پژوهشکدههای دانشجویی که چندسالی است به فرمان رهبرانقلاب در دانشگاهها شکل گرفته و بدون ادعا و با کمترین امکانات کار حداکثری ...
گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ گویا حضور دانشجویان در پژوهشکدههای دانشجویی سبب بروز حس خودجوش و فعالیت بیش از حدی شده که در ذات دانشجوست؛ به طوری که آنان بدون ادعا و با کمترین امکانات کار حداکثری می کنند و تحقیقات موثری ارائه می دهند، ولی اگر مسئولان توجه بیشتر به آنان داشته و حمایت بیشتری کنند، تحقیقات پژوهشی این پژوهشکده ها توسعه علم کشور را به صورت گستردهتری در بر خواهد داشت.
کاوه دلیری، قائم مقام پژوهشکده شهید چمران در گفتوگو با خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»، با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری برای راهاندازی پژوهشکدههای دانشجویی گفت: ایجاد این پژوهشکدهها میتواند یک راه میانبر برای تولید علم باشد، بخصوص در بحث نانو که دنیا هنوز در اول راه تحقیقات آن است، ما میتوانیم با شروع تحقیق و تولید علم در زمینه نانو در پژوهشکدههای دانشجویی از عقبماندگی علمی کشور جلوگیری کنیم.
وی گفت: پژوهشکدههای دانشجویی در حال حاضر به صورت خودجوش اداره میشوند و ردیف بودجه خاصی ندارند و میتوان گفت کار در این پژوهشکدهها یک کار حداکثری با امکانات حداقلی است.
دلیری افزود: البته کار حداکثری با امکانات کم میتواند باعث افتخار و رشد باشد، ولی اگر امکان استفاده از این پتانسیل دانشجویی با برنامهریزیهای بهتر وجود دارد، باید از آن استفاده کنیم.
قائم مقام مرکز تحقیقات نانو فناوری شهید چمران تاکید کرد: در حال حاضر کشور ما در بحث تولید علم از کشورهای غربی عقبتر است و ما باید با راههای میانبر به آنها برسیم که تحقیق در زمینه نانو میتواند یک راه میانبر برای پیشرفت علم کشور باشد؛ زیرا علم نانو هنوز در دنیا 10 ساله هم نشده و تحقیق در این زمینه میتواند ما را به پیشرفتهای زیادی برساند.
وی گفت: اگر اساسنامهها و آییننامههای مدونی برای پژوهشکدهها تدوین شود، این پژوهشکدهها میتوانند عملکرد بهتری داشته باشند؛ البته در حال حاضر پژوهشگران پژوهشکدهها از امکانات آزمایشگاهی دانشگاهها استفاده میکنند، ولی یک اساسنامه جامع نیاز است تا عملکرد پژوهشکدهها بر اساس روال پیش رود.
دلیری گفت: تا زمانی که اساسنامه خاصی برای پژوهشکدهها تدوین نشود، پرورش صورت نمیگیرد، ما باید بتوانیم علاوه بر بحثهای آموزشی و پژوهشی برای افرادی که از قبل شناسایی کرده ایم، افراد تازه وارد را نیز برای ورود پرورش دهیم.
مسئولان دست پژوهشکدهها را بستهاند و میگویند شنا کن
محمدرضا زین الدینی، یکی از اعضای مرکز تحقیقات نانو فناوری شهید چمران نیز گفت: از سال 87 پیرو سخنان مقام معظم رهبری، طرح ایجاد پژوهشکده های دانشجویی به وزارت علوم ارائه شد که در حال حاضر آن طرح با تغییراتی اجرا می شود؛ بر اساس این تغییرات هیئت امنا وارد شده و رئیس دانشگاه و معاونان وی همه کاره هستند که البته ما با کلیت این قضیه مخالف نیستیم، اما همچنان همان پیچ و خم های اداری که مراکز رشد با آن روبرو بودند برای پژوهشکده ها نیز وجود دارد که ما با این مسئله مخالفیم.
وی افزود: البته به دلیل اینکه هنوز از طرف وزارت علوم حرکتی اساسی صورت نگرفته و هیچ بحثی در این زمینه به نتیجه نرسیده، پژوهشکده های دانشجویی موجود به صورت خودجوش تشکیل شده و هر کدام شیوه منحصر به خود را دارند، ولی پژوهشکده هایی که تحت نظارت بسیج دانشجویی هستند از شیوه مشخص تری تبعیت می کنند و اساسنامه مشخص و تایید شده ای در سازمان بسیج دانشجویی دارند.
زین الدینی با اشاره به امکانات کم و فعالیت حداکثری پژوهشکده های دانشجویی اظهار داشت: این پژوهشکده ها از نظر علمی و نیروهای موجود، در واقع با دست خالی و حضور دانشجویان با انگیزه و متعهد در مقاطع ارشد و دکترا کارهای بزرگی انجام می دهند و مهمترین مشکلشان رسیدن به صنعت و تولید است.
عضو مرکز تحقیقات نانو فناوری شهید چمران گفت: در سال 85 پس از آغاز به کار مرکز تحقیقاتی شهید چمران، بیشتر استادان دانشگاه ها حاضر نبودند که پایان نامه یا تز دکترا در زمینه نانو قبول کنند و برای کار در زمینه نانو با مشکلات بسیاری روبرو بودیم؛ زیرا استادان حاضر به کار در رشته ای نو پا نبودند و شاید به دلیل اطلاعات کم در این زمینه از ورود به این رشته می گریختند، ولی با راه اندازی دوره های آموزشی و با کمک معدود اساتید و البته دانشجویان ارشد و دکترا و همچنین حمایت های ستاد توسعه نانو، دانشجویان زیادی را آموزش دادیم و انجام پایان نامه در این زمینه به مطالبه عمومی دانشجویان رشته های مرتبط تبدیل شد.
وی گفت: تمام سعی ما و دیگر پژوهشکده های دانشجویی اجرای مطالبات رهبری است، اما هنوز راه زیادی داریم تا به پژوهشکده دانشجویی مورد نظر ایشان برسیم؛ هر چند که مسئولان امر دست ما را بسته اند و می گویند شنا کن.
با وابستگی به وزارت علوم به جایی نمیرسیم
زین الدینی با اشاره به حمایت های اندک مسئولان از پژوهشکده های دانشجویی گفت: تا کنون از سوی وزارت علوم حمایت خاصی صورت نگرفته، اما بسیج دانشجویی در حد دادن بعضی امکانات سخت افزاری و بودجه های آموزشی و نه پژوهشی، سعی در حمایت داشته و مهمترین کاری که سازمان تا به حال انجام داده برپایی نمایشگاه جانبی جشنواره مبتکران و مخترعان بسیجی است که ارتباط ما و مسئولان را بوجود آورده است.
عضو مرکز تحقیقات نانو فناوری شهید چمران با بیان اینکه بودجه، منابع انسانی و مکان مهمترین مشکل ما نیست، بلکه در حال حاضر بزرگترین مشکل نداشتن یک شخصیت حقوقی است، افزود: از نظر علمی پژوهشکده های دانشجویی در بعضی زمینه ها واقعاً قوی هستند و حتی شرکت های فنی-مهندسی، بعد از مایوس شدن فعالیت دانشجویان در قالب پژوهشکده ثبت شده اند و واقعاً توانسته اند پروژه های بزرگی را به انجام برسانند.
بدون داشتن شخصیت حقوقی به جایی نمیرسیم
وی نداشتن شخصیت حقوقی را بزرگترین مشکل پژوهشکده های دانشجویی عنوان کرد و گفت: ما در خیلی پروژه ها تا پای قرارداد رفته ایم، اما در آخر به خاطر نداشتن شخصیت حقوقی نتوانسته ایم قرارداد ببندیم و در نهایت نیروهایمان با ثبت شرکتی مشکل را حل کرده اند که این مسئله سبب می شود دانشجویان با پروسه های اداری و مشکلات ناشی از آن روبرو شده و دیگر از بدنه دانشجویی کنده شوند.
زین الدینی افزود: به دلیل ابلاغ نشدن قانون تاسیس پژوهشکده های دانشجویی بسیاری از پژوهشکده ها مجوز قانونی وزارت علوم را ندارند و می توان گفت به طور کلی ما از وزارت علوم به جایی نمی رسیم؛ زیرا نگاه وزارتخانه تک رشته ای و در یک دانشگاه است و جوابگوی فعالیت های پژوهشی ما نیست، مثلاً مرکز تحقیقاتی شهید چمران که به طور تخصصی در زمینه نانو فناوری فعال است، نیازمند حضور و فعالیت رشته های مختلف می باشد.
عضو مرکز تحقیقات نانو فناوری شهید چمران گفت: ما حتی از دانشجویان مدیریت و صنایع برای نیازسنجی پروژه ها و تدوین برنامه های خود استفاده می کنیم، در حالی که خیلی ها فکر می کنند نانو مربوط به رشته های شیمی و فیزیک و مهندسی است؛ به این ترتیب ما تیم های بین رشته ای و متشکل از چند دانشگاه تشکیل داده ایم که سبب شده تیم ها از پتانسیل های موجود در دانشگاه ها برای پروژه هایشان استفاده کنند.
وی گفت: پژوهشکده های دانشجویی که در بسیج دانشجویی شکل گرفته اند باید با تعامل بین سازمان بسیج دانشجویی و بسیج سازندگی به شخصیت حقوقی تبدیل شوند تا بتوانند از دستگاه های مختلف کشور پروژه بگیرند و قرارداد ببندند.
زین الدینی اظهار داشت: در قانون مصوب بهمن 86 مجلس، به بسیج سازندگی اجازه فعالیت های اقتصادی در راستای سازندگی کشور داده شده است که زمینه مناسب برای عقد تفاهم نامه و قرارداد برای اجرای پروژه ها مهیا شده است و مشکل قانونی ندارد.
عضو مرکز تحقیقات نانو فناوری شهید چمران با اشاره به اینکه این پژوهشکده ها می توانند نیروهای نخبه را حول پروژه ای گرد هم آورده و زمینه ایجاد شرکت های دانش بنیان را فراهم کنند، گفت: این شرکت ها زمانی تاسیس می شوند که هنوز دانشجویان نیاز مالی زیادی ندارند، پس قدرت ریسک در آنها بالاتر بوده و به تبع آن با یک برنامه ریزی خوب می توانند موفقیت های زیادی در سال های بعد داشته باشند.