سهیلی: جریان مخالفت حزب جمهوری با شهید دیالمه/شهید دیالمه اولین پایه گذار وحدت حوزه و دانشگاه

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، این روزها که به اسم دانشجو رقم خورده برآن شدیم تا از شهدای دانشجو یاد کنیم که نقش برجسته ای در جنبش دانشجویی داشتند؛ به همین منظور به سراغ شهید دیالمه رفتیم تا بیشتر در مورد این شهید بزرگوار بدانیم.

شهید دیالمه پس از گذراندن دوره دبستان و متوسطه، پس از کسب دیپلم طبیعی تحصیلات حوزوی اش را آغاز کرد.

وی از جمله علوم منطق، فلسفه و عرفان را نزد مرتضی مطهری فراگرفت. به سال 1352 در رشته داروسازی وارد دانشگاه فردوسی مشهد شده و در سال 1358 موفق به اخذ درجه دکترا از این دانشگاه شد.

دیالمه در دوران جوانی اش و جریان فعالیت‌هایش ارتباط مستمری با افرادی چون مطهری، بهشتی، بازرگان داشت. وی مجبور به زندگی مخفی در طی سالهای 1352 الی 56 جهت فعالیت‌های مبارزاتی با رژیم پهلوی بود.

شهید دیالمه از همان ابتدای ورود به دانشگاه، اقدام به تاسیس کتابخانه اسلامی و جذب افراد مذهبی کرد. جلسات دعای کمیل توسط وی برای اولین بار در سطح دانشگاه برگزار گردید و پس از مدتی در سطحی گسترده تر در آرامگاه علی بن موسی‌الرضا(ع) ادامه یافت.

تشکیل و مدیریت گروه‌های چند نفره جهت نشر افکار اسلامی شیعی همراه با آموزشهای عقیدتی و سیاسی از کارهای تشکیلاتی دیگر وی بود. وی در این اثنا چندین بار توسط ساواک دستگیر شد.

در طی سالهای 55-54 وی ساماندهی حرکت‌های دانشجویی و مردمی را علیه رژیم عهده دار بود و به انسجام گروه‌های مختلف دانشجویی در زمینه مبارزاتی می‌پرداخت.

برای آشنایی و روشن شدن بعد تشکلی شهید دیالمه به گفتگو با یکی از دوستان شهید دیالمه نشستیم.

علی سهیلی در گفتگو اختصاصی با خبرنگار«خبرگزاری دانشجو در مشهد در خصوص نحوه آشنایی با شهید دیالمه گفت: آشنایی من با دیالمه دو دلیل عمده داشت اول اینکه وی در محله ما خانه دانشجویی داشت و به دلیل تراکم دانشکده های دانشگاه مشهد درقبل از انقلاب در خیابان دانشگاه و گلستان وی از محله ما رفت و آمد می کرد، همچنین من از طریق دوستی با یکی از دوستان شهید دیالمه با وی آشنا شدم.

مجمع احیای تفکرات شیعی؛ تشکل دانشجویی شهید دیالمه در دانشگاه مشهد بود

سال 57 گروه ها و جریان های زیادی به مبارزات انقلابی دست می زدند که یکی از آنها مجاهدین خلق بود که وجه خوبی در میان مردم داشت. در سال 58 یکی از دوستان ما با قنبری که از دوستان نزدیک شهید دیالمه بود آشنا شده بود و وی در مورد انحراف سازمان مجاهدین خلق مسائلی را مطرح کرده بود که این گروه در خط امام و انقلاب نیست که در آن زمان این موارد تازگی داشت هنگامی که به من از طریق آشنایی با قنبری با تفکرات شهید دیالمه و مجمع احیای تفکرات شیعی آشنا شدم.

دو جریان فکری در مشهد به مبانی اسلام ناب می پرداختند

هنگامی که من با تفکرات شهید دیالمه آشنا شدم از آن جایی که اغلب سخنرانی ها و برنامه های دیالمه رد دانشکده ادبیات و علوم برگزار می شد من در اغلب آنها شرکت می کردم. شهید دیالمه کلاس های عقیدتی شکل داده بود که خود او در بالاترین سطح تدریس می کرد و ما که دبیرستانی بودیم در سطح پایین بودیم.

آن زمان در مشهد دو جریان فکری و کلاس های آموزشی عقیدتی وجود داشت یکی کلاس های شهید هاشمی نژاد در ایستگاه سراب و دیگری کلاس های شهید دیالمه در دانشگاه ها بود. تقریبا کلاس های سیستماتیک در مشهد بودند و افرادی که می خواستند خود را در زمینه مبانی دینی رشد دهند در این کلاس ها شرکت می کردند. در مجمع احیای تفکرات شیعی بحث عقاید بود در ابتدای هر جلسه یک حزب قرآن را می خواندند و براساس ترجمه آن از شرکت کنندگان آزمون با طرح دو سوال مثلا  ویژگی های منافقین در قرآن می گرفتند. شهید دیالمه به مبانی و روح دین می پرداخت و افراد را با قرآن آشنا می کرد افرادی که دیالمه را می شناختند بیشتر از چهره سیاسی به تفکرات دینی او را می شناختند.

نحوه فعالیت این مجمع در دانشگاه مشهد

آن زمان این مجمع یک تابلو در دانشکده ها داشت که روی آن را با پارچه سبز پوشانده بودند و درون آن یک علامت سوال که از آکاسیو درست کرده بودند قرار داشت. مخالفین این گروه علامت گرد آن را بر می داشتند و این علامت سوال تبدیل با چماق می شد و شروع می کردند به جو سازی علیه این مجمع.

ما قبل از انقلاب تشکل فرهنگی دیگری به نام «حرکت اسلامی دانشجویان» در دانشگاه داشتیم که بعد از انقلاب فرهنگی به نام انجمن اسلامی دانشجویان تغییر نام داد. این تشکل تفکرات دموکراتیک داشتند و در انتخاباتی که برگزار کردند بعد از رای گیری افرادی با تفکرات مارکسیست هم در آن عضو بودند که هم اکنون برخی از مسئولین دانشگاه فردوسی نیز در آن موقع عضو این انجمن بودند.

اما مجمع تفکرات شیعی انقلابی تر بود و اجازه نمی داد افراد با تفکرات غیر اسلامی وارد آن شود و این اختلاف نظرها باعث می شد که این مجمع که تشکل شهید دیالمه در دانشگاه بود با برخی جریان های فاصله خود را تعریف کند.

1-مبارزه مجمع احیای تفکرات شیعی با گروه های انحرافی خارج از دانشگاه

الف) مبارزه با تفکرات مجاهدین خلق؛

مجمع احیای تفکرات شیعی نسبت به گروه ها و جریان های انحرافی خارج زا دانشگاه هم موضع داشت. آن زمان مجاهدین خلق که خود را پیرو امام معرفی می کردند می گفتند ولایت فقیه استمرار حرکت انبیاء است اما شهید دیالمه با واقع بینی می گفت ولایت فقیه استمرار حرکت امامت است.

ب) مبارزه با تفکرالت میر حسین موسوی؛

یکی از مبارزات شهید دیالمه با تفکرات میر حسین موسوی بود که به دلیل مخالفت شدید دیالمه با وی برخی از آقایان حزب جمهوری اسلامی و اعضای این حزب در مشهد در داخل و خارج زا دانشگاه با دیالمه موضع گرفتند. شهید دیالمه با میر حسین موسوی مخالف بود نه حزب جمهوری اسلامی که برخی از این آقایان که هم اکنون مسئول نیز هستند این را تمیز ندادند که دیالمه عضوی از حزب جمهوری اسلامی بود و مخالفت وی تنها با میر حسین موسوی بود نه با کل حزب، که در نهایت دیدم که دیالمه در محل حزب جمهوری اسلامی به درجه رفیع شهادت رسید.

شهید دیالمه علاوه بر رسالت دانشجویی وارد حوزه مبارزه با گروه ها و جریان های انحرافی شد به طوری که در حوادث سال 60 مجمع احیای تفکرات شیعی به شدت با خط التقاطی مبارزه می کرد و کار به جایی رسید که وی را با چند نفر در دانشکده علوم گروگان گرفتند و با تشکیل دادگاه خواستار مجازات آنها بودند، هنگامی که خبر گروگان گیری در شهر پخش شد عده ای از مردم با مسئولین به سمت دانشکده رفتند و چون نتوانستند در  را باز کنند دیوار را خراب کردند و بعد از چند ساعت شهید دیالمه و دوستانش را نجات دادند. دیالمه با استدلال ایستاده بود و هرگز از مبانی دینی خود کوتاه نیامد و این در حالی بود که گروه های التقاطی با خشونت به برخورد با دیالمه می پرداختند ولی دیالمه با منطق و تفکر.

2-فعالیت در مساجد

دوستان شهید دیالمه به جز فعالیت در تشکل دانشجویی مجمع احیای تفکرات شیعی در مساجد و سایر مکان ها فعالیت می کردند که یکی از این مکان ها مسجد محله ما بود که توسط خواهرانی که عضور این تشکل دانشجویی بودند کتابخانه مسجد محله راه اندازی شد.

3-جلسات بحث آزاد و آزاد اندیشی در دانشگاه ها

شهید دیالمه علاوه بر فعالیت های خود در دانشگاه ها جلسات بحث آزاد و مناظراتی برگزار می کرد و همیشه آمادگی داشت در قبال سوالات مخالفین پاسخگو باشد. جلسات شهید دیالمه جلسات آزاد اندیشی و رفع شبهات بود و همه براساس معلومات و دانش خود از وی سوال می پرسیدند و بر خلاف تبلیغاتی که علیه وی می شد وی به تمامی سوالات پاسخ می داد و به همه اجازه صحبت می داد. برخی از این جلسات ساعت ها به طول می انجامید مثلا جلسات 5یا 6 ساعته هم برگزار می شد.

ما متاسفانه امروز کمتر شاهد چنین افرادی باسواد و دانش در تشکلات دانشجویی هستیم.

4-دیالمه اولین برگزار کننده دعای کمیل در دانشگاه و حرم مطهر امام رضا(ع)

یکی دیگر از فعالیت های شهید دیالمه د رمشهد برگزاری دعای کمیل برای اولین بار در خیابان دانشگاه کوچه اسراسر کنار محل فعلی دانشگاه امام رضا(ع) بود که بعد از چند ماه به حرم مطهر رضوی منتقل شد و در آن جا دعای کمیل برگزار می شد.

دیالمه با مبانی دینی به مسائل سیاسی و اجتماعی نگاه می کرد و هنوز افتخار پایه گذاری دعای کمیل را رد دانشگاه دارد.

5- شهید دیالمه اولین پایه گذار وحدت حوزه و دانشگاه

اولین حرکت وحدت حوزه و دانشگاه توسط شهید دیالمه و در سال 58 یا 59  و از طرف دانشگاه و مجمع احیای تفکرات شیعی با هدایتگری شهید دیالمه بود. در آن سال شهید دیالمه گروهی از دانشجویان را از فلکه سراب به میدان شهدا آورد و در آن جا دانشجویان با استقبال طلبه های مدرسه نواب روبرو شدند دانشجویان و طلبه ها در کنار هم از میدان شهدا تا مدرسه نواب را با دادن شعارهایی که تازه شهید مفتح شهید شده بود دادند و در مدرسه نواب جمع شدند در آنجا شهید دیالمه و یک نفر دیگر سخنرانی کرد.

6-کادرسازی در تشکل دانشجویی

شهید دیالمه از نظر مبانی اسلامی و کار گروهی اعضای مجمع احیای تفکرات شیعی را به خوبی تعلیم داد که این افراد در آینده توانستند در زمینه های مختلف پیشرفت خوبی داشته باشند یکی از این افراد سعید جلیل بود. اگر شهید دیالمه نبود دیگر این ویژگی ها هم نبود به تعداد انگشتان دست نمی شود اعضای این مجمع که تحت تربیت تعالیم و مبانی اسلامی توسط شهید دیالمه قرار داشتند عضو گروه های انحرافی شده باشند یا متمایل به سروش باشند.

شهید دیالمه با گذاشتن یک دوره مبانی آموزش دینی و نقد تفکرات التقاطی افراد را واکسینه می کرد نیاز مخاطب را می شناخت و به موقع به آنها پاسخ می داد.

سهیلی گفت: اگر آن مبانی و آموزش ها نبود من توفیق نداشتم در سال های 69 تا 70 بسیج دانشجویی را در مشهد و شهرستان ها در دانشگاه ها راه اندازی کنم، من این تجربه ها را مدیون شهید دیالمه و دوستانش هستم.

شهید دیالمه و فعالیت در مجلس شواری اسلامی

شهید دیالمه در انتخابات مجلس شورای اسلامی با حمایت دانشجویان و علما کاندیدا شد آن موقع 25 سال بیشتر نداشت. پنج تن از علمای ؟آن زمان مانند میرزا جواد آقا تهرانی، مرحوم آیت الله نوغانی، مرحوم آیت الله فلسفی، آیت الله زنجانی و آیت الله مرغاوی بیانیه ای را امضا کردند و در آن از شهید دکرت دیالمه و دکتر خالقی حمایت کردند که سه نفر از لیست علما رای آوردو به عنوان جوانترین نماینده وارد مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت رئیسه مجلس اول انتخاب شد.

مبارزه دیالمه با بین صدر و بازداشت وی

سهیلی گفت: یکی از اقدامات شهید دیالمه در زمان حضورش در مجلس افشاگری نسبت به بنی صدر مبانی فکری و سوابق و وابستگی های وی بود. شهید دیالمه با حضور در مشهد بنی صدر راکه با شعار آزادی آمده بود را به مناظره طلبید اما وی نپذیرفت. سپس شهید دالمه به تهران رفت و در روزنامه جمهوری متحصن شد و از بین صدر خواست تا با وی مناظره کند و در نهایت دیالمه بازداشت شد و با پادرمیانی بزرگان آزاد شد.

شهید دیالمه در دفاع از تفکراتش بشدت ایستادگی می کرد.

خلا شهید دیالمه مهمترین نیاز دانشگاه های ما در شرایط کنونی

شهید دیالمه غیر از چهره ایدوئولوژی که داشت درس حوزه و مبانی اسلام را خوانده و به خوبی درک کرده بود. سر کلاس شهید مطهری و برخی بزرگان دیگر حاضر بود. اما بعد دیگر شهید دیالمه که کمتر به آن پرداخته شده است مار تشکلی و گروهی شهید دیالمه در دانشگاه ها بود که هنوز تاثیر کیفیت کار دیالمه را ما در تشکل های موجود در دانشگاه نمی بینیم.

همچنین ما از نظر کیفیت، محتوا و دانش اعضایی مانند مجمع تفکرات شیعی که به مبانی اسلامی دانشجویان کمک را نمی بینیم در حال حاضر نیاز جدی دانشگاه های ما امثال شهید دیالمه و مجمع احیای تفکرات شیعی است که متاسفانه هنوز ما نتوانسته ایم خلا شهید دیالمه و نیاز به چنین افرادی را پر کنیم. اگر افرادی مانند دیالمه و اعضای مجمع در تشکل های دانشجویی ما بودند دیگر فعالیت تشکل های دانشجویی این گونه نبود.