باشگاه دانشجویان «خبرگزاری دانشجو» -سعیده اسکندری- کارشناسی ارشد روابط بین الملل؛ باگذشت 25 ماه از آغاز درگیری ها در سوریه و حرکت سینوسی بحران بر روی طیفی از تقویت و تضعیف، تاکنون هیچیک از بازیگران قادر به یکسره کردن قائله مذکور و بازگشت آرامش بر فضای بحرانی سوریه نگردیده است. مهمترین بازیگران فعال در بحران سوریه را می توان در 4 حلقه متمایز، طبقه بندی کرد: اعضای دائمی شورای امنیت؛مشتمل بر کشورهای: آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس؛ بازیگران دولتی منطقه؛ مشتمل بر دولتهای: ایران، ترکیه، عربستان، قطر، اردن، لیبی، اسرائیل؛بازیگران غیردولتی منطقه؛ مشتمل بر گروههای: حزب الله، سلفی ها، وهابی ها، القاعده، مزدوران عربی.بازیگران داخلی سوریه؛ مشتمل بر: حاکمیت سیاسی، ارتش سوریه و گروههای معارض سوری.
بازیگران این چهار گروه تحت تاثیر شکاف استراتژیک بقا یا سرنگونی بشار اسد در دو جبهه قرار می گیرند.روسیه و چین (طرفدار بقاء اسد) در برابر آمریکا، فرانسه و انگلیس (طرفدار سرنگونی اسد).ایران (بقاء اسد) در برابر عربستان، قطر، اردن، لیبی، اسرائیل(سرنگونی اسد) حزب الله لبنان و قبیله المقداد لبنان (بقاء اسد) در برابر سلفی ها، وهابی ها، القاعده، مزدوران عربی و... (سرنگونی اسد)؛ حاکمیت و ارتش سوریه (بقاء اسد) در برابر گروههای معارض سوری (سرنگونی اسد)؛
ترکیه به عنوان مخالف حکومت بشاراسد،سعی دارد از طریق مخالفت با سوریه و حذف بشاراسد،روابط روبه رشد خود را با کشورهای حوزه خلیج فارس و قدرت های غربی تقویت کند،اما با فرسایشی شدن بحران داخلی سوریه ما شاهد سرایت بحران به ترکیه می باشیم واین مساله باعث بروز مشکلاتی در وضعیت داخلی این قدرت خاورمیانه ای شده است،چرا که رهبران این کشور حل وفصل و پایان بحران سوریه را تنها ظرف یک یا دو هفته پیش بینی می کردند،که با ادامه این وضع محاسبات آنها غلط از آب در آمد.و هزینه هایی که دولت ترکیه در این مساله استفاده کرده است،سیر صعودی سریعی را طی می کند.ترکیه به عنوان مهم ترین مخالف حکومت بشار اسد در بحران کنونی،یک جنگ نیابتی به راه انداخته است تا ضمن تامین منافع غرب،با رژیم جدید سوریه در جهت احیای آرزوی دیرینه ی خود،احیای امپراطوری عثمانی،همسویی بیشتری داشته باشد.
از طرفی نقطه مقابل حمایت ترکیه از غرب در سوریه،حمایت های ایران و عراق از بشار اسد و تقویت حفظ مقاومت با تکیه بر روش های مسالمت آمیز می باشد، ایران هم اکنون تنها راه نشان دادن رویارویی خود را باغرب از طریق سوریه اعمال می کند. میانجیگری عراق نیز در سوریه نیز بر اساس منطق خاصی است، و بغداد تلاش می کند در روابط سیاسی منطقه متناسب با منافع ملت های عرب و بر اساس اصل آشتی بین ملتها و دولتها عمل نماید، نه بر اساس تغییر از طریق خشونت یا گزینش بین کشورها.لبنان نیز دلیل شکل گیری بحران سوریه را،حمایت گسترده ی آن از مقاومت فلسطینی و لبنانی می داند.سخنرانی اخیر سید حسن نصرالله نیز باعث تقویت جایگاه بشار اسد در نظام سیاسی گردیده است.
مثلث ترکیه، عربستان، قطر بنا را بر این گذاشته اند که از موقعیت پیش آمده در خاورمیانه و شمال آفریقا استفاده نموده و با تشدید اختلاف و تفرقه قومی در سوریه رژیم بشار اسد را سرنگون نمایند و سپس با روی کار آمدن عناصری که همسو با سیاست های غربی است دو اقدام مهم را به انجام برسانند.از یک سو، با تغییر رژیم بشار اسد محور مقاومت در کشورهای لبنان و فلسطین را تضعیف کنند ودر نهایت از بین ببرند از سوی دیگر، از طریق رژیم جدیدی که جانشین رژیم فعلی خواهد شد و همسو با منافع غرب می باشد، روند صلح اعراب اسرائیل را احیا نموده و به نتیجه ی مشخصی برسانند. دولت بشار اسد نیز عامل اصلی بحران شکل گرفته در سوریه را رژیم صهیونسیتی می داند.
ایران به عنوان مهم ترین حامی منطقه ای سوریه با پذیرفتن طرح صلح هشت ماده ای کوفی عنان،از همان ابتدای بحران در حل و فصل مسالمت آمیز بحران کوشیده است تمام قوا و انرژی خود را برای حفظ حکومت بشار اسد به عنوان تنها حامی و دوست خود در منطقه به کار گیرد.
در نهایت می توان ادعا کرد که در صورت عبور دولت سوریه از بحران کنونی و غلبه راه‌حلهای مسالمت‌آمیز و ثمردهی آن در عرصه فعالیت دولت و ملت سوریه، زخمهای عمیق وارده بر مناسبات کشورهای عربی با سوریه به این زودیها التیام نخواهد یافت. در نتیجه همه کشورها در این سوی ماجرا نیز از موقعیت جمهوری اسلامی ایران برای بازسازی روابط به شدت آسیب دیده خود با سوریه طلب یاری خواهند کرد.
ارسال نظرات