌ای زیبا از دوره‌های باستان به یادگار مانده است و ویژگی‌های معماری آن چشم هر بیننده‌ای را متحیر می‌کند. 
بازار بزرگ کرمان یکی از قدیمی‌ترین بازار‌های ایران است که به عنوان بزرگترین راسته بازار ایران نیز مشهور می‌باشد.
عوامل فرسایش طبیعی منجر به از بین رفتن زیبایی‌های آثار ارزشمندی مانند بازار می‌شود، اما برخی از آثار معماری به دلیل استحکام بی نظیر و دقت سازندگان در طول تاریخ ثابت مانده اند تا شاهکار دیروز را به نسل جدید نشان دهند. 

بازار کرمان شامل ردیف‌ها یا کوچه‌های مختلف مانند ردیف‌های ارگ، گنج علی خان، اختیاری، سرداری، وکیل، عطاری و مظفری است. هر قسمت از این بازار توسط یکی از فرماندهان یا حاکمان در این قلمرو ساخته شده است.

 قلم زنی استادکاران کرمانی نشان از رونق کار مسگر‌ها و یکی از دیدنی‌های کرمان است.

مغازه‌های مس فروشی و البته پته فروشی‌های زیادی در اطراف میدان گنجعلی خان وجود دارد که سوغاتی‌های کرمان را در معرض دید گردشگران گذاشته اند.

مجموعه گنجعلی خان ، يادگاري ارزشمند

مجموعه گنجعلی خان یکی از معروف‌ترین و دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر کرمان محسوب شده و شامل چند بخش مختلف می‌شود. 
میدان گنجعلی خان یکی از بخش‌های اصلی این مجموعه بوده که در سه گوشه آن بازار گنجعلی خان قرار داشته و در انتها یک گوشه میدان به عمارت گنجعلی خان منتهی می‌شود. 
مسافرانی که دوست دارند از بنا‌های زیبا و تاریخی کرمان دیدن کرده و با حال و هوای سنتی بازار‌های کرمان نیز آشنا شوند، می‌توانند از مجموعه گنجعلی خان در بازدید نمایند. 
از سایر بخش‌های مجموعه گنجعلی خان می‌توان به مسجد، حمام، مدرسه، ضرابخانه و آب انبار اشاره کرد. برای افرادی که به بنا‌های تاریخی علاقه داشته باشند، مجموعه گنجعلی خان می‌تواند یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های کرمان باشد.

ارگ راین، نماد پايداري

ارگ راین که در شهر راین به عنوان یکی از قطب‌های چاقو سازی ایران قرار دارد، به دلیل موقعیت جغرافی بسیار مناسب خود، در گذشته به عنوان مرکزی برای انجام تجارت و داد و ستد استفاده می‌شده است. 
این ارگ پس از ارگ بم، عنوان دومین سازه خشتی جهان را از آن خود کرده است. 
این بنا به دوران ساسانی تعلق داشته و یکی از باشکوه‌ترین بنا‌های باستانی داخل کشور است که به ثبت میراث ملی فرهنگی رسیده است. 
معماری این بنا بسیار شبیه ارگ بم بوده و به دلیل این که بازسازی‌های آن به اندازه بازسازی ارگ بم اساسی نبوده است، ساختار باستانی و خشتی خود را بیشتر حفظ کرده است.

مجموعه حاج آقاعلی، بزرگترین خانه خشتی جهان

مجموعه حاج آقاعلی رفسنجان به عنوان بزرگترین خانه خشتی جهان، در ۵ کیلومتری جنوب شرقی رفسنجان در روستای قاسم‌آباد واقع شده و شامل ۸ قسمت است که هرکدام بر اساس نیاز‌های مختلفی ساخته شده‌اند، تمامی این بنا‌ها با سرمایه شخصی به نام حاج آقاعلی معروف به ملا زعیم الله رفسنجانی ساخته شده‌است.

این خانه که معروف به خانه وقفی نیز هست، زیباترین بنای مجموعه است و بیشتر به کاخ و عمارت حاکم نشین شباهت دارد، زیرا در چهار طرف حیاط آن اتاق‌ها و تالار‌های مختلفی قرار گرفته‌است که هر یک برای فصل خاصی طراحی شده‌است. 
درون تمام اتاق‌ها گچ بری شده و بیرون آنها از نمای اجری منظم و ریتم هماهنگی برخودار است به‌طور کلی تمامی ویژگی‌های معماری بنا‌های مناطق حاشیه کویر در این خانه به چشم می‌خورد که از خصوصیات جالب این بنا است.
خانه حاج آقا علی دراواخر قاجاریه ساخته و بنا شده‌است. 
دراین دوران معماری تحت تأثیر معماری غربی بوده‌است که در معماری خانه حاج آقا علی به خوبی نمودار است معماری خانه تلفیقی از معماری ایرانی، رومی، یونانی، هندی و اروپایی است.
این خانه جزو خانه‌های چهار فصل بوده‌است و خانه با یک دیوار چینه‌ای نسبتاً بلند محصور شده‌است در ضلع جنوب غربی خانه یک برج برای محافظت از خانه ساخته شده‌است و ورود به آن از روی پشت بام امکان‌پذیر می‌باشد خانه کاملاً محصور و درون‌گرا است که از خصوصیات خانه‌های دشت فلات می‌باشد و از جمله این درون‌گرایی برای خانه‌های چهار فصل کاملاً مشهود است.

پارک ملّی خَبْر، جذابيتي منحصر به فرد

پارک ملّی خَبْر منطقه‌ای حفاظت شده در بخش خَبْر از شهرستان بافت، استان کرمان است و مساحت آن حدود ١٢٠ هزار هکتار است. 
در داخل این پارک پنج قطعه پناهگاه حیات وحش با نام روچون قرار گرفته (بر گرفته از نام روستای رُچان است) که مساحت آنها جمعاً به ٥٠ هزار هکتار می‌رسد.
این پارک به دلیل دارا بودن تنوع زیستی ناشی از وجود ارتفاعات، دشت‌های متعدد، حوضه‌های آبخیز متنوع، در استان و کشور کم‌نظیر است.
این پارک، یازدهمین منطقه‌ای است که در ایران عنوان پارک ملی را به‌خود اختصاص داده‌است.
این منطقه در سال ۱۹۹۴ بواسطه نگهداری منظم از تعداد قابل توجهی از گونه‌های در معرض تهدید جهانی، همچنین به خاطر نگهداری منظم از تعداد زیادی از جمعیت‌های جهانی یک گونه، که انتشار همه، یا بخش زیادی از آنها به خاورمیانه محدود شده است، جزو نواحی مهم پرندگان در خاورمیانه به عنوان (IBA) Important Bird Area به ثبت رسید و در نهایت در سال ۱۳۷۰ به عنوان منطقهٔ گردشگری فرهنگی در سازمان فرهنگی یونسکو به ثبت رسید و در سال ۱۳۷۸ قسمت عمدهٔ این منطقه به پارک ملی ارتقاء یافت.

روستای دستکند میمند، سكونتگاهي از بشر اوليه

مِیمَند، یک روستا از توابع بخش مرکزی شهرستان شهربابک در استان کرمان ایران است.
میمند، روستایی صخره‌ای و دستکند با ١٢ هزار سال قدمت است؛ میمند در منطقه‌ای مستقل و نیمه‌خشک در انتهای دره‌ای واقع در جنوب رشته‌کوه‌های مرکزی ایران قرار دارد.
از مکان‌های دیدنی این روستا می‌توان به آتشکده و حمام قدیمی آن اشاره کرد. 
ساکنان آن از نوادگان عیلامیان هستند و این روستا در سال ۲۰۱۵ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

نظریه‌های متعددی در مورد قدمت این روستا وجود دارد و بر اساس سنگ‌نگاره‌ها و نقش و نگار‌های صخره‌ای موجود در این منطقه، با صحنه‌های شکار که دلالت بر زندگی اهالی گذشته منطقه می‌نماید، قدمت میمند به چند هزار سال پیش بر می‌گردد.
مطالعات انجام‌شده بر سفال‌های کشف‌شده در این منطقه نیز نشان می‌دهند که نمونه‌های یافت‌شده مربوط به دوره‌های مختلفی از جمله اشکانی، ساسانی، و اسلامی هستند.
میمند به‌دلیل استحکام دفاعی در طول تاریخ کمتر دستخوش تحولات بنیادی و اجتماعی شده‌است و بیشترین تغییر در آن مربوط به چند دههٔ اخیر است.
تاکنون ۶۵ صحنه سنگ‌نگاره در این منطقه شناسایی شده‌است؛ در میان این نقوش، صحنه‌هایی از شکار، جنگ، نقوش حیوانات نظیر سگ، اسب و به‌طور ویژه، بز دیده می‌شود. 
دو نمونه از این نقوش، از سنگ‌نگاره‌های بی‌نظیر در ایران محسوب می‌شوند. یکی از این نقوش، دارای رنگ است و دیگری تصویری از صحنهٔ شکار با تیر و کمان را نشان می‌دهد.

میمند شهربابک، روستایی صخره‌ای و دستکند با چند هزار سال قدمت یادآور دورانی است که انسان‌ها خدایان خود را در بلندای کوه‌ها جستجو می‌کردند و کوه، نشانهٔ استواری و توان و پایداری و اراده شناخته می‌شد. 
این بنای دستکند باستانی، بی‌گمان از نخستین سکونتگاه‌های بشری در ایران به‌شمار می‌رود.

میل نادری ، چراغ راهنمايي در كوير

میل نادری یا میل نادری فهرج یا میل نادری نرماشیر مربوط به دوره سلجوقیان است و در جنوب شرقی نرماشیر، فهرج بم واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

میل نادری فهرج به بلندای نزدیک به چهل گز از آجر ساخته شده و تزئینات آجرکاری جالب توجهی دارد. این میل به دستور نادر شاه افشار برای راهنمایی کاروانیان بم و فهرج در صد کیلومتری شهر بم بازسازی شده‌است.
این بنا در مسیر راه کرمان - زاهدان جای گرفته و در بازه سال‌های ۱۱۶۰–۱۱۴۹ ه. ق ساخته شده است.
بلندی آن نزدیک به ۱۷ مترو محیط آن ۱۳ متر است.

کنار صندل جیرفت، تمدني ناشناخته

کنار صندل یک مکان باستان‌شناسی مربوط به عصر برنز است که در جیرفت استان کرمان قرار دارد.

آنجا دو تپه وجود دارد: تپه کنار صندل الف و تپه کنار صندل ب که چند کیلومتر با هم فاصله دارند و ارتفاع‌شان به ترتیب ۱۳ و ۲۱ متر است. 
در تپه کنار صندل ب، یک برج دو طبقه با پایه نزدیک به ۱۳٫۵ هکتار پیدا شد؛ همین‌طور کتیبه‌ها و الواحی با خطی ناشناخته پیدا شده‌است.

این مکان با تمدن فرضی جیرفت مربوط است، تمدنی که مربوط به هزاره سوم پیش از میلاد بود و براساس کار‌های دستی بدست آمده در سال ۲۰۰۱ وجود آن تأیید شده‌است.

برخی باستان شناسان این مکان را به عنوان «تمدن مستقل عصر برنز با معماری و زبان خودش» می‌دانند و احتمال اینکه ممکن است بقایای پادشاهی گمشده آراتا باشد نیز در نظریه‌ها احتمالی مطرح شده است.
برخی کاوشگران نیز مثل (دنیل تی. پوت و پایوتر اشتاین کلر) آن را به شهر گمنام پرشی مربوط دانسته‌اند.

قنات گوهر ریز، جواهري در زير زمين

قنات گوهرریز، یک رشته قنات در جوپار کرمان و از جمله قنات‌های ایرانی ثبت‌شده به‌عنوان میراث جهانی یونسکو است.

در چهلمین اجلاس میراث جهانی یونسکو که ژوئیه ۲۰۱۶ در استانبول برگزار شد، یازده قنات ایرانی به عنوان بیستمین اثر ایران بر اساس دو معیار از ۶ معیار فرهنگی کمیته میراث جهانی شامل گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی و نمونه‌ای برجسته در معماری یا تکنولوژی که مرحله مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد، در فهرست میراث جهانی قرار گرفت.

قنات گوهر ریز یکی از فعال‌ترین قنات‌های جوپاراست که در دوره صفویه حفرشده و درمجموع با سه هزار و ۵۵۶ متر طول و ۱۲۹ حلقه چاه و در شش رشته با دبی آب ۶۰ لیتر در ثانیه حدود ۳۳۰ هکتار اراضی باغی شهر جوپار را آبیاری می‌کند و یکی از مزیت‌های این قنات تأمین آب آن از گسل است.

آستانهٔ شاه نعمت‌الله ولی

آرامگاه یا آستانهٔ شاه نعمت‌الله ولی بنایی مربوط به دوره تیموری است که در شهر ماهان در استان کرمان جای گرفته است. 
این اثر در ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

شاه نعمت‌الله ولی در سال ۸۳۲ و به قولی ۸۳۴ ه. ق در شهر کرمان درگذشت و در ماهان در میان باغی مدفون شد. هستهٔ اولیهٔ این بنا گنبدی منفرد بود که در سال ۸۴۰ ه‍. ق و به دستور «احمدشاه دکنی» ساخته شد و به‌تدریج گسترش یافت.
به قرار اطلاع، نخستین کسی که فرمان داد گنبد و بارگاهی رفیع و مجلل بر مرقد شاه ولی بنا کنند، سلطان احمد شاه بهمنی پادشاه دکن هندوستان بود که از مریدان و هواخواهان خاص او به‌شمار می‌رفت.

یکی از نکات جالب توجه معماری آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی استفاده از عدد ۱۱ در آن است که وینسنت کارلز پژوهشگر رشته ریاضی از کشور هلند موفق به کشف آن شد. وی با مطالعاتی که بر روی طرح گنبد فیروزه‌ای این آرامگاه انجام داد پی به این مسئله برد که گنبد به ۱۱ قسمت مساوی تقسیم شده‌است. 
قاعده این ۱۱ قسمت در پایین گنبد قرار دارد و راس‌های آنها در بالای گنبد و در کنار یکدیگر واقع شده‌اند. از نظر ریاضی، معمولاً محیط دایره به قسمت‌های مساوی زوج تقسیم می‌شود و انتخاب عدد ۱۱ برای تقسیم گنبد و طراحی آن بسیار جالب توجه است.
این کار از نظر علم ریاضی بسیار مشکل است و این سؤال را به ذهن می‌آورد که چطور این ۱۱ قسمت مساوی بر روی یک گنبد با یکدیگر جفت و جور شده‌اند؟
به احتمال قوی معماران آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی با این کار قصد دادن پیامی را داشته‌اند. بررسی عدد ۱۱ و حروف ابجد نشان می‌دهد که این عدد معادل کلمه «هو» است که به معنای «الله» به کار می‌رود. احتمالاً این عدد نشان از ایمان و خلوص شاه نعمت‌الله ولی دارد.

مسجد جامع کرمان

مسجد جامع کرمان یا مسجد جامع مظفری در کنار میدان مشتاقیه (شهدا) و محصور به بازار مظفری و بازار قدمگاه و خیابان شریعتی و میدان مشتاق در شهر کرمان قرار گرفته‌است. 
از جمله مساجد چهار ایوانی است که دارای سردر رفیع صحن ایوان و شبستان است این مسجد در دوران حکومت امیر مبارزالدین محمد بن شرف الدین مظفر میبدی سر سلسله آل مظفر بنا گردیده است.
تاریخ بنا در کتیبه سر در اصلی ۷۵۰ هجری قمری ذکر شده‌است ولی در دوره‌های بعد الحاقات و تعمیراتی در مسجد صورت گرفته‌است از جمله مرمت کاشیکاری ایوان بزرگ در زمان وکیل الملک و کاشیکاری ستون‌ها و لچکی‌های داخل مسجد و احداث شبستان شمالی در دوره اخیر را می‌توان نام برد. 
سر در رو به مشرق آن از شلیک توپ‌های آغا محمدخان قاجار خراب شد ولی بعد‌ها مرمت و بازسازی شد.
ارزشمندترین قسمت بنا کاشیکاری معرق محراب و سردر شرقی مسجد می‌باشد.

غار ایوب، دارنده بزرگترين دهانه غار در ايران

غار ایوب، غار و زیارتگاهی در کوه ایوب است، این غار در جنوب شرقی شهر دهج، در شهرستان شهربابک استان کرمان قرار دارد، و در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

کوه ایوب، کوهی آذرین با ساختار سنگی داسیت–آندزیت است. ارتفاع این کوه۳٤١٠ متر است، و غار در ارتفاع ۲۸۷۶ متری قرار دارد. 
پهنای دهانهٔ غار ٩٨متر، و ارتفاع آن ٦٨متر وعمق آن٢٠٠ متر است. 
این دهانه، بزرگترین دهانهٔ غار‌های آذرین ایران است، و آن را نتیجهٔ انفجار حاصل از برخورد آب و گدازه‌های آذرین داسیتی می‌دانند. پس از تشکیل دهانهٔ غار، اختلاف دما و رطوبت باعث خردشدگی سنگ‌ها شده، و عمق غار افزایش یافته‌است. فرسایش باد نیز با کوبیدن ماسه به دیواره‌ها، حفره‌هایی لانه‌زنبوری را در دیوارهٔ غار به‌وجود آورده‌است.