اصلاحطلبان، روحانی را برگ برنده خود در آینده سیاسی کشور میپنداشتند و معتقد بودند وی میتواند گشایشهای سیاسی، از جمله رفع حصر سران فتنه را محقق کند اما امروز به دلیل از دست دادن پایگاه اجتماعیشان به دنبال عبور از روحانی هستند.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو؛ انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ برگزار و حسن روحانی بهعنوان رئیس دولت دوازدهم انتخاب شد. جریان سیاسی اصلاحات تمام دارایی اجتماعی خود را برای انتخاب روحانی خرج میکند و امید دارد که با حضور مجدد او در ساختمان پاستور، خواستههای این جناح سیاسی را جامه عمل به خود بپوشاند.
عارف، رئیس فراکسیون امید مجلس دهم شورای اسلامی پیرامون نامزد اصلاحطلب در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ میگوید: «کاندیدای مورد حمایت ما آقای روحانی است و امیدواریم با حضور فعال وی و انسجامی که نیروهای اصلاحطلب نشان خواهند داد رأی ایشان در دور دوم بیشتر از دور اول باشد».
از سید محمد خاتمی تا ناطق نوری و جمعی از چهرههای جریان اصلاحات از جمله صادق زیباکلام، مصطفی تاجزاده، سعید حجاریان و غلامحسین کرباسچی، روحانی را بهعنوان نماینده جریان اصلاحات در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ معرفی کردند.
سید محمد خاتمی، رئیسجمهوری اصلاحات با راهاندازی پویش سیاسی «تکرار میکنیم» حمایت تمام قد خود را از روحانی در انتخابات اعلام کرد و صادق زیباکلام در گفتگوی خود با روزنامه آرمان در سال ۹۵، اظهار کرد: «من معتقدم تنها گزینه اصلاحطلبان روحانی است و ما تمام قد از روحانی حمایت خواهیم کرد».
مهدی آیتی عضو فراکسیون مشارکت در مجلس ششم در گفتگویی میگوید: «اگر حمایتهای بیدریغ جبهه اصلاحات و افرادی، چون رئیس دولت اصلاحات، ناطق نوری، آیتا... سیدحسن خمینی و ایثار و گذشت آقای عارف و مجموعه عوامل دیگری نبود و برخی تصمیمات دست به دست هم نمیداد، در همان سال ۹۲ و بر اساس افکارسنجی و نتایج نظرسنجیهای مختلف صورت گرفته، آقای روحانی بیش از ۵ درصد هم رأی نداشت».
اصلاحطلبان، روحانی را برگ برنده خود در آینده سیاسی کشور میپنداشتند و معتقد بودند که وی میتواند گشایشهای سیاسی، از جمله رفع حصر سران فتنه را محقق میکند.
الیاس حضرتی، نماینده مردم تهران در مجلس دهم و رئیس شورای اجرایی حزب اعتماد ملی در نامهای مورخ ۱۳ فروردین ۱۳۹۷ به روحانی مینویسد: «امیدوارم جنابعالی با تکیهبر اختیارات قانونی خود و با احساس مسئولیت مضاعف در این زمینه، اقدام به برگزاری جلسه فوقالعاده شورای عالی امنیت ملی کنید و با اتخاذ تصمیم مناسب برای رفع حصر و از میان برداشتن محدودیتهای غیرقانونی حجتالاسلام والمسلمین سیدمحمد خاتمی، برای تحقق مطالبات بخش بزرگی از مردم وارد عمل شوید و گره از کار فرومانده نظام در این عرصه باز کنید تا زمینه همگرایی بیشتر میان نیروهای انقلاب و مسئولان نظام با مردم فراهم شود».
تصمیمات اتخاذ شده و عملکرد دولت روحانی در طی چند سال گذشته نشان داد که علاوه بر ناتوانی در تأمین خواستههای سیاسی جریان حامی خود، در زمینه بهبود وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم هم بسیار ناکارآمد عملکرده است.
صادق زیباکلام که از حمایت تمام قد در انتخابات ریاستجمهوری از حسن روحانی حرف میزد، در یک چرخش عجیب موضع خود، به منتقد روحانی و جریان اصلاحات بدل میشود؛ او در گفتگو با فرارو میگوید: «اگر آقای روحانی به وعدهها پشت کرده، آقای خاتمی، عارف و در کل اصلاحطلبان باید پاسخگو باشند که چرا چنین شد؟ مردم میپرسند شما گفتید بیایید رأی بدهید حالا چرا دولت روحانی به یکدانه از مطالبات توجه نمیکند؟ اما اصلاحطلبان و سران اصلاحات بهجز سکوت و باز هم سکوت هیچ پاسخی به مردم ندادند. مردم اسباببازی ما نیستند».
این قبیل اظهارات متناقض به یک اپیدمی در جریان اصلاحات تبدیلشده است. عملکرد روحانی، اعتماد عمومی را از جریان اصلاحات سلب کرده و انزوای سیاسی را برای این جناح به ارمغان آورده است.
مصطفی کواکبیان عضو فراکسیون امید مجلس شورای اسلامی در گفتگویی اینطور بیان میکند: «زمانی ما برای حمایت از روحانی شب و روز نداشتیم، اما رویمان نمیشود بگوییم حمایت کردیم، ما با اصلاحطلبی که بخواهد لزوماً با دولت زلفش گره بخورد لازم نیست هماهنگ باشیم؛ اما این موج از پشیمانی در بین سلبریتیهای نیز به راه افتاد. باران کوثری، علی کریمی، حمید فرخ نژاد، نوید محمدزاده و عده دیگری نیز از رأی خود ابراز پیشمانی کردند. سلبریتیهایی که کاندیدای موردنظرشان حمایت میکردند کمتر از یک سال نشده چنین واکنشهایی نشان میدهند».
با نزدیک شدن به انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰، اصلاحطلبان تنها راه بقا خود را اعلام برائت از روحانی میدانند و برای انتقاد از عملکرد دولت وی و فریب افکار عمومی، خود را در قالب منتقد دولت به مردم معرفی میکنند.
پروانه سلحشوری نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید در گفتگو با روزنامه اصلاحطلب آرمان ملی (رسانه نزدیک به خانواده هاشمی رفسنجانی) لب به انتقاد از رئیسجمهور گشود و گفته حامیان روحانی از مردم خجالت میکشند.
از سوی دیگر نیز، حسین مرعشی سخنگوی کارگزاران نیز در گفتگو با روزنامه اصلاحطلب شرق گفت: «همه در حزب کارگزاران از موضع نسنجیده آقای روحانی متأسف هستند. درست نیست که شخص رئیسجمهوری در میدان حاضر نباشد و از سوی دیگر چنین اتفاقی افتخارآمیز هم نبود که با آن لحن تعریف شود. چنین موضعی قطعاً عذر بدتر از گناه بود».
با این قبیل اظهارات به نظر میرسد جریان اصلاحات به دنبال جدا کردن راه خود از روحانی است و میخواهند خرج خود را از او جدا کنند.
در جدیدترین اظهارنظر نیز، «مصطفی تاجزاده» از حامیان دولت روحانی در مصاحبه با روزنامه آرمان میگوید: «رئیسجمهور بعدی باید راه اصلاحات را برود... اقتصاد کشور گشایش نخواهد یافت مگر آنکه تحریمها لغو شود. اگر افسار را به تندروها بدهند، در آن صورت باید به خدا پناه برد... برای بهبود اقتصاد کشور و مهار گرانی و تورم و بیکاری باید تحریمها را لغو کند. برای تحقق این هدف باید با آمریکا باوجود اختلافات ۴۰ ساله مذاکره و تنشزدایی کند. به نظر من رئیسجمهور بعدی اصلاحطلب باشد یا اصولگرا و رئیسجمهور آمریکا ترامپ بماند یا بایدن بیاید، راه منطقی این است که وارد مذاکره شویم».
این حرف را فردی میزند که در چند سال گذشته انواع موضعگیریهای متضاد سیاسی را داشته است. تاجزاده در مراسم افتتاحیه کمیته هنرمندان ستاد اصلاحطلبان پهنه شمال تهران؛ که در مورخ (۱۸ اردیبهشت ۹۶) برگزار شد، میگوید: «اگر شرایط عادی بود و حساسیتهایی که به آنها اشاره خواهم کرد نبود؛ بازهم رأی من حسن روحانی بود و برای او تبلیغ میکردم و میگفتم ایران امروز به رئیسجمهوری مانند روحانی نیاز دارد، اما امروز کشور ما حساسیتی دارد که لزوم انتخاب روحانی را بیشتر میکند. حتی این ضرورت رأی دادن بهتنهایی نیست بلکه باید تلاش کنیم ایرانیان بیشتری را به صحنه بیاوریم و قانعشان کنیم تا در آینده غبطه نخوریم».
او در گفتگو با روزنامه اعتماد (۸ مرداد ۹۷)، بار دیگر حمایت خود را از رأی به روحانی اعلام میکند، او معتقد است که حمایت از دولت قانونی بهتر از فرصت دادن به دولت در سایه است و میگوید: «از رأیی که به روحانی دادم، حمایت میکنم».
اما وی با یک تغییر موضع و فرار از پاسخگویی، اظهارت متفاوتی را در گفتگو با ایسنا (فروردین ۹۸) مطرح میکند، تاجزاده گفت: «اگر از روحانی حمایت نمیکردیم، محکوم میشدیم».
وی که از طرفداران سرسخت دولت به حساب میآمد، مسیر را برای جدا کردن خط خود از دولت مهیا میبیند و خود نیز به دایره منتقدین روحانی وارد میشود؛ مصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاحطلب در یادداشتی با عنوان «چرا پراید ۹۰ میلیونی شد؟» (اردیبهشت ۹۹) نوشت: «شعار ما این بود: «به عقب بازنمیگردیم»، ولی بازگشتیم... باید اعتراف کرد اوضاع اقتصادی کشور اسفناک است و مردم و بهویژه محرومان و اقشار فرودست روزگار دشواری را میگذرانند.»
پرویز سروری، نماینده سابق مردم تهران در مجلس و دبیرکل پیشین جمعیت رهپویان پیرامون انتقادهای حامیان دولت از دولت میگوید: «جریان اصلاحات احساس میکند دارایی خود را ازدست داده و از این رو به جای همدلی و کمک به مردم در چنین شرایطی، دست به سیاهنمایی و ایجاد یأس، ناامیدی و پراکندن گرد غم و ناتوانی زده است.»
چندی پیش روزنامه شرق در مطلبی با عنوان «تنفس مصنوعی به اصلاحطلبان» نوشته بود: «در عالم پزشکی، به امید نجات بیمار به او تنفس مصنوعی میدهند. دلم نمیآید مقایسه کنم؛ اما وضعیت اصلاحطلبان شباهت به بیماری پیداکرده که عدهای برای نجاتش به او تنفس مصنوعی میدهند تا برای انتخابات سال آینده زنده نگهش دارند».
این جریان سیاسی میداند که تجربه حمایت اصلاحطلبان از روحانی تلخ و رنجآور است و بهجای آنکه در قبال حمایتهای غلط خود پاسخگو باشد، برای ادامه حضور در صحنه سیاسی کشور نیازمند انحراف افکار عمومی است.