توصیه‌های ویژه میرزا جوادملکی تبریزی به جوانان/ذکری که درسجده اثرهادارد

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، عموما مردم غرق در زندگی روزمره می‌شوند و درگیر عادات می‌گردند که دلایل بسیاری را می‌توان برای آن برشمرد؛ یکی از آن موارد این است که آن‌ها افق بالاتری را برای خود متصور نیستند که با حرکت به سوی آن موجبات رشد خویش را فراهم آورند.
 

یکی از مواردی که این افق اعلی را در معرض انسان قرار می‌دهد، همنشینی با علما است که موجب می‌شود آدمی خود را نیز بالا بکشد و سعی در نزدیک شدن به آن عالم کند.
 
در همین زمینه، به بررسی ابعاد مختلف زندگی آیت‌الله میرزا جواد آقا ملکی تبریزی پرداختیم.

نامة آیت‌الله میرزاجواد آقا ملکی تبریزی خطاب به حاج شیخ محمدحسین اصفهانی:

 
باید انسان یک مقدار زیاده بر معمول، تقلیل غذا و استراحت کند تا جنبه حیوانیت کمتر و روحانیت قوت گیرد؛ به طوری ‌که انسان اولاً روز و شب زیاده از دو مرتبه غذا نخورد، حتی تنقل مابین نیز نکند؛ ثانیاً هر وقت غذا می‌خورد باید مثلاً یک ساعت بعد از گرسنگی بخورد و آن قدر بخورد که تمام سیر نشود.

گوشت زیاد نخورد، آجیل‌خور نباشد، روزه‌های سه روز هر ماه را ترک نکند

این در کمّ غذا و اما کیفش؛ باید غیر از آداب معروفه، گوشت زیاد نخورد، به این معنی که شب و روز هر دو نخورد و در هر هفته دو سه دفعه هر دو را. یعنی هم روز و هم شب را ترک کند و یکی هم اگر بتواند للتکلیف نخورد و آجیل‌خور نباشد و اگر بتواند روزه‌های سه روز هر ماه را ترک نکند.

در حفظ لسان و مجانبت اهل غفلت اهتمام زیاد نماید

و اما درباره خواب، شبانه‌روز شش ساعت بخوابد و البته در حفظ لسان و مجانبت اهل غفلت اهتمام زیاد نماید. اینها در تقلیل حیوانیت کفایت می‌کند.

دائماً باید همّ و حزن قلبی به جهت عدم وصول به مطلوب داشته باشد

و اما تقویت روحانیت؛ اولاً دائماً باید همّ و حزن قلبی به جهت عدم وصول به مطلوب داشته باشد. ثانیاً تا می‌تواند ذکر و فکر را ترک نکند که این دو، جناح سیر آسمان معرفت است.

در ذکر عمده سفارش اذکار صبح و شام، اهمّ آنها که در اخبار وارد شده و اهمّ تعقیبات صلوات و عمده‌تر ذکر وقت خواب که در اخبار مأثور است، لاسیّما متطهّراً در حال ذکر به خواب رود.

من در سجده « ذکر یونسیّه » خیلی اثرها دیده‌ام

و درباره شب‌خیزی، زمستان‌ها سه ساعت، تابستان‌ها یک ساعت و نیم. من در سجده «ذکر یونسیّه» خیلی اثرها دیده‌ام یعنی در مداومت آن، که در شبانه‌ روز ترک نشود. هر چه زیادتر انجام دادن اثرش زیادتر، اقلّ اقلّ آن چهارصد مرتبه است. بنده خود هم تجربه کرده‌ام چند نفر هم مدّعی تجربه‌اند. یکی هم تلاوت قرآن که به قصد هدیه به حضرت ختمی‌مرتبت(ص) خوانده شود.

توصیه های ویژه میرزا جوادآقا به جوانان:

با افراد متدیّن معاشرت کنید

سعی کنید با افراد متدیّن معاشرت کنید و با افرادی که فکر و حرکت آنها شما را به گناه می‌کشاند هم‌صحبت نشوید و افکار شیطانی را از فکر خود محو نمایید. به معنویات روی آورید و در مجالس وعظ و خطابه شرکت کنید. اذکار خود را بیشتر کنید و در هر کاری از خدا کمک بخواهید.

شیطان همواره در کمین است، اما انسان باید آنقدر تهذیب نفس داشته باشد که اجازه ندهد شیطان در او رسوخ کند و او را فریب دهد؛ لذا قبل از اینکه پشیمان شوید، شیطان را از خود برانید؛ زیرا خدای ناکرده اگر سریع به فکر خود نباشید، ممکن است نتوانید در آینده از القائات شیطان رها شوید. تا جوان هستید فرصت دارید خود را خلاص کنید.

با خود زیاد خلوت نکنید

با خود زیاد خلوت نکنید، اگر فکر گناه به ذهنتان خطور کرد از محل خارج شده، شروع به قدم زدن نمایید و خود را به کاری مشغول کنید تا فکر باطل از ذهن شما خارج شود. باید ببینید سبب اصلی تحریک شهوت شما چیست، بعد آن را علاج یا از آن دوری کنید. به مرور زمان، مسئله گناه را ـ ان شاءالله ـ فراموش خواهید کرد.

توسّل به پیامبر اکرم(ص)، صدیقه طاهره و ائمه معصومین(ع) برای برآورده شدن حاجات، خوب است

اگر بتوانید هنگامی که شیطان به سراغ شما آمد وضو ساخته و شروع به نماز خواندن نمایید، بسیار مؤثر است؛ در آن برکاتی است که شما را در جهت خلاصی از این مشکل، کمک خواهد کرد. اصولاً توسّل به پیامبر اکرم(ص)، صدیقه طاهره و ائمه معصومین(ع) و واسطه قرار دادن آنها در پیشگاه خداوند متعال برای برآورده شدن حاجات، خوب است.

خواندن دعای توسل یا حدیث کسا و امثال آن موجب شفاعت آنها در آخرت است

خواندن دعای توسل یا حدیث کسا و امثال آن موجب نجات و خلاصی از ناگواری‌ها و دشواری‌ها و ایجاد [کننده] زمینه برخورداری از برکات و مواهب می‌باشد. همان‌طور که شفاعت آنها در آخرت موجب نجات و رهایی از عذاب آخرت است و مؤمنین به شفاعت آن بزرگواران امید دارند و خداوند متعال هم شفاعت آنها را می‌پذیرد.

سعی کنید کاری کنید که حضرت ولی‌عصر(ع) از شما راضی باشد

به تکالیف الهی توجه داشته و بسیار به یاد قیامت و روز حساب باشید. سعی کنید کاری کنید که حضرت ولی‌عصر(ع) از شما راضی باشد. اگر با جدیت درس بخوانید و تکالیف الهی را همراه با تهذیب نفس مدنظر بگیرید، ان شاءالله قلب مقدس امام زمان(ع) را شاد خواهید کرد و در راه تحصیل با توکّل به خداوند متعال و توسل به ائمّه اطهار(ع) بکوشید تا خوب درس بخوانید و در تحصیل عجله نکنید، تا کتابی را تمام نکرده و نفهمیده‌اید کتاب دیگری را شروع نکنید. سعی کنید بعد از تمام کردن یک کتاب، آن را درس دهید.

از شب‌نشینی و گذراندن بی‌نتیجه وقت بپرهیزید

در استفاده از جوانی و سرمایه عمر، کمال مراقبت را بنمایید که جوانی زودگذر است و فرصت‌ها به سرعت از دست می‌روند؛ فرصت را مغتنم بشمارید و توفیق را از خداوند متعال بخواهید و از دوستی با اشخاصی که عمر را تباه می‌کنند بپرهیزید. از شب‌نشینی و گذراندن بی‌نتیجه وقت بپرهیزید و سعی کنید با افراد متدین، مؤمن و درس‌خوان نشست و برخواست داشته باشید.

خدای ناکرده شوخی و خنده زیاد موجب دلمردگی می‌شود

شوخی و خنده، حکم نمک در غذا را دارد. انسان باید از شوخی و خنده زیاد بپرهیزد، به خصوص طلبه [دانشجو] جوان که در دوران سازندگی خود است. خدای ناکرده شوخی و خنده زیاد موجب دلمردگی می‌شود و اگر این اتفاق بیفتد، خارج شدن از آن حالت بسیار سخت است. خنده زیاد شخصیت شما را نزد متدینان کمرنگ می‌کند.

کاری کنید که رضایت امام زمان(ع) در آن باشد

با دوستان متدین و مؤمن خود می‌توانید جملات معقول و موزون رد و بدل کنید، اما باید مواظب باشید که دروغ، تهمت، بهتان، افترا، و ایذای کسی در آن نباشد. در سخن گفتن و شوخی معقول،‌ تمام جوانب شرعی و اخلاقی را در نظر بگیرید. کاری کنید که رضایت امام زمان(ع) در آن باشد.

کمترین درجه خوف از خداوند، اثرش خودداری از گناهان است

- برحذر باش که فکر دنیا بر قلبت مستولی نشود و غصه زندگی دنیا، تو را از مطلوب حقیقی دور نکند.
- انسان باید توجه داشته باشد که هر حرکتی که از روی اختیار از او سر بزند، در روح و حقیقت و قلبش اثری خواهد گذاشت.
- اگر به خدا و رسول او و کتابی که نازل کرده است ایمان داری، باید به دستورات الهی عمل کرده و با تمام توان جهت رفع مصیبت های بزرگی که بر خود وارد کرده ای، تلاش کنی.
- مبادا شیطان تو را با کَرَم خداوند فریب داده و یا فریب حلم و بردباری خدا را بخوری؛ زیرا اگر چه حلم او زیاد است ولی مجازات او نیز شدید است.
- کمترین درجه خوف از خداوند، اثرش خودداری از گناهان است.

دعاهای مأثوره را بخوان

دعاهای مأثوره را بخوان، آن اندازه که نشاط و حضور قلبت اقتضا می‌کند و از تدبیر در آنها غفلت مکن و به خصوص دعای امام حسین (ع) را با آنچه علامه حلی و سید جلیل‌القدر به آن الحاق کرده‌اند ترک نکن. آن دعا به فرض هم که از امام حسین علیه‌السلام نباشد، مضامینی عالی دارد. پس در فهم معنای آن بسیار کوشش کن؛ زیرا آن مضمون‌ها، باعث بلندای فکر است.

دعاهای «صحیفه سجادیه» را ترک نکن

همچنین دعاهای «صحیفه سجادیه» را ترک نکن و دعای حضرت امام صادق (ع) را نیز به آن ضمیمه کن و سپس حاجت‌هایی را که داری، مسئلت کن. در حق برادران مؤمنت دعا کن، خصوصاً هر کس که برایت علم دین یاد داده باشد و نیز پدر و مادرت و پدران و مادرانشان و دیگر رحم‌ها و دارندگان حق‌ها و در آن حال که دعا می‌کنی، مبالغه به خرج ده تا هیئتت برای رحمت رحم‌کننده‌ترین رحم‌کننده‌ها جالب‌ترین باشد.

روزهای زندگی تو، از هنگام تولد تا زمان مرگ، مانند ایستگاه‌های مسافرت تو به وطن اصلی‌ات می‌باشد

اما در گریه و ابتهال و لباس زمخت پوشیدن و بستن دست‌ها مراقبه کن! سخنانت در مبالغه برای طلب رحم و عطوفت خداوند نرم‌ترین باشد. روزهای زندگی تو، از هنگام تولد تا زمان مرگ، مانند ایستگاه های مسافرت تو به وطن اصلی ات می باشد؛ همان جایی که خلق شده ای تا در آن ساکن شده و زندگی جاوید داشته باشی.

هیچگاه نمی توانی ظاهر خود را اصلاح نمایی، مگر با اصلاح باطن

مبادا شیطان تو را با کرم خداوند فریب داده و یا فریب بردباری خدا را بخوری؛ زیرا حلم او گرچه زیاد است، ولی مجازات او نیز شدید است. یقین داشته باش که هیچ گاه نمی توانی ظاهر خود را اصلاح نمایی، مگر با اصلاح باطن؛ زیرا سرچشمه اعمال قلب است. تفکر، موهبتی الهی است که از سایر عبادات برتر است و اگر بعد از نماز صبح و مغرب باشد، سودمندتر و با ارزش‌تر است.

اگر همت داری که از اهل معرفت شوی و انسان شوی، از راه شریعت بیا

برادر من! اگر همت داری که از اهل معرفت شوی و انسان شوی، بشر روحانی باشی، سهیم و شریک ملائکه باشی و رفیق انبیا و اولیا علیهم السلام بوده باشی، کمر همت به میان زده، از راه شریعت بیا.

حفظ شعائر اهل بیت (ع) حفظ مذهب برحق تشیع است

حفظ شعائر اهل بیت (علیهم السلام) حفظ مذهب بر حق تشیع است؛ در آن کوتاهى نکنید که مسئول هستید. به طلاب عزیز نصیحت مى‌کنم که با جدیت و تلاش تقواى الهى را پیشه کار خود کنند و در امر تحصیل تلاش کنند و همواره رضاى خدا را مد نظر داشته باشند. اینجانب در طول دوران عمرم طلبه اى بیش نبودم و مثل یک طلبه جوان شب و روز در امر تحصیل تلاش مى‌کردم تا بتوانم خدمتى ناچیز داشته باشم و اثرى از خود بر جاى بگذارم که طلاب عزیز از آن استفاده کنند،

کارى نکنید که دل امام زمان (عج) به درد آید، او ناظر بر اعمال ما است

کارى نکنید که دل امام زمان (عج) به درد آید؛ او ناظر بر اعمال ما به اذن خداست و در همین جا از پیشگاه مبارکشان مى‌خواهم که اگر کوتاهى از طرف اینجانب سر زده بر من ببخشند.

سر انجام مرحوم ملکی پس از عمری عبادت و بندگی در روز عید قربان سال 1343 ه.ق دیده از جهان فانی فرو بست و در قبرستان شیخان قم در جوار منور میرزای قمی به خاک سپرده شد.

منابع
1. کتاب افلاکیان خاک نشین
2. کتاب گلشن ابرار
3. کتاب سیمای فرزانگان
4. کتاب رساله لقاء ا...
5. کتاب  المراقبات
6. کتاب باده گلگون