عارف: بخش قابل توجه تولید ناخالص کشور مرهون تلاش‌های شرکت‌های برتر ایرانی است + فیلم

 به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، محمدرضا عارف معاون اول رئیس جمهور در همایش رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران در مرکز بین‌المللی همایش‌های صدا و سیما، گفت: بخش قابل توجه تولید ناخالص کشور مرهون تلاش‌های شرکت‌های برتر ایرانی است و انتظاری که مدیریت عالی کشور از شرکت‌های برتر دارد، این است که در یک فضای ناهمگون و در یک فضای نامتعادل با بهترین‌های دنیا رقابت کنید.

وی افزود: تجربه چهار دهه گذشته نشان می‌دهد که، چون بهترین بودید انصافاً در مقایسه با بهترین‌ها در جهان دستاورد‌های فوق العاده ارزشمند و مؤثری را در مسیر توسعه و پیشرفت کشور و تحقق واقعی شعار ما می‌توانیم، داشتید و هرچه که خواستیم را توانستیم به جا آوریم.

عارف تاکید کرد: کار‌های ارزشمندی برای بیست و هفتمین بار در این همایش صورت می‌گیرد که کاری بسیار دشوار است. اصولاً کار مقایسه کاری دشوار است و من به عنوان یک معلم آن را می‌گویم، لذا گاهی در مرز‌ها تصمیم گیری بسیار آزاردهنده است. مثلاً در دوره دکترا نمره ۱۴/۹ و پانزدهم فاصله میان ردی و قبولی یک دانشجو است و من چه کسی هستم که بتوانم برای آن تصمیم بگیرم که کاری بسیار سخت است؛ اما ارزش این سختی را ما قبول داریم.

وی‌ادامه داد: باید از کسانی که صلاحیت داشته و در این همایش برگزیده نشدند، عذرخواهی کرد، چون همه را نمی‌توان برگزید و باید میان خوبان، خوب‌تر‌ها را انتخاب کنیم، بنابراین می‌توان از طرف دست‌اندرکاران مراسم از کسانی که اسمشان آورده نمی‌شود عذرخواهی کرد و این به معنای نادیده گرفتن زحمات آنان نیست.

عارف افزود: [گزینش‌ها]بر اساس معیار‌هایی که هر ساله گسترده‌تر هم می‌شود صورت گرفته که امسال بر اساس ۳۳ شاخص و معیار بوده است و برگزیدگان از دستگاه‌های برتر بودند.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به فرهنگ غنی کشورمان اظهار کرد: اصولاً فرهنگ ما فرهنگ الگوپروری است و خیلی جا‌ها به جوان و فرزند خودمان به جای آنکه او را آموزش دهیم، الگو را معرفی می‌کنیم. در فرهنگ ایران اسلامی ما و این الگو‌ها همیشه پیشران و در بخش‌های اجتماعی و فرهنگی پیشران هستند.

عارف با اشاره به موضوع رقابت و رقابت پذیری اظهار کرد: رقابت یک اصل پذیرفته شده برای رشد است و اگر این رقابت در کنار رفاقت قرار بگیرد یک مجموعه بزرگ می‌شود، لذا کسانی که هدف روشنی را دارند و برای رسیدن به این هدف روشن احساس می‌کنند که نیاز به دیگران دارند.

وی ادامه داد: البته همگرایی در دنیا یک بحث قدیمی در خلقت و در جهان هستی است و نماد همگرایی یک نقطه است؛ البته آن نقطه، صرفاً یک نقطه نیست و گاهی نماد یک مجموعه فراوان از نقاط کهکشان‌ها و موجوداتی است که در زمین وجود دارد.

عارف با بیان اینکه امروز ما بر این باوریم که بنگاه‌های بزرگ بیانگر تلفیقی از رفاقت و رقابت است، اظهار کرد: ما در دو دهه اول بعد از پیروزی انقلاب خیلی توجه به این موضوع نداشتیم که اگر بخواهیم سری در میان سر‌ها باشیم و اگر می‌خواهیم نه در منطقه خودمان بلکه در میان کشور‌های پیشرفته جایگاه بالایی داشته باشیم، هیچ راهی جز حرکت جمعی، بنگاهی و شرکت‌های بزرگ نداریم، لذا شاید عملکرد ما در مقاطعی از اوایل انقلاب خلاف این موضوع در رویکردمان به مسائل اقتصادی و علمی بود.

معاون اول رئیس جمهور خاطرنشان کرد: خوشبختانه این مسئله در سیر تکاملی خودش، یعنی زمانی که درک شد کشور به برنامه‌های توسعه نیاز دارد و هیچ راهی جز حرکت برنامه‌ای نداریم و این موضوع [عدم جمع گرایی و نیاز به شرکت‌های بزرگ]، در اولین برنامه توسعه کشور به بن‌بست رسید. حتی برنامه نوشته شد و مجلس تصویب کرد، اما هیچگاه ابلاغ نشد، چون مجموعه‌ای از احکام فرامین و نقاط واگرا را داشت؛ در نتیجه به طور طبیعی ما را به این نتیجه رساند که بنگاه بزرگ لازم داریم و دولت هم بنگاه‌دار خوبی نیست.

عارف اظهار کرد: باید دولت نقش شفاف و کمک کننده‌ای را به عنوان تسهیلگر برای خودش قائل باشد. این رویکردی است که ما از برنامه سوم به بعد آن را عملاً می‌بینیم و اوج این نگاه در برنامه هفتم توسعه پیشرفت وجود دارد که محوریت آن بخش خصوصی و بنگاه‌های بزرگ است، که البته هنوز خیلی جا و کار برای حرکت داریم.

وی ادامه داد: برای رسیدن به این حرکت باید جایگاه بنگاه‌های بزرگ در اقتصاد ملی و در روابطی که می‌خواهیم با منطقه و کشور‌های دیگر داشته باشیم و نیز پاسخ مطالبات مردم را بدهیم، را داشته باشیم.

معاون اول رئیس جمهور گفت: آیا با تشکیلات صرفاً دولتی توان پاسخگویی به مطالبات مردم را در کشوری مانند ایران که عموماً سرمایه‌های ما نفت بوده است را داریم؟ به دلایلی که خیلی واضح است، جامعه ما را پولدار تلقی کردند، چون از حدود ۷۰ تا ۸۰ سال پیش هدفشان این بود که ما را در این وضعیت نگه دارند، در حالی می‌گفتند ایران کشوری پولدار است که فلان کشور در یک جزیره صادرات اسباب بازی و عروسکش از نفت ما بیشتر بود، اما آن را نیازمند و ما را بی‌نیاز مطرح می‌کردند و این برای آن بود که ما را در این وضعیت نگه دارند تا شرکت‌های بزرگ را ایجاد نکنیم و به دنبال آن نرویم و حداکثر کارمان در صنعت آن باشد که مونتاژ کار خوب و یا وارد کننده خوبی باشیم.

معاون اول رئیس جمهور اظهار کرد: خوشبختانه به برکت انقلاب اسلامی و به برکت حضور مدیران و نخبگان برجسته‌ای که در داخل کشور است که عموماً در داخل فارغ التحصیل شده‌اند، این مسیر اصلاح شده است و ما به سند چشم انداز رسیدیم و برای خودمان جایگاه اول را در منطقه‌ای پویا در نظر گرفتیم.

وی تصریح کرد: [همان زمان]که سند چشم انداز تصویب شد، می‌دانستیم بنا نیست کشور‌های منطقه توقف کنند تا ما به آنها رسیده و از آنها جلو بزنیم، چون منطقه پویا است، ولی هدف گذاری رتبه اول را کردیم، ولی به دلایلی که واضح است پیش‌بینی می‌کنیم اتفاق نمی‌افتد. شرایط کشور را که بعد از صنعت چشم انداز ببینیم ما همواره با بحران‌ها و مشکلات تحمیلی همواره رو‌به‌رو بودیم، اما هنرمان این بود که در بحران می‌توانیم کار‌های خود را نشان دهیم، لذا بیشترین خلاقیت‌ها در صنعت و خدمات متعلق به زمانی است که ما با بحران مواجه می‌شویم، زیرا تا هر زمانی که هر میزان ارز می‌خواستیم‌بود، صنعت ما وارد کننده و مونتاژ کار بود و بخش‌های تحقیق و توسعه عملاً تعطیل بودند. صرفاً برای بازدید فردی یا استاد دانشگاهی رنگ و روغنی را در اتاقی می‌زدند و آن را بخش تحقیق و توسعه معرفی می‌کردند؛ اما امروز این بخش را داریم و شرکت‌های دانش بنیان اساسشان بر علم است و اینها دستاورد‌های کمی نیست که به آن رسیدیم.

معاون اول رئیس جمهور گفت: داده‌های ارزشمندی در این مراسم جمع می‌شود و اطلاعات خوبی را از بنگاه‌ها داریم. البته حالتی محافظه‌کارانه وجود دارد و برای آنکه از مسئولیت شانه خالی کنیم معمولاً روی اسناد، مهر طبقه‌بندی شده می‌زنیم و هرچه احساس کنیم موضوع مهم‌تر باشد طبقه اسناد را بالاتر می‌بریم در حالی که از نظر محتوایی اتفاقاً معکوس است. سندی که در کنار ما اتاق است، اتفاقاً اطلاعات بسیار خوبی دارد. این اطلاعات باید در اختیار تحلیلگران و برنامه ریزان قرار بگیرد و روند توسعه و تکامل این بنگاه‌های بزرگ باید مشخص شود و چگونگی شکل گرفتن آنها و ادامه حیات آنها، مورد بررسی قرار گیرد.

عارف با اشاره به قطع برق و گاز شرکت‌های بزرگ اظهار کرد: اینکه چگونه برای بنگاه بزرگی دو ساعت برق و خوراک آن را قطع می‌کنیم، اما آن بنگاه کار خودش را انجام می‌دهد. این اتفاق را در همه جای دنیا نمی‌توانید ببینید و این انگیزه و نشاط و شادابی که در بنگاه‌های بزرگ وجود دارد را نشان می‌دهد در حالی که اصلاً انگیزه را مادی نمی‌توان دانست.

عارف ادامه داد: ابتدا مشکل قطع برق داشتید، اما ناترازی‌ها مدتی هم شامل گاز شد، اما شرکت‌های بزرگ از کار نیفتاد و همچنان به کارشان ادامه دادند، چون انگیزه و عشق کارکنان این شرکت‌ها کارساز بود. هنر این شرکت‌ها همین است، لذا خواهشم این است که داده‌ها و اطلاعاتی که در این همایش تولید می‌شود حتماً در اختیار نهاد‌ها و سازمان‌های مربوطه قرار گیرد تا ما بتوانیم هدفگذاری‌هایمان روشن‌تر شود.

معاون اول رئیس جمهور متذکر شد: با تأخیر به اهداف سند چشم‌انداز می‌رسیم، اما هدفگذاری بعدی ما بیانیه گام دوم است. این بیانیه هم با انگیزه جوانان و نخبگان به سرانجام می‌رسد و بنای ما رسیدن به اهداف مندرج در سند چشم‌انداز، برنامه هفتم و بیانیه گام دوم است.

وی‌افزود: مدعی نیستیم که همه اهداف برنامه هفتم را محقق می‌کنیم و اگر نیاز به اصلاح در برنامه هم وجود داشته باشد، به ما اطلاع دهید. همچنین باید گفت در تابستان سال جاری ۱۸۰۰۰ مگاوات کسری برق داشتیم و پیش‌بینی‌ها این است که این عدد در سال ۱۴۰۴ به ۲۴۰۰۰ مگاوات می‌رسد. خیزی هم برداشته شد تا به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر برویم. ۵۰۰۰ مگاوات انرژی بادی و ۳۰۰۰۰ مگاوات هم از طریق انرژی خورشیدی را هدف‌گذاری کرده‌ایم. از سویی سرمایه‌ها و کارآفرینانی در داخل کشور حاضر شدند به میدان بیایند تا فضایی که دولت ایجاد کرده است تا انشاالله برای سال آینده ۸ تا ۱۰ هزار مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید شود.

عارف اظهار کرد: دولت باید شرکت‌های بزرگ را حمایت کند و گذشته را هم جبران کند. پیچ و خم نظام اداری را برمی‌داریم و بروکراسی‌های اداری را کاهش می‌دهیم. در بخش‌های دولتی و غیردولتی نیاز به پیشران‌هایی داریم. در ۵۰۰ مؤسسه و بنگاه در ظرفیت صادراتی یکی از راهبرد‌های دولت توسعه صادرات است. به همین دلیل اولویت اصلی را کریدور‌های شمال - جنوب و شرق - غرب تعیین کرده‌ایم و اصرار داریم از طریق نهاد‌ها و تشکل‌های منطقه‌ای و جهانی توسعه صادرات را دنبال کنیم.

معاون اول رئیس جمهور گفت: قصد داریم از طریق شانگهای، بریکس و اوراسیا بازار خوبی در منطقه و حوزه تمدنی ایران ایجاد کنیم. در عین حال در کنار بنگاه‌های بزرگ راهبردمان از بین بردن بنگاه‌های کوچک و متوسط نیست، بلکه حمایت از آنهاست. اینها در توسعه و اشتغال و جلوگیری از مهاجرت از روستا‌ها و شهر‌های کوچک به بزرگ نقش مهمی دارند و نباید فراموش کرد که بنگاه‌های بزرگ، خود زمانی کوچک بوده با چند کارگر اداره می‌شدند.

وی با بیان اینکه باید در فضا‌های صمیمی مشکلات و آسیب‌ها را شناسایی و رفع کرد و برنامه توسعه سعی دارد این مسائل را حل کند، گفت: تحقق رشد ۸ درصدی اقتصادی، تورم و بیکاری تک نرخی و رشد ۸.۵ درصدی صنعت و ۱۳.۵ درصدی معدن انتظارش از شرکت‌های بزرگ است.

عارف با اشاره به وزارت صمت متذکر شد: یکی از اولویت‌هایی که وزارت صمت باید به آن توجه جدی داشته باشد اتخاذ راهبرد پیشرفت صنعتی و ارتقا زنجیره‌های تولید است. این کار باید به صورت جدی دنبال شود که البته اقداماتی آغاز شده است. همچنین فناوری‌های نوین اولویت صنعتی کشور است.

وی‌ادامه داد: صنعت کلاسیک از صنعت دنیا فاصله دارد و نمی‌توانیم این فاصله را پر کنیم و، اما مزیت کشورمان در این زمینه «نیروی انسانی» است و می‌توانیم در فناوری‌های نوین اقدام کنیم. در عین حال که فناوری نانو در همین مسیر است و هیچ راهی جز استفاده از این فناوری‌ها نداریم.

معاون اول رئیس جمهور با اشاره به هوش مصنوعی، گفت: نمی‌خواهیم تشریفاتی رفتار کنیم بلکه می‌خواهیم از هوش مصنوعی و این فناوری‌ها در عالم واقعیت استفاده کنیم. بالاجبار باید از این فناوری‌ها استفاده کنیم، لذا رشد خطی را نمی‌خواهیم، بلکه رشد جهشی را دنبال می‌کنیم.

عارف افزود: تدوین سند راهبرد پیشرفت صنعتی کشور باید اقدام شود. بنا نیست روی این سند همه، هم نظر باشند ولی باید اجازه داد کارشناسان با استفاده از تجربیات داخلی، منطقه‌ای و جهانی این سند را تهیه کنند. نقد‌ها را هم مورد توجه قرار دهند و در نهایت سند ملی تصویب شود. اگر نتوانیم رقابت مبتنی بر تحقیق و توسعه داشته باشیم، در دنیا له می‌شویم.

آر‌اند دی یا تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری بلند مدت است. ۱۰ تا ۱۵ درصد از سرمایه شرکت‌ها باید به بخش آر‌اند دی (تحقیق و توسعه) اختصاص یابد.

عارف اظهار داشت: حمایت از پیشران‌های دولتی و غیردولتی را در دولت انجام می‌دهیم. اولویت‌ها را در نهاد ریاست جمهوری شناسایی و موانع را تا جایی که می‌توانیم بردایم و تا جایی که می‌توانیم تسهیلات در نظر بگیریم. اگر رقابت بین دولت و بخش خصوصی دنبال شود شاید نتوانیم به اهداف‌مان برسیم. امیدوارم شرایط کار برای شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی بهتر شود.